شهناز آزاد
شهناز آزاد (رشدیه) (1280-1340) مؤسس دبستان و کودکستان، روزنامه‌نگار و مدیر نشریه نامه بانوان در سال 1299 بود.
زندگی‌نامه
شهناز آزاد (رشدیه) در سال 1280 در خانواده‌ای فرهنگی و طبقه متوسط رو به بالا[۱] از اهالی تبریز زاده شد. پدرش میرزا حسن رشدیه از پیشگامان ساختن مدارس نوین در ایران بود. وی روزنامه‌نگاری را از پدر و همسرش ابوالقاسم آزاد مراغه‌ای آموخته و یکی از پیشگامان جنبش زنان در ایران شد. شهناز آزاد به کمک همسرش در سال 1299 نشریه نامه بانوان را منتشر کرد که نامه بانوان چهارمین نشریه تخصصی زنان بود. در این نشریه مقالاتی در مورد آزادی زنان و حقوق آنان و مسأله حجاب نوشته می‌شد. شعار نشریه، زنان نخستین آموزگار مردانند بود[۲] و در صفحه عنوان آن مقصود از انتشار روزنامه این طور نوشته شده: این روزنامه براى بیدارى و رستگارى زنان بیچاره و ستمكش ایران است.[۳]
نامه بانوان سه روز پس از انتشار اولین شماره و به دلیل مقاله حجاب خرافه و موهومات و حصار سنت، جلوی دیدگان زنان و مردان را در این کشور سد کرده است، توقیف شد و به جرم پیشوایی آزادی زنان و تبلیغ کشف حجاب، همه نسخه‌های آن از میان رفت.[۴] سپس با این شرط که در شماره بعدی بنویسد منظور از حجاب در این جمله، حجاب زنان نیست، اجازه انتشار مجدد یافت. در دو شماره اول شعر کفن سیاه از میرزاده عشقی منتشر شده بود اما شهناز آزاد، سردبیر، در شماره سوم مدعی شد که منظورش از حجاب، حجاب خرافه و جهل بوده است و نه چادر و روبنده.[۲] نویسندگان این روزنامه ریشه نابسامانی‌های اجتماعی را در این می‌دانند که زنان را از رفتن به مدرسه بازداشته‌اند.[۵]
شهناز آزاد همچون پدر خود اقدام به تأسیس دبستان دخترانه ستاره و کودکستان شهناز در سال 1330 نمود.
همچنین وی به دلیل نوشتن مقاله‌ای در نشریه جهان زنان و انتقاد از دولت به زندان محکوم شد.[۷]
سرانجام شهناز آزاد در سال 1340 درگذشت.[۸]
منابع
- ↑ ساناساریان، الیز (1384). جنبش حقوق زنان در ایران (طغیان، افول و سرکوب از ۱۲۸۰ تا انقلاب ۱۳۵۷). ترجمه نوشین احمدی خراسانی. تهران: اختران. ص74.
- ↑ پیرنیا، منصوره (1374). سالار زنان ایران. واشنگتن: مهر ایران. ص59.
- ↑ ببران، صدیقه (1381). نشریات ویژه زنان: سیر تاریخی نشریات زنان در ایران معاصر. تهران: روشنگران و مطالعات زنان. ص58.
- ↑ صدرهاشمی، محمد (1363). تاریخ جراید و مجلات ایران. ج1. اصفهان: کمال. ص143.
- ↑ ع‍اب‍دی‍ن‍ی، حسن (1401). دختران شهرزاد: زنان نویسنده ایرانی. ویراستار احمد سمیعی گیلانی. تهران: نشر چشمه. ص45.
- ↑ نخستینه‌های مطبوعات، گزیده شماره‌های اول نشریه‌های عهد قاجار (1387). ج3. شورای ساماندهی و اطلاع‌رسانی میراث مطبوعات ایران. تهران: سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران. ص1250.
- ↑ فتحی، مریم (1383). کانون بانوان: با رویکردی به ریشه‌های تاریخی حرکت‌های زنان در ایران. تهران: مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران. ص129.
- ↑ فرخ‌زاد، پوران (1381). کارنمای زنان کارای ایران. تهران: قطره. ص35.
پیوند به بیرون
نگارخانه
درخواست تأسیس دبستان دخترانه (ستاره) در تهران به شهناز آزاد ف‍رزن‍د رشدیه، سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران[۱]
مشخصات شهناز آزاد ف‍رزن‍د رشدیه به قلم خودش، سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران
مجوز تأسیس دبستان دخترانه (ستاره) در تهران به شهناز آزاد ف‍رزن‍د رشدیه، سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران
.jpg)
.jpg)
.jpg)
نویسنده: سمیه سادات هاشمی