مدرسه ژاندارک

مدرسه دخترانه ژاندارک توسط انجمن مبلغین مسیحی «خواهران راهبه سن ونسان دوپل» در تهران تأسیس شد.

بنا

این بنا در حد فاصل خیابان های جمهوری، منوچهری، لاله زار و فردوسی واقع شده و توسط مبلغان مسیحی به همراه کلیسایی به همین نام ساخته شده است. ساختمان های مدرسه و کلیسای ژاندارک به سبک اروپایی و با کمک گرفتن از عناصری از معماری ایرانی ساخته شده است. مدرسه مذکور پس از انقلاب اسلامی به تملک وزارت آموزش و پرورش درآمد. مدرسه ژاندارک به شماره 2928 به ثبت تاریخی رسیده است.

تاریخچه

خاستگاه مدرسه ژاندارک را می توان در دو مدرسه لازاریست جستجو کرد. اولین آنها، مدرسه سن ونسان دو پل برای دختران یتیم بود که در سال 1865 توسط انجمن «خواهران راهبه» تأسیس شد و بعدها به ژاندارک تغییر نام داد. در دهه 1920، این مدرسه آموزش ابتدایی و متوسطه را در کلاس های جداگانه برای دانش آموزان مسلمان و ارمنی ارائه می کرد. وزارت آموزش و پرورش ماهانه صد تومان برای حمایت از آموزش زبان فارسی و کمک مالی به دانش آموزان نیازمند به این مدرسه اعطا کرد. برنامه درسی مدرسه در مقطع ابتدایی شامل حساب، دیکته، خیاطی، تاریخ و جغرافیا، فراگیری فوائدالادب و آشنایی با علوم ابتدایی (علم الاشیاء) بود. در مقطع متوسطه برنامه درسی شامل جبر، هندسه، علوم طبیعی، فارسی (دستور زبان و خواندن متن کلیله و دمنا)، بهداشت، خیاطی و اقتصاد خانه بود. در سال 1931 خواهر راهبه پائولین مدیر هر دو مدرسه ژاندارک و سنت جوزف بود که نشان دهنده پیوند نزدیک بین این دو موسسه بود. در 1310 خورشیدی/ 1932 میلادی در مدرسه ژاندارک 250 شاگرد دختر درس می خواندند و بیست نفر از آنها رایگان آموزش می دیدند. زنگهای صبح مخصوص دروس فرانسه و بعد از ظهرها به دروس فارسی اختصاص داشت. این مدرسه نیز همانند دیگر نهادهای آموزشی فرنگیان به زبان و فرهنگ فارسی چندان دلبسته نبود. گزارش شده بود که از نقطه نظر اجرای برنامه درسی و شیوه آموزش مواد آن مخصوصاً فارسی چندان مورد توجه نیست و باید تغییراتی در این مدرسه حاصل گردد، به ویژه که دولت ایران سالانه نهصد تومان به مدرسه اعانه می پرداخت.

این مدرسه جدا از مدرسه ای است که سال ها بعد به جای مدرسه سن ژوزف به فعالیت پرداخت. اسناد این مدرسه به موازات اسناد مدرسه سن ژوزف و حتی قدیمی تر است. چنین به نظر می رسد که این دو مدرسه بعد از سال 1320 شمسی با نام مشترک مدرسه ژاندارک به کار خود ادامه دادند.

مدرسه ژاندارک توسط انجمن دختران تارک دنیا برای تحصیل دختران ایرانی تأسیس شد و در اسناد به مدرسه سورها نیز معروف می باشد. این مدرسه ابتدا به صورت دارالایتام اداره می شد و بعدها نام ژاندارک را برای خود برگزید. مدرسه شامل دوره کامل ابتدایی و دوره متوسطه بود. دانش آموزان مسلمان و ارمنی در دو نوع کلاس جدا از هم تحصیل می کردند. در کلاس ارامنه فارسی تدریس نمی شد و به طور کلی درس فارسی جزو دروس اجباری مدرسه نبوده است. به همین علت وزارت معارف در سال 1304ش به مدرسه اعتراض کرده و تذکر می دهد که مدرسه از وزارت معارف بودجه می گیرد (ماهیانه صد تومان) بنابراین باید پروگرام وزارت معارف را اجرا کند و مانند دیگر مدارس خارجی دروس فارسی در مدرسه معمول و مجری باشد. مدیره مدرسه در پاسخ وزارت معارف اظهار می کند که دروس ما براساس فرانسه است و هرکس که بخواهد می تواند در بعد از ظهر فارسی یا ارمنی را بیاموزد و حتی برای دانش آموزان روسی نیز زبان روسی تدریس می شود. در سال 1310 شمسی مدیره مدرسه ماسورپلن مدیر مدرسه سن ژوزف نیز بود که به دلیل حضور بیشتر در مدرسه سن ژوزف، ماسورماری را جانشین خود کرده بود. معلمان مدرسه نیز اغلب از فارغ التحصیلان همین مدرسه بودند و یا از دارالمعلمات به این مدرسه آمده بودند. معلمان کلاس های فارسی همگی ایرانی و معلمان کلاس های فرانسه همگی از دختران تارک دنیا (سورها) انتخاب می شدند. برنامه درسی مدرسه در کلاس های ابتدایی شامل حساب، دیکته، پاک نویسی، خیاطی، تاریخ، جغرافیا، معرفه الاشیاء، ادبیات و فرائد الادب و در دوره دبیرستان ریاضیات (هندسه وجبر)، علوم (شیمی، فیزیک و تاریخ طبیعی)، تاریخ (تاریخ عمومی، تاریخ شعرا)، فارسی (دستور، کلیله و دمنه)، حفظ الصحه خیاطی و تدبیر منزل بوده است.

دانش آموزان و معلمان

افراد مشهوری در این مدرسه تحصیل کردند، از جمله: هما زاهدی، فخرعظمی ارغون، مهرانگیز منوچهریان، بدرالزمان قریب، شیرین بیانی و... . فرخ‌رو پارسای از سال 1329 تا 1335 به تدریس دروس زیست‌شناسی در مدرسه ژاندارک اشتغال داشت.

پس از انقلاب اسلامی

بعد از سال 1359 مدرسه ژاندارک به سه مدرسه مجزا تبدیل شد. یک دبستان با نام عدل، یک مدرسه راهنمایی با نام سمیه و یک دبیرستان. اما بعد از چند سال دبستان برچیده شد. ورودی مدرسه راهنمایی از کوچه پلاسکو بود و بقیه فضا، که بسیار هم وسیع است، برای دوره‌هایی خاص در نظر گرفته شد. اين مدرسه در سال 1401 به دبيرستان هيأت امنايی شهيد فخری‌زاده به مديريّت استاد عبدالکريم اسماعيل پور تبديل شد.

***درحال تکمیل