مدرسه فرانکو پرسان
مدرسه فرانکو پرسان (1287 ش. - ؟) یکی از مدارس نوین بود که توسط یک ایرانی - فرانسوی مقیم ایران به نام مسیو یوسف خان ریشار (مؤدب‌الملک) برای آموزش دختران تأسیس شد.
تاریخچه
مدرسه فرانکوپرسان در سال 1287 ش (1908م.) به وسیله مسیو یوسف خان ریشار (مؤدب‌الملک) تأسیس شد. مؤدب‌الملک که پدرش فرانسوی و از معلمان دارالفنون بود و خودش نیز به این شغل اشتغال داشت مدرسه مذکور را ابتدا به صورت کلاس خصوصی در منزل خود تأسیس کرد. هدف او در آغاز تحصیل دو دختر خود نشاط‌السلطنه (امیلی) و نشاط‌الدوله (قمرخانم) و رجالی که مایل بودند دخترانشان تحصیل کنند بود،[۱]اما این مدرسه خصوصی چند سال بعد به یکی از مدارس دخترانه مشهور تهران تبدیل شد. مهرانگیز منوچهریان، فخرعظمی ارغون و طیبه تربتی (مادر مهدیه الهی قمشه‌ای) از فارغ‌التحصیلان این مدرسه بوده‌اند.
مقاطع
این مدرسه با مقطع ابتدایی آغاز و چند سال بعد یعنی در 1295 ش. دارای مقطع دبیرستان شد. هدف از تأسیس دبیرستان تربیت دختران برای تدریس در مدارس بود. دروسی که در دوره دبیرستان مدرسه مزبور تدریس می‌شد شامل: فرانسه، فارسی، ریاضیات، عربی، فیزیک، شیمی، علوم طبیعی، تاریخ، جغرافی و انگلیسی بود. در سال 1308 ش. تعداد شاگردان مدرسه دخترانه 150 نفر گزارش شد.[۲]
بودجه
سندی در خصوص میزان اعانه به مدرسه فرانکو پرسان موجود نیست، اما بودجه‌ای از دولت دریافت می‌کرده است، زیرا در سال 1308 ش. از به تعویق افتادن حواله اعانه 9 ماهه شکایت کرده و دولت نیز تعویق در پرداخت را به علت دیر رسیدن احصائیه مدرسه عنوان کرده است. حقوق معلمان اعزامی از وزارت معارف نیز از همین بودجه پرداخت می‌شده است.[۳] شاگردهایی که از طرف دولت فرستاده می‌شدند از پرداخت شهریه معاف بودند، ولی شاگردان دیگر دو سه سال اول ابتدایی ماهی یک تومان و در سال‌های بعد متوسطه ماهی دو تومان باید می‌پرداختند و آنها که مایل به تحصیل زبان فرانسه بودند در ماه یک تومان دیگر نیز باید پرداخت می‌کردند. پس از اتمام تحصیلات، دیپلم متوسطه وزارت معارف به آنها داده می‌شد.[۲]ظاهراً این مدرسه اولین دبیرستان دختران بوده است. آموزش زبان فرانسه در این مدرسه اهمیت ویژه‌ای داشت و به همین دلیل کمیته آلیانس فرانسه در ایران از آن پیشتیبانی مالی می‌کرد.[۴]
تغییرات
مدرسه فرانکو پرسان بعد از سال‌های 1310ش. به نام میسیون لائیک فرانسه نیز خوانده شد و سپس به نام میسیون لائیک فرانسه لیسه رازی تغییر نام داد. در سال 1313ش. مدیر مدرسه مسیوها درخواست تبدیل آن به یک مدرسه شبانه‌روزی را کرد و علت این درخواست خود را اهمیت یادگیری کامل زبان فرانسه برای دانش‌آموزان ایرانی جهت ارتباط با دنیای نوین عنوان کرد.[۲]چندی بعد شاخه پسرانه این مدرسه نیز برپا شد و بولتنی هم به همین نام و نشان و به زبان فرانسه انتشار یافت. در سال‌های پسین وزارت معارف تعدادی شاگرد برای تربیت معلم به بخش دخترانه این نهاد سپرد. گویا دولت کمک هزینه‌ای هم برای این مدرسه در نظر گرفت. در سال 1909م. (1288 ش.) بر شمار شاگردانش افزوده شد و تعداد به 185 تن رسید.[۵]
منابع
- ↑ بامداد، بدرالملوک (1347). زن ایرانی از انقلاب مشروطیت تا انقلاب سفید. ج2. تهران: ابن سینا. صص61-62.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ شیخ رضایی، انسیه (1371). مدارس فرانسوی در ایران. گنجینه اسناد. شماره 7 و8. صص96-97.
- ↑ سند شماره ۲۹۷/۲۰۹۷۰، آرشیو ملی ایران.
- ↑ غفاری، ابوالحسن (1368). تاریخ روابط ایران و فرانسه از ترور ناصرالدین شاه تا جنگ جهانی اول (1333ـ 1313ه.ق). تهران: مرکز نشر دانشگاهی. ص174.
- ↑ ناطق، هما (1375). کارنامه فرهنگی فرنگی در ایران. پاریس: خاوران. صص102-103.
پیوند به بیرون
نگارخانه
خرج یک ماهه مدرسه فرانکو پرسان سال 1323ش.، سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران
تقاضای پرداخت اعانه دولت به مدارس دختران تارک دنیا، الیانس و فرانکو پرسان از طرف سفارت فرانسه، سال 1334ق.، شماره سند ۲۹۷/۲۰۹۷۰، سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران
تعیین نحوه امتحانات ثلث سوم دبیرستان فرانکو پرسان، سال تحصیلی 1312-1313، سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران
نویسنده: حکمت بروجردی