تفاوت میان نسخه‌های «شوکت ملک جهانبانی»

از دانشنامه الکترونیکی زنان
پرش به ناوبری پرش به جستجو
سطر ۳: سطر ۳:


=== زندگی‌نامه ===
=== زندگی‌نامه ===
شوکت ملک جهانبانی در سال ۱۲۸7 در تهران به دنیا آمد. ‌او از نوادگان فتحعلی شاه قاجار و دختر عبدالله میرزا جهانبانی بود. بعد از اتمام تحصیلات ابتدایی و متوسطه، برای ادامه تحصیل به فرانسه رفت و از آن کشور فارغ‌التحصیل شد. وی به همراه [[نیره ابتهاج سمیعی]]، [[هاجر تربیت]]، [[فرخ‌رو پارسای]]، [[مهرانگیز دولتشاهی]] و [[نزهت نفیسی]] اولین زنانی بودند که در سال ۱۳۴۲ وارد مجلس شورای ملی شدند.<ref>پیرنیا، منصوره (1374). ''سالار زنان ایران''. واشنگتن: مهرایران.</ref>
شوکت ملک جهانبانی در سال ۱۲۸7 در تهران به دنیا آمد. ‌وی از نوادگان فتحعلی شاه قاجار و دختر عبدالله میرزا جهانبانی بود. جهانبانی پس از اتمام تحصیلات ابتدایی و متوسطه، برای ادامه تحصیل به فرانسه رفت و ضمن تسلط به زبان فرانسه، از آن کشور فارغ‌التحصیل شد. وی به همراه [[نیره ابتهاج سمیعی]]، [[هاجر تربیت]]، [[فرخ‌رو پارسای]]، [[مهرانگیز دولتشاهی]] و [[نزهت نفیسی]] اولین زنانی بودند که در سال ۱۳۴۲ وارد مجلس شورای ملی شدند.<ref>پیرنیا، منصوره (1374). ''سالار زنان ایران''. واشنگتن: مهرایران.</ref> شوکت ملک جهانبانی با یکی از پسران ضیاءالدوله جهانبانی ازدواج کرد و صاحب یک دختر به نام ایران شد.<ref name=":0">نظری، منوچهر (1395). ''زنان در عرصه قانون‌گذاری ایران (1285-1395ش).'' تهران: کویر، صص177-178.</ref> وی در تاریخ ۴ آبان‌ ۱۳۷۴ در تهران‌ درگذشت‌.<ref>قویمی، فخری (1352). ''ک‍ارن‍ام‍ه‌ زن‍ان‌ م‍ش‍ه‍ور ای‍ران‌ در ع‍ل‍م‌، ادب‌، س‍ی‍اس‍ت‌، م‍ذه‍ب‌، ه‍ن‍ر، ت‍ع‍ل‍ی‍م‌ و ت‍رب‍ی‍ت‌، از ق‍ب‍ل‌ از اس‍لام‌ ت‍ا ع‍ص‍ر ح‍اض‍ر''. تهران: کتاب‌های جیبی.</ref>


<br />
<br />
===فعالیت‌های شغلی===
===فعالیت‌های شغلی و اجتماعی===
ناظم دبیرستان شاه رضا در مشهد (1307)
شوکت ملک جهانبانی پس از فارغ‌التحصیلی و بازگشت به ایران در سال 1310 به استخدام وزارت فرهنگ درآمد و به عنوان ناظم در دبیرستان شاه رضا در مشهد مشغول به کار شد. وی در سال 1313 به بانک ملی ایران منتقل شد و تا سال 1318 به عنوان مترجم در آن بانک به خدمت اشتغال داشت. پس از آن، [[دبیرستان دخترانه ایران]] را در خیابان مولوی تأسیس کرد و خود مدیریت آن را برعهده گرفت. جهانبانی در کنار خدمات فرهنگی، در امور مربوط به زنان نیز فعال بود و سمت‌هایی چون دبیرکل جمعیت خیریه [[فرح پهلوی]]، مشاور شورای عالی جمعیت های زنان، نایب رئیس شورای ورزشی بانوان ایران، عضو هیئت مدیره جمعیت شیر و خورشید سرخ تهران و عضویت هیئت مدیره بانوان فرهنگی را برعهده داشته است. وی همچنین بنیان‌گذار مؤسسه فرهنگی ایران و عضو هیئت امنای دانشگاه صنعتی آریامهر بود.<ref name=":0" />
 
استخدام به عنوان مترجم در بانک ملی (1315)
 
تاسیس چند دبستان و دبیرستان و تدریس در آنها (1317)
 
ریاست دبستان و دبیرستان ایران به مدت 40 سال<ref>''زندگینامه نمایندگان زن در مجلس سنا و شورا (دوران قبل و بعد از انقلاب اسلامی)'' (1380). تهران: مرکز امور مشارکت زنان، واحد اطلاع رسانی زنان.</ref>


<br />
<br />
===فعالیت‌های اجتماعی و سیاسی===
===فعالیت‌های سیاسی===
عضو هیئت مدیره جمعیت [[فرح پهلوی]]
شوکت ملک جهانبانی عضو هیئت مدیره اجرایی حزب ایران نوین و مسئول شورای زنان حزب بود و در سال 1342 با حمایت این حزب، نامزد مجلس شورای ملی شد و توانست از تهران به نمایندگی مجلس شورای ملی انتخاب شود. وی همچنین در سال 1346 در دوره بیست و دوم و در سال 1350 در دوره بیست و سوم قانون گذاری نیز به طور متوالی به مجلس راه یافت.  
 
عضو هیئت مدیره اجرایی حزب ایران نوین و مسئول شورای زنان حزب
 
عضو هیئت امنای دانشگاه صنعتی آریامهر
 
عضو هیئت مدیره جمعیت شیرو خورشید سرخ
 
در سال 1342 با حمایت حزب ایران نوین، نامزد مجلس شورای ملی شد و از دوره بیست یکم تا بیست و سوم به عنوان نماینده وارد مجلس شورا شد.


در سال 1343 به همراه [[مهرانگیز منوچهریان]]، [[پروین صوفی]]، [[نیره سعیدی]] و [[فرخ‌رو پارسای]] برای اولین بار به عضویت هیئت منصفه مطبوعات انتخاب شدند.
جهانبانی در سال 1343 به همراه [[مهرانگیز منوچهریان]]، [[پروین صوفی]]، [[نیره سعیدی]] و [[فرخ‌رو پارسای]] برای اولین بار به عضویت هیئت منصفه مطبوعات انتخاب شدند.


در سال 1354 به دوره هفتم مجلس سنا راه یافت و تا پیروزی انقلاب اسلامی به عنوان سناتور عضو این مجلس بود.
شوکت ملک جهانبانی در مردادماه 1346، به عنوان نماینده تهران در مجلس مؤسسان سوم نیز حضور یافت و به سمت منشی هیئت رئیسه آن مجلس انتخاب شد. وی در مجلس عضو و نایب رئیس کمیسیون فرهنگ و رئیس کمیسیون آموزش و پرورش بود. پس از پایان دوره بیست و سوم، شوکت ملک جهانبانی در سال 1354 در انتخابات هفتمین دوره مجلس سنا از سوی مردم تهران به مقام سناتوری انتخاب شد و تا پیروزی انقلاب اسلامی به عنوان سناتور عضو این مجلس بود.<ref name=":0" />


شوکت ملک جهانبانی در تاریخ ۴ آبان‌ ۱۳۷۴ در تهران‌ درگذشت‌.<ref>قویمی، فخری (1352). ''ک‍ارن‍ام‍ه‌ زن‍ان‌ م‍ش‍ه‍ور ای‍ران‌ در ع‍ل‍م‌، ادب‌، س‍ی‍اس‍ت‌، م‍ذه‍ب‌، ه‍ن‍ر، ت‍ع‍ل‍ی‍م‌ و ت‍رب‍ی‍ت‌، از ق‍ب‍ل‌ از اس‍لام‌ ت‍ا ع‍ص‍ر ح‍اض‍ر''. تهران: کتاب‌های جیبی.</ref>
[[پرونده:مجوز دبستان شوکت ملک جهانبانی.jpg|بندانگشتی|مجوز دبستان شوکت ملک جهانبانی، سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران|جایگزین=|350x350پیکسل]]<br />
[[پرونده:مجوز دبستان شوکت ملک جهانبانی.jpg|بندانگشتی|مجوز دبستان شوکت ملک جهانبانی، سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران|جایگزین=|350x350پیکسل]]<br />
===منابع===
===منابع===

نسخهٔ ‏۹ اوت ۲۰۲۲، ساعت ۰۷:۱۰

شوکت ملک جهانبانی، از اولین زنان نماینده مجلس شورای ملی
کارنامک شوکت ملک جهانبانی، سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران

شوکت ملک جهانبانی (1287ـ1374) معلم، سیاستمدار و از اولین زنانی بود که از دوره بیست یکم تا بیست و سوم به عنوان نماینده وارد مجلس شورای ملی شد.[۱]

زندگی‌نامه

شوکت ملک جهانبانی در سال ۱۲۸7 در تهران به دنیا آمد. ‌وی از نوادگان فتحعلی شاه قاجار و دختر عبدالله میرزا جهانبانی بود. جهانبانی پس از اتمام تحصیلات ابتدایی و متوسطه، برای ادامه تحصیل به فرانسه رفت و ضمن تسلط به زبان فرانسه، از آن کشور فارغ‌التحصیل شد. وی به همراه نیره ابتهاج سمیعی، هاجر تربیت، فرخ‌رو پارسای، مهرانگیز دولتشاهی و نزهت نفیسی اولین زنانی بودند که در سال ۱۳۴۲ وارد مجلس شورای ملی شدند.[۱] شوکت ملک جهانبانی با یکی از پسران ضیاءالدوله جهانبانی ازدواج کرد و صاحب یک دختر به نام ایران شد.[۲] وی در تاریخ ۴ آبان‌ ۱۳۷۴ در تهران‌ درگذشت‌.[۳]


فعالیت‌های شغلی و اجتماعی

شوکت ملک جهانبانی پس از فارغ‌التحصیلی و بازگشت به ایران در سال 1310 به استخدام وزارت فرهنگ درآمد و به عنوان ناظم در دبیرستان شاه رضا در مشهد مشغول به کار شد. وی در سال 1313 به بانک ملی ایران منتقل شد و تا سال 1318 به عنوان مترجم در آن بانک به خدمت اشتغال داشت. پس از آن، دبیرستان دخترانه ایران را در خیابان مولوی تأسیس کرد و خود مدیریت آن را برعهده گرفت. جهانبانی در کنار خدمات فرهنگی، در امور مربوط به زنان نیز فعال بود و سمت‌هایی چون دبیرکل جمعیت خیریه فرح پهلوی، مشاور شورای عالی جمعیت های زنان، نایب رئیس شورای ورزشی بانوان ایران، عضو هیئت مدیره جمعیت شیر و خورشید سرخ تهران و عضویت هیئت مدیره بانوان فرهنگی را برعهده داشته است. وی همچنین بنیان‌گذار مؤسسه فرهنگی ایران و عضو هیئت امنای دانشگاه صنعتی آریامهر بود.[۲]


فعالیت‌های سیاسی

شوکت ملک جهانبانی عضو هیئت مدیره اجرایی حزب ایران نوین و مسئول شورای زنان حزب بود و در سال 1342 با حمایت این حزب، نامزد مجلس شورای ملی شد و توانست از تهران به نمایندگی مجلس شورای ملی انتخاب شود. وی همچنین در سال 1346 در دوره بیست و دوم و در سال 1350 در دوره بیست و سوم قانون گذاری نیز به طور متوالی به مجلس راه یافت.

جهانبانی در سال 1343 به همراه مهرانگیز منوچهریان، پروین صوفی، نیره سعیدی و فرخ‌رو پارسای برای اولین بار به عضویت هیئت منصفه مطبوعات انتخاب شدند.

شوکت ملک جهانبانی در مردادماه 1346، به عنوان نماینده تهران در مجلس مؤسسان سوم نیز حضور یافت و به سمت منشی هیئت رئیسه آن مجلس انتخاب شد. وی در مجلس عضو و نایب رئیس کمیسیون فرهنگ و رئیس کمیسیون آموزش و پرورش بود. پس از پایان دوره بیست و سوم، شوکت ملک جهانبانی در سال 1354 در انتخابات هفتمین دوره مجلس سنا از سوی مردم تهران به مقام سناتوری انتخاب شد و تا پیروزی انقلاب اسلامی به عنوان سناتور عضو این مجلس بود.[۲]

مجوز دبستان شوکت ملک جهانبانی، سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران


منابع

  1. پیرنیا، منصوره (1374). سالار زنان ایران. واشنگتن: مهرایران.
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ نظری، منوچهر (1395). زنان در عرصه قانون‌گذاری ایران (1285-1395ش). تهران: کویر، صص177-178.
  3. قویمی، فخری (1352). ک‍ارن‍ام‍ه‌ زن‍ان‌ م‍ش‍ه‍ور ای‍ران‌ در ع‍ل‍م‌، ادب‌، س‍ی‍اس‍ت‌، م‍ذه‍ب‌، ه‍ن‍ر، ت‍ع‍ل‍ی‍م‌ و ت‍رب‍ی‍ت‌، از ق‍ب‍ل‌ از اس‍لام‌ ت‍ا ع‍ص‍ر ح‍اض‍ر. تهران: کتاب‌های جیبی.


پیوند به بیرون

  1. مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی


نگارخانه