قدسیه حجازی
قدسیه حجازی (1297-1367) حقوقدان، نویسنده و ناشر بود.
زندگی‌نامه
قدسیه موسوی حجازی متولد سال 1297 در تهران، دختر مصطفی موسوی حجازی بیرمی[۱]از روحانیون و وکلای معاصر ایران و مادرش، معصومه دختر حاجی سید موسی خلیلی عراقی، همسر دوم مصطفی موسوی حجازی، بود.[۲]قدسیه حجازی با نقص جسمی در هر دو دست و یک پا متولد شد.[۳] او در سال 1367 درگذشت.[۲]
تحصیلات
قدسیه حجازی دوران ابتدایی و متوسطه را در مدرسه ترقی بنات و شمس المدارس و ژاندارک گذراند.[۴] او سپس به دانشگاه تهران راه یافت و موفق به اخذ مدرک کارشناسی حقوق از دانشگاه تهران شد.[۵]او پایان‌نامه کارشناسی خود را در سال 1330-1331 با موضوع مقام زن به راهنمایی محمود شهابی خراسانی دفاع کرد.[۶] به رغم مخالفت‌های خانواده با تحصیل علوم جدید، او پس از اخذ مدرک کارشناسی به پاریس رفت و از دانشگاه پاریس به دریافت مدرک دکترا در حقوق نائل شد. موضوع رساله دکتریش ارزش زن بود.[۲] قدسیه حجازی به زبان‌های عربی و فرانسه تسلط داشت و از این رو در حقوق تطبیقی و فقه اسلامی آثار قابل توجهی از خود بر جا گذاشت.[۷] آثار او از چنان ارزشی برخوردار بود که محققین بزرگی نظیر آیت‌اللّه محمدحسین کاشف الغطاء و میرزا خلیل کمره‌ای و حقوقدان و فیلسوف شهیر، محمود شهابی خراسانی بر آنها تقریظ می‌نوشتند.
فعالیت‌های شغلی
قدسیه حجازی پس از بازگشت به ایران علاوه بر اشتغال به تدریس در چند دبیرستان، موفق به نوشتن آثاری در زمینه‌ی حقوق عمومی و اجتماعی زنان شد. او مدتی دبیر ریاضیات دوره اول و دوم دبیرستان و دبیر فقه و اخلاق بود. سپس کتابدار کتابخانه دانشکده ادبیات، دانشکده علوم و دانشسرای عالی شد و بعدها به وکالت دادگستری رسید.[۴] حجازی با تأسیس مرکزی برای تحقیقات حقوقی و انتشاراتی، یکی از نخستین زنان ناشر یک‌صد سال اخیر است.[۵] حجازی در آثارش بر مقام والای زن در اسلام تأکید داشت.[۲]
آثار
- شهادت در اسلام (بی‌تا). تهران: مرکز تحقیقات و انتشارات حقوقی قدسی.[۳]
- حقوق والدین، یا، تکالیف فرزند (ـ ـ13). بی‌جا: مرکز تحقیقات و انتشارات حقوقی قدسی.[۴]
- بررسی جرائم زن در ایران (1341). تهران: شرکت سهامی ان‍ت‍ش‍ار [مرکز پ‍خ‍ش].[۵]
- ازدواج در اسلام (1345). تهران: جمعیت هدایت افکار زن.[۶]
- بشر در پناه اسلام (1349). تهران: مرکز تحقیقات و انتشارات حقوقی قدسی.[۷]
- رواب‍ط عمومی یا ت‍رب‍ی‍ت اجتماعی از دی‍د اسلام (1357). تهران.[۸]
- ارزش زن، یا، زن از ن‍ظر ق‍ض‍ائ‍ی و اجتماعی (1357). بی‌جا: مرکز تحقیقات و انتشارات حقوقی قدسی.[۹]
- بنیاد توحید (1359). تهران: مرکز تحقیقات و انتشارات حقوقی قدسی.[۱۰]
- اسلام و اطف‍ال ع‍ق‍ب اف‍ت‍اده (1361). بی‌جا.[۱۱]
- ه‍م‍س‍ری‍اب‍ی از ن‍ظر ق‍رآن ،یا، ه‍م‍س‍ری‍اب‍ی بر ح‍س‍ب ف‍طرت (1361). بی‌جا: مرکز تحقیقات و انتشارات حقوقی قدسی.[۱۲]
- انقلاب فرهنگی ی‍ع‍ن‍ی چ‍ه؟ (1361). تهران.[۱۳]
- ت‍غ‍ذی‍ه روح و ب‍ه‍داش‍ت روان یا پ‍ی‍ام ن‍م‍از به ن‍م‍ازگ‍زار (1362). تهران.[۱۴]
- اساسنامه حسنیه (1364). تهران: مرکز تحقیقات و انتشارات حقوقی قدسی.[۱۵]
- آخ‍ری‍ن اثر: درک و اس‍ت‍ن‍ب‍اط نویسنده از خ‍داون‍د ک‍ب‍ی‍ر و س‍ل‍س‍ل‍ه ان‍ب‍ی‍ا... (1365). تهران.[۱۶]
- هدف معنوی [جزوه]: تحقیق راجع به حقوق زن، عظمت زن، تکالیف زن از دیدگاه اسلام (ـ ـ 13). تهران: شرکت حقوقی قدسی.[۱۷]
وقف
از قدسیه حجازی به عنوان یکی از واقفان تهران نام برده شده که اموالش را وقف امور فرهنگی کرده است.[۱۸][۱۹]
منابع
- ↑ بامداد، بدرالملوک (1347). زن ایرانی از انقلاب مشروطیت تا انقلاب سفید. ج1. تهران: ابن سینا. ص84.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ خشایار وزیری، فخری (قویمی) (1352). کارنامه زنان مشهور ایران. تهران: وزارت آموزش و پرورش. ص216.
- ↑ حجازی، قدسیه (1365). آخ‍ری‍ن اثر: درک و اس‍ت‍ن‍ب‍اط نویسنده از خ‍داون‍د ک‍ب‍ی‍ر و س‍ل‍س‍ل‍ه ان‍ب‍ی‍اآ یا خ‍لاص‍ه‌ای... . تهران. ص8.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ صدر، رویا (1377). فرهنگ زنان پژوهشگر در علوم انسانی. تهران: برگ زیتون. ص116.
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ فرخ‌زاد، پوران (1381). کارنمای زنان کارای ایران، از دیروز تا امروز. تهران: قطره. صص273-274.
- ↑ حجازی، قدسیه (1341). بررسی جرائم زن در ایران. تهران: شرکت سهامی ان‍ت‍ش‍ار [مرکز پ‍خ‍ش].
- ↑ پیرنیا، منصوره (1374). سالار زنان ایران. واشنگتن: مهر ایران. ص47.
پیوند به بیرون
نگارخانه
تقریظ آیت الله حاج میرزا خلیل کمره‌ای بر کتاب بررسی جرائم زن در ایران اثر قدسیه حجازی
تقریظ آیت الله محمدحسین کاشف الغطاء بر کتاب بررسی جرائم زن در ایران اثر قدسیه حجازی
نویسنده: هانیه قهرمانی