تفاوت میان نسخه‌های «مدرسه ژاندارک»

از دانشنامه الکترونیکی زنان
پرش به ناوبری پرش به جستجو
 
(۱۴ نسخه‌ٔ میانی ویرایش‌شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
مدرسه دخترانه ژاندارک توسط انجمن مبلغین مسیحی «خواهران راهبه سن ونسان دوپل» در تهران تأسیس شد.<ref>ت‍راب‍ی‌ ف‍ارس‍ان‍ی‌، س‍ه‍ی‍لا (1378). ''اس‍ن‍ادی‌ از م‍دارس‌ دخ‍ت‍ران‌ از م‍ش‍روطی‍ت‌ ت‍ا پ‍ه‍ل‍وی''‌. ت‍ه‍ران‌: س‍ازم‍ان‌ اس‍ن‍اد م‍ل‍ی‌ ای‍ران‌، پ‍ژوه‍ش‍ک‍ده‌ اس‍ن‍اد. ص4.</ref>
[[پرونده:مدرسه ژاندارک1.jpg|بندانگشتی|مدرسه ژاندارک[https://www.isna.ir/news/1401122114569/%D9%85%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D9%87-%DA%98%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DA%A9-%D8%B1%D8%A7-%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%A8%DB%8C%D8%AF]]]
[[پرونده:خواهران سن ونسان دوپل.jpg|بندانگشتی|سن لویی دو ماریا، یکی از بنیانگذاران جمعیت خیریه خواهران سن ونسان دوپل]]
مدرسه دخترانه ژاندارک توسط مبلغین مسیحی «جمعیت خیریه دختران راهبه سن ونسان دو پل» در تهران تأسیس شد.<ref>ت‍راب‍ی‌ ف‍ارس‍ان‍ی‌، س‍ه‍ی‍لا (1378). ''اس‍ن‍ادی‌ از م‍دارس‌ دخ‍ت‍ران‌ از م‍ش‍روطی‍ت‌ ت‍ا پ‍ه‍ل‍وی''‌. ت‍ه‍ران‌: س‍ازم‍ان‌ اس‍ن‍اد م‍ل‍ی‌ ای‍ران‌، پ‍ژوه‍ش‍ک‍ده‌ اس‍ن‍اد. ص4.</ref>


=== بنا ===
=== بنا ===
این بنا در حد فاصل خیابان های جمهوری، منوچهری، لاله زار و فردوسی واقع شده و توسط مبلغان مسیحی به همراه کلیسایی به همین نام ساخته شده است. ساختمان های مدرسه و کلیسای ژاندارک به سبک اروپایی و با کمک گرفتن از عناصری از معماری ایرانی ساخته شده است. مدرسه مذکور پس از انقلاب اسلامی به تملک وزارت آموزش و پرورش درآمد. مدرسه ژاندارک به شماره 2928 به ثبت تاریخی رسیده است.<ref>م‍لازاده‌، ک‍اظم‌ (1381). ''م‍دارس‌ و ب‍ن‍اه‍ای‌ م‍ذه‍ب‍ی‌ (ت‍ک‍ی‍ه‌، ح‍س‍ی‍ن‍ی‍ه‌، خ‍ان‍ق‍اه‌، ق‍دم‍گ‍اه‌، م‍درس‍ه‌، م‍ص‍ل‍ی‌)''. ت‍ه‍ران‌: س‍ازم‍ان‌ ت‍ب‍ل‍ی‍غ‍ات‌ اس‍لام‍ی‌، ح‍وزه‌ ه‍ن‍ری‌. ص77 به نقل از روزنامه انتخاب. 8 اردیبهشت 1380. ص12.</ref>
این بنا در حد فاصل خیابان‌های جمهوری، منوچهری، لاله‌زار و فردوسی واقع شده و توسط مبلغان مسیحی به همراه کلیسایی به همین نام ساخته شده است. ساختمان‌های مدرسه و کلیسای ژاندارک به سبک اروپایی و با کمک گرفتن از عناصری از معماری ایرانی ساخته شده است. مدرسه مذکور پس از انقلاب اسلامی به تملک وزارت آموزش و پرورش درآمد. مدرسه ژاندارک به شماره 2928 به ثبت تاریخی رسیده است.<ref>م‍لازاده‌، ک‍اظم‌ (1381). ''م‍دارس‌ و ب‍ن‍اه‍ای‌ م‍ذه‍ب‍ی‌ (ت‍ک‍ی‍ه‌، ح‍س‍ی‍ن‍ی‍ه‌، خ‍ان‍ق‍اه‌، ق‍دم‍گ‍اه‌، م‍درس‍ه‌، م‍ص‍ل‍ی‌)''. ت‍ه‍ران‌: س‍ازم‍ان‌ ت‍ب‍ل‍ی‍غ‍ات‌ اس‍لام‍ی‌، ح‍وزه‌ ه‍ن‍ری‌. ص77 به نقل از روزنامه انتخاب. 8 اردیبهشت 1380. ص12.</ref>
 
 


=== تاریخچه مدارس دخترانه فرانسوی در ایران ===
=== تاریخچه مدارس دخترانه فرانسوی در ایران ===
میسیونرهای فرانسوی «جمعیت خیریه دختران راهبه سن ونسان دو پل» که به اختصار «دختران خیریه» یا «خواهران خیریه سن ونسان دو پل» خوانده می‌شدند با هدف گسترش نفوذ دولت فرانسه به ایران آمده بودند ظاهراً در لوای تأسیس مدرسه و کلیسا به ایتام و بیماران کمک می‌کردند.<ref name=":0">دی‍ولاف‍وا، ژن‌ (1378). ''س‍ف‍رن‍ام‍ه‌ (م‍ادام‌ دی‍ولاف‍وا) "ای‍ران‌ و ک‍ل‍ده‌" دارای‌ ۳۳۶ ک‍ل‍ی‍ش‍ه‌ و گ‍راوره‍ای‌ زی‍ب‍ا''. ت‍ه‍ران‌: ق‍ص‍ه‌پ‍رواز. صص 141-142.</ref>آنها در سال ۱۲۸۲ ه.ق. (1244ه.ش.) مدارس دخترانه خواهران سن ونسان دوپل را در ارومیه و سلماس و تبریز و اصفهان راه‌اندازی کردند.<ref name=":1" /> تا سال ۱۸۷۵م. (1253ه.ش.) تعداد این مدارس در ارومیه به ۱۰ مدرسه دخترانه رسید (که 418 دانش‌آموز داشت) در ۱۲۹۲ ه.ق. (1253ه.ش.) مدرسه دخترانه سن ژوزف توسط این جمعیت در تهران تأسیس شد. ناصرالدین شاه هم سالیانه هزار و پانصد فرانک به آنها اعانه می‌داد.<ref name=":0" />در این مدرسه به غیر از خواندن و نوشتن فرانسه و تا حدی تاریخ و جغرافی، به دانش‌آموزان تدبیر منزل مانند خیاطی و اطوکشی نیز آموزش داده می‌شد. تعداد عمده دانش‌آموزان از خانواده‌های اروپایی ساکن تهران و جامعه ارامنه پایتخت بودند، ولی از دختران مسلمان هم تعداد کمی در بین آنها دیده می‌شد. در سال ۱۸۹۹م. (1277ه.ش.) انجمن دیگری از میسیونرهای کاتولیک مدرسه خواهران سنت زیتا (شیل) را افتتاح کردند.<ref name=":1">شاهور، سلی (1392). ''مدارس فراموش‌شده: بهائیان و آموزش و پرورش نوین در ایران ۱۹۳۴-۱۸۹۹ م. ...'' . استکهلم: باران. صص90-92.</ref>برخی مدرسه ژاندارک را ادامه مدرسه سن ژوزف دانسته‌اند، اما بر اساس برخی اسناد، ژاندارک که به مدرسه سورها نیز شهرت داشت قدیمی‌تر از سن ژوزف بوده و به موازات آن کار می‌کرده است و چنین به نظر می‌رسد که این دو مدرسه بعد از سال 1320 شمسی با نام مشترک مدرسه ژاندارک به کار خود ادامه دادند.<ref name=":2" />در سال 1931م. (1309ه.ش.) خواهر راهبه پائولین مدیر هر دو مدرسه ژاندارک و سنت جوزف بود که نشان‌دهنده پیوند نزدیک بین این دو مؤسسه بود.<ref name=":3" />


در دهه 1300 ه.ش.، این مدرسه آموزش ابتدایی و متوسطه را در کلاس‌های جداگانه برای دانش‌آموزان مسلمان و ارمنی ارائه می‌کرد. وزارت آموزش و پرورش ماهانه صد تومان برای حمایت از آموزش زبان فارسی و کمک مالی به دانش‌آموزان نیازمند به این مدرسه اعطا کرد. برنامه درسی مدرسه در مقطع ابتدایی شامل حساب، دیکته، خیاطی، تاریخ و جغرافیا، فراگیری فوائدالادب و آشنایی با علوم ابتدایی (علم‌الاشیاء) بود. در مقطع متوسطه برنامه درسی شامل جبر، هندسه، علوم طبیعی، فارسی (دستور زبان و خواندن متن کلیله و دمنه)، بهداشت، خیاطی و اقتصاد خانه بود.<ref name=":3">Djavad Hadidi. FRANCE xv. FRENCH SCHOOLS IN PERSIA. ''Encyclopaedia Iranica'', X/2, pp178-181,</ref>در 1310ه.ش./ 1932م. در مدرسه ژاندارک 250 شاگرد دختر درس می‌خواندند و بیست نفر از آنها رایگان آموزش می‌دیدند. زنگ‌های صبح مخصوص دروس فرانسه و بعد از ظهرها به دروس فارسی اختصاص داشت. این مدرسه نیز همانند دیگر نهادهای آموزشی فرنگیان به زبان و فرهنگ فارسی چندان دلبسته نبود. گزارش شده بود که از نقطه نظر اجرای برنامه درسی و شیوه آموزش مواد آن مخصوصاً فارسی چندان مورد توجه نیست و باید تغییراتی در این مدرسه حاصل گردد، به ویژه که دولت ایران سالانه نهصد تومان به مدرسه اعانه می‌پرداخت.<ref>ناطق، هما (1375). ''کارنامه فرهنگی فرنگی در ایران''. پاریس: خاوران. ص246.</ref>معلمان مدرسه نیز اغلب از فارغ‌التحصیلان همین مدرسه بودند و یا از [[دارالمعلمات]] به این مدرسه آمده بودند. معلمان کلاس‌های فارسی همگی ایرانی و معلمان کلاس‌های فرانسه همگی از دختران تارک دنیا (سورها) انتخاب می‌شدند. برنامه درسی مدرسه در کلاس‌های ابتدایی شامل حساب، دیکته، پاک‌نویسی، خیاطی، تاریخ، جغرافیا، معرفه الاشیاء، ادبیات و فرائد الادب و در دوره دبیرستان ریاضیات (هندسه و جبر)، علوم (شیمی، فیزیک و تاریخ طبیعی)، تاریخ (تاریخ عمومی، تاریخ شعرا)، فارسی (دستور، کلیله و دمنه)، حفظ الصحه، خیاطی و تدبیر منزل بوده است.<ref name=":2">شیخ رضایی، انسیه (1371). مدارس فرانسوی در ایران. ''گنجینه اسناد''. شماره 7 و8. صص97-98.</ref>
=== دانش‌آموزان و معلمان ===
افراد مشهوری در این مدرسه تحصیل کردند، از جمله: [[مهین افشار]]، [[ماه منیر نفیسی]]، [[مهری آهی]]، [[قدسیه حجازی]]، [[عظمی عدل (نفیسی)|عظمی عدل]]، [[هما زاهدی]]، [[فخرعظمی ارغون]]، [[مهرانگیز منوچهریان]]، [[بدرالزمان قریب]]، [[شیرین بیانی]]. از آموزگاران ایرانی این مدرسه می‌توان از [[فرخ‌رو پارسای]] نام برد که از سال 1329 تا 1335 شمسی به تدریس دروس زیست‌شناسی در مدرسه ژاندارک اشتغال داشت. [[ژاله ضرابی]] نیز از جمله آموزگاران این مدرسه بود.<ref>پیرنیا، منصوره (2007). ''خانم وزیر''. آمریکا: مهر ایران. ص76.</ref>


در سال ۱۲۸۲ ق. مدارس دخترانه خواهران سن ونسان دوپل فرانسوی در ارومیه و سلماس و تبریز و اصفهان دائر گشت. در ۱۲۹۲ ق. مدرسه دختران سن ژوزف توسط خواهران سن ونسان دوپل در تهران تأسیس شد. شاه هم سالیانه هزار و پانصد فرانک به آنها اعانه می داد. از سال ۱۸۵۶م. گروه دیگری به نام هیئت دختران نیکوکار به آنها پیوست. این دو گروه میسیونری با همکاری یکدیگر مدارسی برای پسران و دختران تأسیس نمودند. تا سال ۱۸۷۵م. تعداد این مدارس در ارومیه به ۲۶ مدرسه پسرانه و ۱۰ مدرسه دخترانه رسید (که به ترتیب 400 و 418 دانش آموز داشت)٬ در عین حال مدارس آنها در روستاهای اطراف بیش از ۷۰۰ دانش آموز به خود جذب نمود. مدرسه سنت جوزف اولین مدرسه دخترانه بود که توسط فرانسویان در تهران افتتاح شد. این مدرسه توسط هیئت دختران نیکوکار در سال ۱۸۷۵م. تأسیس گردید. در این مدرسه به غیر از خواندن و نوشتن فرانسه و تا حدی تاریخ و جغرافی٬ به دانش آموزان تدبیر منزل مانند خیاطی و اطوکشی نیز تعلیم داده می شد. تعداد عمده دانش آموزان از خانواده های اروپایی ساکن تهران و جامعه ارامنه پایتخت بودند٬ ولی از دختران مسلمان هم تعداد کمی در بین آنها دیده می شد. در سال ۱۸۹۹م. انجمن دیگری از میسیونرهای کاتولیک مدرسه خواهران سنت زیتا (شیل) را افتتاح کردند٬ و هیئت دختران نیکوکار در سال ۱۹۰۰م. مدرسه ژاندارک را پایه گذاری نمودند.<ref>شاهور، سلی  (1392). ''مدارس فراموش‌شده : بهائیان و آموزش و پرورش نوین در ایران ۱۹۳۴-۱۸۹۹ م. ...'' . استکهلم: باران. صص90-92.</ref>
=== پس از انقلاب اسلامی ===
بعد از سال 1359 شمسی مدرسه ژاندارک به سه مدرسه مجزا تبدیل شد. یک دبستان با نام عدل، یک مدرسه راهنمایی با نام سمیه و یک دبیرستان. اما بعد از چند سال دبستان برچیده شد. ورودی مدرسه راهنمایی از کوچه پلاسکو بود و بقیه فضا، که بسیار هم وسیع است، برای دوره‌هایی خاص در نظر گرفته شد.[https://jamejamonline.ir/fa/news/619951/%D9%85%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D9%87-%DA%98%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DA%A9-%D9%86%D8%AE%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D9%86-%D9%85%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D9%87-%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86] اين مدرسه در سال 1401 به دبيرستان هيأت امنايی شهيد فخری‌زاده به مديريت استاد عبدالکريم اسماعيل‌پور تبديل شد.


در دهه 1920، این مدرسه آموزش ابتدایی و متوسطه را در کلاس های جداگانه برای دانش آموزان مسلمان و ارمنی ارائه می کرد. وزارت آموزش و پرورش ماهانه صد تومان برای حمایت از آموزش زبان فارسی و کمک مالی به دانش آموزان نیازمند به این مدرسه اعطا کرد. برنامه درسی مدرسه در مقطع ابتدایی شامل حساب، دیکته، خیاطی، تاریخ و جغرافیا، فراگیری فوائدالادب و آشنایی با علوم ابتدایی (علم الاشیاء) بود. در مقطع متوسطه برنامه درسی شامل جبر، هندسه، علوم طبیعی، فارسی (دستور زبان و خواندن متن کلیله و دمنا)، بهداشت، خیاطی و اقتصاد خانه بود. در سال 1931 خواهر راهبه پائولین مدیر هر دو مدرسه ژاندارک و سنت جوزف بود که نشان دهنده پیوند نزدیک بین این دو موسسه بود.<ref>Djavad Hadidi, “FRANCE xv. FRENCH SCHOOLS IN PERSIA,” ''Encyclopaedia Iranica'', X/2, pp. 178-181,</ref>
== منابع ==
در 1310 خورشیدی/ 1932 میلادی در مدرسه ژاندارک 250 شاگرد دختر درس می خواندند و بیست نفر از آنها رایگان آموزش می دیدند. زنگهای صبح مخصوص دروس فرانسه و بعد از ظهرها به دروس فارسی اختصاص داشت. این مدرسه نیز همانند دیگر نهادهای آموزشی فرنگیان به زبان و فرهنگ فارسی چندان دلبسته نبود. گزارش شده بود که از نقطه نظر اجرای برنامه درسی و شیوه آموزش مواد آن مخصوصاً فارسی چندان مورد توجه نیست و باید تغییراتی در این مدرسه حاصل گردد، به ویژه که دولت ایران سالانه نهصد تومان به مدرسه اعانه می پرداخت.<ref>ناطق، هما (1375). ''کارنامه فرهنگی فرنگی در ایران''. پاریس: خاوران. ص246.</ref>
<references />
 
 
این مدرسه جدا از مدرسه ای است که سال ها بعد به جای مدرسه سن ژوزف به فعالیت پرداخت. اسناد این مدرسه به موازات اسناد مدرسه سن ژوزف و حتی قدیمی تر است. چنین به نظر می رسد که این دو مدرسه بعد از سال 1320 شمسی با نام مشترک مدرسه ژاندارک به کار خود ادامه دادند.


مدرسه ژاندارک توسط انجمن دختران تارک دنیا برای تحصیل دختران ایرانی تأسیس شد و در اسناد به مدرسه سورها نیز معروف می باشد. این مدرسه ابتدا به صورت دارالایتام اداره می شد و بعدها نام ژاندارک را برای خود برگزید. مدرسه شامل دوره کامل ابتدایی و دوره متوسطه بود. دانش آموزان مسلمان و ارمنی در دو نوع کلاس جدا از هم تحصیل می کردند. در کلاس ارامنه فارسی تدریس نمی شد و به طور کلی درس فارسی جزو دروس اجباری مدرسه نبوده است. به همین علت وزارت معارف در سال 1304ش به مدرسه اعتراض کرده و تذکر می دهد که مدرسه از وزارت معارف بودجه می گیرد (ماهیانه صد تومان) بنابراین باید پروگرام وزارت معارف را اجرا کند و مانند دیگر مدارس خارجی دروس فارسی در مدرسه معمول و مجری باشد. مدیره مدرسه در پاسخ وزارت معارف اظهار می کند که دروس ما براساس فرانسه است و هرکس که بخواهد می تواند در بعد از ظهر فارسی یا ارمنی را بیاموزد و حتی برای دانش آموزان روسی نیز زبان روسی تدریس می شود. در سال 1310 شمسی مدیره مدرسه ماسورپلن مدیر مدرسه سن ژوزف نیز بود که به دلیل حضور بیشتر در مدرسه سن ژوزف، ماسورماری را جانشین خود کرده بود. معلمان مدرسه نیز اغلب از فارغ التحصیلان همین مدرسه بودند و یا از دارالمعلمات به این مدرسه آمده بودند. معلمان کلاس های فارسی همگی ایرانی و معلمان کلاس های فرانسه همگی از دختران تارک دنیا (سورها) انتخاب می شدند. برنامه درسی مدرسه در کلاس های ابتدایی شامل حساب، دیکته، پاک نویسی، خیاطی، تاریخ، جغرافیا، معرفه الاشیاء، ادبیات و فرائد الادب و در دوره دبیرستان ریاضیات (هندسه وجبر)، علوم (شیمی، فیزیک و تاریخ طبیعی)، تاریخ (تاریخ عمومی، تاریخ شعرا)، فارسی (دستور، کلیله و دمنه)، حفظ الصحه خیاطی و تدبیر منزل بوده است.<ref>شیخ رضایی، انسیه (1371). مدارس فرانسوی در ایران. ''گنجینه اسناد''. شماره 7 و8. صص97-98.</ref>
== پیوند به بیرون ==


=== دانش آموزان  و معلمان ===
# [https://www.isna.ir/news/1401122114569/%D9%85%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D9%87-%DA%98%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DA%A9-%D8%B1%D8%A7-%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%A8%DB%8C%D8%AF خبرگزاری ایسنا]
افراد مشهوری در این مدرسه تحصیل کردند، از جمله: هما زاهدی، [[فخرعظمی ارغون]]، [[مهرانگیز منوچهریان]]، [[بدرالزمان قریب]]، [[شیرین بیانی]] و... . [[فرخ‌رو پارسای]] از سال 1329 تا 1335 به تدریس دروس زیست‌شناسی در مدرسه ژاندارک اشتغال داشت.<ref>پیرنیا، منصوره (2007). خانم وزیر. آمریکا: مهر ایران. ص76.</ref>
#[https://jamejamonline.ir/fa/news/619951/%D9%85%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D9%87-%DA%98%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DA%A9-%D9%86%D8%AE%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D9%86-%D9%85%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D9%87-%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86 جام‌جم آنلاین]


=== پس از انقلاب اسلامی ===
بعد از سال 1359 مدرسه ژاندارک به سه مدرسه مجزا تبدیل شد. یک دبستان با نام عدل، یک مدرسه راهنمایی با نام سمیه و یک دبیرستان. اما بعد از چند سال دبستان برچیده شد. ورودی مدرسه راهنمایی از کوچه پلاسکو بود و بقیه فضا، که بسیار هم وسیع است، برای دوره‌هایی خاص در نظر گرفته شد. اين مدرسه در سال 1401 به دبيرستان هيأت امنايی شهيد فخری‌زاده به مديريّت استاد عبدالکريم اسماعيل پور تبديل شد.


<nowiki>***</nowiki>درحال تکمیل
== نگارخانه ==
<gallery>
پرونده:مدرسه ژاندارک.jpg|مدرسه ژاندارک در دهه‌های 70 و 90 [https://www.isna.ir/news/1401122114569/%D9%85%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D9%87-%DA%98%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DA%A9-%D8%B1%D8%A7-%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%A8%DB%8C%D8%AF]
پرونده:دانش آموزان مدرسه ژاندارک.jpg|مدرسه ژاندارک[https://www.isna.ir/news/1401122114569/%D9%85%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D9%87-%DA%98%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DA%A9-%D8%B1%D8%A7-%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%A8%DB%8C%D8%AF]
</gallery>نویسنده: حکمت بروجردی


== منابع ==
[[رده:مدارس دختران]]
[[رده:مدارس رسمی]]
[[رده:مدارس تهران]]
[[رده:مدارس فرانسوی]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۹ اکتبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۲:۲۵

مدرسه ژاندارک[۳]
سن لویی دو ماریا، یکی از بنیانگذاران جمعیت خیریه خواهران سن ونسان دوپل

مدرسه دخترانه ژاندارک توسط مبلغین مسیحی «جمعیت خیریه دختران راهبه سن ونسان دو پل» در تهران تأسیس شد.[۱]

بنا

این بنا در حد فاصل خیابان‌های جمهوری، منوچهری، لاله‌زار و فردوسی واقع شده و توسط مبلغان مسیحی به همراه کلیسایی به همین نام ساخته شده است. ساختمان‌های مدرسه و کلیسای ژاندارک به سبک اروپایی و با کمک گرفتن از عناصری از معماری ایرانی ساخته شده است. مدرسه مذکور پس از انقلاب اسلامی به تملک وزارت آموزش و پرورش درآمد. مدرسه ژاندارک به شماره 2928 به ثبت تاریخی رسیده است.[۲]

تاریخچه مدارس دخترانه فرانسوی در ایران

میسیونرهای فرانسوی «جمعیت خیریه دختران راهبه سن ونسان دو پل» که به اختصار «دختران خیریه» یا «خواهران خیریه سن ونسان دو پل» خوانده می‌شدند با هدف گسترش نفوذ دولت فرانسه به ایران آمده بودند ظاهراً در لوای تأسیس مدرسه و کلیسا به ایتام و بیماران کمک می‌کردند.[۳]آنها در سال ۱۲۸۲ ه.ق. (1244ه.ش.) مدارس دخترانه خواهران سن ونسان دوپل را در ارومیه و سلماس و تبریز و اصفهان راه‌اندازی کردند.[۴] تا سال ۱۸۷۵م. (1253ه.ش.) تعداد این مدارس در ارومیه به ۱۰ مدرسه دخترانه رسید (که 418 دانش‌آموز داشت) در ۱۲۹۲ ه.ق. (1253ه.ش.) مدرسه دخترانه سن ژوزف توسط این جمعیت در تهران تأسیس شد. ناصرالدین شاه هم سالیانه هزار و پانصد فرانک به آنها اعانه می‌داد.[۳]در این مدرسه به غیر از خواندن و نوشتن فرانسه و تا حدی تاریخ و جغرافی، به دانش‌آموزان تدبیر منزل مانند خیاطی و اطوکشی نیز آموزش داده می‌شد. تعداد عمده دانش‌آموزان از خانواده‌های اروپایی ساکن تهران و جامعه ارامنه پایتخت بودند، ولی از دختران مسلمان هم تعداد کمی در بین آنها دیده می‌شد. در سال ۱۸۹۹م. (1277ه.ش.) انجمن دیگری از میسیونرهای کاتولیک مدرسه خواهران سنت زیتا (شیل) را افتتاح کردند.[۴]برخی مدرسه ژاندارک را ادامه مدرسه سن ژوزف دانسته‌اند، اما بر اساس برخی اسناد، ژاندارک که به مدرسه سورها نیز شهرت داشت قدیمی‌تر از سن ژوزف بوده و به موازات آن کار می‌کرده است و چنین به نظر می‌رسد که این دو مدرسه بعد از سال 1320 شمسی با نام مشترک مدرسه ژاندارک به کار خود ادامه دادند.[۵]در سال 1931م. (1309ه.ش.) خواهر راهبه پائولین مدیر هر دو مدرسه ژاندارک و سنت جوزف بود که نشان‌دهنده پیوند نزدیک بین این دو مؤسسه بود.[۶]

در دهه 1300 ه.ش.، این مدرسه آموزش ابتدایی و متوسطه را در کلاس‌های جداگانه برای دانش‌آموزان مسلمان و ارمنی ارائه می‌کرد. وزارت آموزش و پرورش ماهانه صد تومان برای حمایت از آموزش زبان فارسی و کمک مالی به دانش‌آموزان نیازمند به این مدرسه اعطا کرد. برنامه درسی مدرسه در مقطع ابتدایی شامل حساب، دیکته، خیاطی، تاریخ و جغرافیا، فراگیری فوائدالادب و آشنایی با علوم ابتدایی (علم‌الاشیاء) بود. در مقطع متوسطه برنامه درسی شامل جبر، هندسه، علوم طبیعی، فارسی (دستور زبان و خواندن متن کلیله و دمنه)، بهداشت، خیاطی و اقتصاد خانه بود.[۶]در 1310ه.ش./ 1932م. در مدرسه ژاندارک 250 شاگرد دختر درس می‌خواندند و بیست نفر از آنها رایگان آموزش می‌دیدند. زنگ‌های صبح مخصوص دروس فرانسه و بعد از ظهرها به دروس فارسی اختصاص داشت. این مدرسه نیز همانند دیگر نهادهای آموزشی فرنگیان به زبان و فرهنگ فارسی چندان دلبسته نبود. گزارش شده بود که از نقطه نظر اجرای برنامه درسی و شیوه آموزش مواد آن مخصوصاً فارسی چندان مورد توجه نیست و باید تغییراتی در این مدرسه حاصل گردد، به ویژه که دولت ایران سالانه نهصد تومان به مدرسه اعانه می‌پرداخت.[۷]معلمان مدرسه نیز اغلب از فارغ‌التحصیلان همین مدرسه بودند و یا از دارالمعلمات به این مدرسه آمده بودند. معلمان کلاس‌های فارسی همگی ایرانی و معلمان کلاس‌های فرانسه همگی از دختران تارک دنیا (سورها) انتخاب می‌شدند. برنامه درسی مدرسه در کلاس‌های ابتدایی شامل حساب، دیکته، پاک‌نویسی، خیاطی، تاریخ، جغرافیا، معرفه الاشیاء، ادبیات و فرائد الادب و در دوره دبیرستان ریاضیات (هندسه و جبر)، علوم (شیمی، فیزیک و تاریخ طبیعی)، تاریخ (تاریخ عمومی، تاریخ شعرا)، فارسی (دستور، کلیله و دمنه)، حفظ الصحه، خیاطی و تدبیر منزل بوده است.[۵]

دانش‌آموزان و معلمان

افراد مشهوری در این مدرسه تحصیل کردند، از جمله: مهین افشار، ماه منیر نفیسی، مهری آهی، قدسیه حجازی، عظمی عدل، هما زاهدی، فخرعظمی ارغون، مهرانگیز منوچهریان، بدرالزمان قریب، شیرین بیانی. از آموزگاران ایرانی این مدرسه می‌توان از فرخ‌رو پارسای نام برد که از سال 1329 تا 1335 شمسی به تدریس دروس زیست‌شناسی در مدرسه ژاندارک اشتغال داشت. ژاله ضرابی نیز از جمله آموزگاران این مدرسه بود.[۸]

پس از انقلاب اسلامی

بعد از سال 1359 شمسی مدرسه ژاندارک به سه مدرسه مجزا تبدیل شد. یک دبستان با نام عدل، یک مدرسه راهنمایی با نام سمیه و یک دبیرستان. اما بعد از چند سال دبستان برچیده شد. ورودی مدرسه راهنمایی از کوچه پلاسکو بود و بقیه فضا، که بسیار هم وسیع است، برای دوره‌هایی خاص در نظر گرفته شد.[۴] اين مدرسه در سال 1401 به دبيرستان هيأت امنايی شهيد فخری‌زاده به مديريت استاد عبدالکريم اسماعيل‌پور تبديل شد.

منابع

  1. ↑ ت‍راب‍ی‌ ف‍ارس‍ان‍ی‌، س‍ه‍ی‍لا (1378). اس‍ن‍ادی‌ از م‍دارس‌ دخ‍ت‍ران‌ از م‍ش‍روطی‍ت‌ ت‍ا پ‍ه‍ل‍وی‌. ت‍ه‍ران‌: س‍ازم‍ان‌ اس‍ن‍اد م‍ل‍ی‌ ای‍ران‌، پ‍ژوه‍ش‍ک‍ده‌ اس‍ن‍اد. ص4.
  2. ↑ م‍لازاده‌، ک‍اظم‌ (1381). م‍دارس‌ و ب‍ن‍اه‍ای‌ م‍ذه‍ب‍ی‌ (ت‍ک‍ی‍ه‌، ح‍س‍ی‍ن‍ی‍ه‌، خ‍ان‍ق‍اه‌، ق‍دم‍گ‍اه‌، م‍درس‍ه‌، م‍ص‍ل‍ی‌). ت‍ه‍ران‌: س‍ازم‍ان‌ ت‍ب‍ل‍ی‍غ‍ات‌ اس‍لام‍ی‌، ح‍وزه‌ ه‍ن‍ری‌. ص77 به نقل از روزنامه انتخاب. 8 اردیبهشت 1380. ص12.
  3. ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ دی‍ولاف‍وا، ژن‌ (1378). س‍ف‍رن‍ام‍ه‌ (م‍ادام‌ دی‍ولاف‍وا) "ای‍ران‌ و ک‍ل‍ده‌" دارای‌ ۳۳۶ ک‍ل‍ی‍ش‍ه‌ و گ‍راوره‍ای‌ زی‍ب‍ا. ت‍ه‍ران‌: ق‍ص‍ه‌پ‍رواز. صص 141-142.
  4. ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ شاهور، سلی (1392). مدارس فراموش‌شده: بهائیان و آموزش و پرورش نوین در ایران ۱۹۳۴-۱۸۹۹ م. ... . استکهلم: باران. صص90-92.
  5. ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ شیخ رضایی، انسیه (1371). مدارس فرانسوی در ایران. گنجینه اسناد. شماره 7 و8. صص97-98.
  6. ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ Djavad Hadidi. FRANCE xv. FRENCH SCHOOLS IN PERSIA. Encyclopaedia Iranica, X/2, pp178-181,
  7. ↑ ناطق، هما (1375). کارنامه فرهنگی فرنگی در ایران. پاریس: خاوران. ص246.
  8. ↑ پیرنیا، منصوره (2007). خانم وزیر. آمریکا: مهر ایران. ص76.

پیوند به بیرون

  1. خبرگزاری ایسنا
  2. جام‌جم آنلاین


نگارخانه

  • مدرسه ژاندارک در دهه‌های 70 و 90 [۱]

  • مدرسه ژاندارک[۲]

نویسنده: حکمت بروجردی

برگرفته از «https://portals.nlai.ir/zanan/index.php?title=مدرسه_ژاندارک&oldid=14226»