هاجر تربیت
هاجر تربیت (1285- 1352) نویسنده، سیاستمدار و از نمایندگان دوره بیست و یکم و بیست و دوم مجلس شورای ملی از تهران بود.[۱]
زندگی‌نامه
هاجر تربیت در سال 1285ش. در استانبول به دنیا آمد. پدرش حسینقلی از کارمندان سفارت ایران در استانبول بود. هاجر تحصیلات متوسطه را در استانبول به اتمام رساند و به سه زبان عربی، فرانسه و انگلیسی مسلط شد. در همانجا با محمدعلی تربیت ازدواج کرد و به تبریز نقل مکان کرد. وی در 29 دی ماه 1352 در حالی که سناتور مجلس سنا بود، درگذشت.[۲]
فعالیت‌ها
هاجر تربیت یکی از زنان فعال اجتماعی ـ فرهنگی، نویسنده و از مبارزان آزادی بود.
هاجر در تبریز در مدارس دخترانه تبریز مشغول تدریس شد و به دختران ورزش و هنرهای دستی آموزش می‌داد. پس از انتقال همسرش به تهران بعنوان نماینده مجلس شورای ملی (1311)، وی نیز به تهران آمده و پس از مدتی به ریاست دارالمعلمات (دانشسرای مقدماتی) برگزیده شد. وی دو سال بعد به سمت ریاست دبیرستان رضا شاه کبیر منصوب شد.[۲] از کارهای مهم وی در این سمت طرح اونیفرم یا روپوش برای دختران مدارس بود. او در سال 1314 به ریاست «کانون بانوان» انتخاب شد.[۳] در سال 1319 به ریاست دبیرستان نوربخش (مدرسه آمریکایی‌ها) منصوب شد[۴] و در همان سال همزمان با تأسیس بنگاه حمایت مادران و نوزادان، هاجر تربیت عضو این جمعیت شده و به عضویت هیئت مدیره آن درآمد. وی بارها از تریبون مجلس به مناسبت تأسیس بنگاه حمایت مادران و کودکان، سخنرانی کرد. مهمترین موضوعاتی که وی در سخنرانی‌هایش به آنها اشاره می‌کرد عبارت بودند از: کاستی‌ها در زمینه بهداشت، تحصیل جوانان، بازنگشتن جوانان از خارج از کشور، شرکت زنان در کلاس‌های مبارزه با بی‌سوادی، هفته کتاب، اعلامیه حقوق بشر، خانواده ایرانی و روز مادر.
هاجر تربیت از اعضای فعال «حزب زنان ایران» نیز بود. این حزب در سال 1322 در تهران تشکیل شد. حزب زنان در سال 1324 به «شورای زنان ایران» تغییر نام داد.
در سال 1323 هاجر تربیت به اتفاق فاطمه سیاح از طرف حزب زنان برای مطالعه و تأسیس رابطه با زنان ترک به کشور ترکیه مسافرت کرده و در مجالس مختلف فرهنگی و ادبی سخنرانی کردند.
وی در سال 1329 به وزارت کشور منتقل شد و ریاست اداره امور اجتماعی آن وزارتخانه را بر عهده گرفت. او همچنین دبیر هیئت رئیسه بنگاه حمایت مادران[۲] و رئیس انجمن معاونت زنان در سازمان زنان ایران بود.[۵]
هاجر تربیت از جمله زنانی است که از سال 1331 با نگارش مقالاتی در روزنامه‌ها، به دفاع از حقوق زنان پرداخت و خواهان برابری حقوق زنان با مردان و برخورداری زنان از حق رأی شد. او همچنین در اجتماع بزرگ زنان در 16 شهریور 1339، در مقابل مجلس سنا حضور یافت و به اتفاق بدرالملوک بامداد و صفیه فیروز با محسن صدرالاشراف رئیس مجلس سنا، مذاکره کردند و خواستار حضور زنان در انتخابات و برخورداری آنان از حق رأی شدند. وی در سال 1340 همزمان با تأسیس کانون مترقی به عضویت این حزب درآمد و سپس با تشکیل حزب ایران نوین به سمت نایب رئیس شورای مرکزی این حزب انتخاب شد.[۲]
تربیت نماینده مردم تهران در دو دوره بیست و یکم و بیست و دوم مجلس شورای ملی بود.[۶] وی در مجلس، عضو کمیسیون‌های دادگستری، فرهنگ و هنر و اقتصاد و بازرگانی و در دوره بیست و دوم، رئیس کمیسیون همکاری مجلسین بود.[۲]
پس از پایان دوره بیست و دوم مجلس شورای ملی، هاجر تربیت در سال 1350 در انتخابات دوره ششم سنا شرکت کرد و توانست به عنوان سناتور انتخابی تهران به مجلس سنا راه یابد. او در کمیسیون‌های امور عرایض و مرخصی‌ها و محاسبات و همچنین کمیسیون امور وزارت بهداری سنا عضویت داشته است.[۲]
آثار
از هاجر تربیت آثار متعددی در قالب تألیف و ترجمه کتاب موجود است که در زیر به آنها اشاره می‌شود.
تألیف
- زن در قرن بیستم (1316). بی‌جا: چاپخانه ایران[۲]
ترجمه
- اس‍ت‍ی‍ون‍س‍ن، راب‍رت ل‍وئ‍ی (1336). جزیره گنج. تلخیص مایکل وست. تهران: بنگاه و نشر کتاب[۳]
- هاگرد، رایدر (1338). دختر مونتزوما. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب[۴]
- کلابوند (بی‌تا). دایره سفید. بی‌جا[۵]
منابع
- ↑ خشایار وزیری، فخری قویمی (1352). کارنامه زنان مشهور ایران. تهران: وزارت آموزش و پرورش.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ ۲٫۳ ۲٫۴ ۲٫۵ نظری، منوچهر (1395). زنان در عرصه قانون‌گذاری ایران (1285-1395ش). تهران: کویر. صص 175-176.
- ↑ فرخ‌زاد، پوران (1381). کارنمای زنان کارای ایران، از دیروز تا امروز. تهران: قطره. ص219.
- ↑ دژم، عذرا (1384). اولین زنان. تهران: علم. ص 112.
- ↑ خشایار وزیری، فخری قویمی (1352). کارنامه زنان مشهور ایران. تهران: وزارت آموزش و پرورش. ص201.
- ↑ پیرنیا، منصوره (1374). سالار زنان ایران. مریلند: مهر ایران. ص135.
پیوند به بیرون
نگارخانه
عکس پرسنلی هاجر تربیت، سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران
مکاتبات وزارت فرهنگ برای چاپ و نشر کتاب «دایره سفید» ترجمه هاجر تربیت (1352)، سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران
مجوز کتاب «دایره سفید» ترجمه هاجر تربیت، صفحه 1، سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران
مجوز کتاب «دایره سفید» ترجمه هاجر تربیت، صفحه 2، سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران
نویسنده: حکمت بروجردی