تفاوت میان نسخه‌های «مهرانگیز منوچهریان»
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
Boroujerdi (بحث | مشارکتها) |
H-ghahremani (بحث | مشارکتها) |
||
| (۳۶ نسخهٔ میانی ویرایش‌شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
مهرانگیز منوچهریان (1285-1379) نخستین حقوقدان زن در ایران، برنده جایزه حقوق بشر سازمان ملل متحد، ریاست مادام‌العمر اتحادیه بین‌المللی زنان حقوقدان و نخستین سناتور زن در ایران بود. | |||
مهرانگیز منوچهریان (1285-1379) نخستین حقوقدان زن در ایران، برنده جایزه حقوق بشر سازمان ملل متحد، ریاست | |||
=== | [[پرونده:مهرانگیز منوچهریان.jpg|بندانگشتی|مهرانگیز منوچهریان، نخستین حقوقدان و سناتور زن ایرانی]] | ||
مهرانگیز منوچهریان در سال ۱۲۸۵ در مشهد به دنیا آمد. | ===زندگینامه=== | ||
مهرانگیز منوچهریان در سال ۱۲۸۵ در مشهد به دنیا آمد. مادرش، درة التاج، زنی اهل علم و فرهنگ و هنر و پدرش، منوچهر منوچهریان، از مشروطه‌خواهان مبارز بود. مهرانگیز خط فارسی را از مادر بزرگ و الفبای لاتین را از مادرش آموخت.<ref>اح‍م‍دی خ‍راس‍ان‍ی، ن‍وش‍ی‍ن؛ اردلان، پروین (1382). ''سناتور: فعالیتهای مهرانگیز منوچهریان بر ب‍س‍ت‍ر م‍ب‍ارزات حقوقی زنان در ایران''. تهران: توسعه. ص 40.<br /></ref> او در هشت سالگی در امتحانات ورودی مدرسه شرکت کرد و در کلاس سوم ابتدایی پذیرفته شد، اما آموزشهای خانگی او فراتر از آموزش مدرسه بود، به طوری که در نیمه همان سال کلاس چهارم و در تعطیلات تابستان کلاس پنجم را گذراند و در نه سالگی کلاس ششم را در [[مدرسه ژاندارک]] آغاز کرد. پس از آن، دوره متوسطه را در [[مدرسه فرانکو پرسان]] گذراند.<ref>اح‍م‍دی خ‍راس‍ان‍ی، ن‍وش‍ی‍ن؛ اردلان، پروین (1382). ''سناتور: فعالیتهای مهرانگیز منوچهریان بر ب‍س‍ت‍ر م‍ب‍ارزات حقوقی زنان در ایران''. تهران: توسعه. ص 41.</ref> با خاتمه امتحانات دوره اول متوسطه، مهرانگیز به دلیل تعطیلی [[مدرسه فرانکو پرسان]] تحصیلاتش را در [[دارالمعلمات]] ادامه داد.<ref>اح‍م‍دی خ‍راس‍ان‍ی، ن‍وش‍ی‍ن؛ اردلان، پروین (1382). ''سناتور: فعالیتهای مهرانگیز منوچهریان بر ب‍س‍ت‍ر م‍ب‍ارزات حقوقی زنان در ایران''. تهران: توسعه. ص45.</ref> او برای آن که در دانشسرای عالی تحصیل کند عریضه‌ای به رضاشاه نوشت، چرا که دانشسرای عالی فقط آقایان را ثبت‌نام می‌کرد. به این ترتیب او با دستور رضا شاه اولین دختر ایرانی بود که توانست وارد دانشسرای عالی شود. از 1319 تا 1324 مهرانگیز تلاش کرد وارد دانشکده حقوق شود، ولی به همان دلیل قبلی یعنی اختصاص داشتن دانشکده حقوق به مردان از پذیرش او خودداری میکردند. نهایتا تلاشهای مهرانگیز پس از پنج سال نتیجه داد و او توانست با شکایت از دانشکده حقوق نظر آنها را در پذیرش دانشجویان دختر تغییر دهد و به همراه 13 دختر دیگر در 1325 وارد دانشکده حقوق شود. او از 1328 وکالت را آغاز کرد. او در همان زمان بود که کتابی با عنوان ''انتقاد قوانین اساسی و مدنی و کیفری ایران از نظر حقوق زن'' را منتشر کرد. در آن کتاب بود که منوچهریان قوانین مربوط به خانواده، جزا و انتخابات را به نقد کشید.<ref>اح‍م‍دی خ‍راس‍ان‍ی، ن‍وش‍ی‍ن؛ اردلان، پروین (1382). ''سناتور: فعالیتهای مهرانگیز منوچهریان بر ب‍س‍ت‍ر م‍ب‍ارزات حقوقی زنان در ایران''. تهران: توسعه. ص 238.</ref> این کتاب البته در زمان چاپ با مخالفت شدید حکومت روبرو شد، به طوری که هیچ چاپخانه‌ای حاضر به چاپ آن نمیشد. او در سال 1327 با همکلاسی‌اش حسینقلی حسینی‌نژاد که بعدها دکترای حقوق گرفت و استاد دانشکده حقوق شد ازدواج کرد. او در سال 1334 اولین و تنها زنی بود که در کنکور دکترای رشته حقوق پذیرفته شد. | |||
مهرانگیز منوچهریان تا پیروزی انقلاب اسلامی به کار وکالت مشغول بود و پس از آن پروانه وکالتش باطل شد. او در ۱۴ تیر ۱۳۷۹ در تهران درگذشت. | مهرانگیز منوچهریان به زبان فرانسه و انگلیسی مسلط بود و با زبان‌های آلمانی و عربی آشنایی داشت.<ref name=":0" /> او تا پیروزی انقلاب اسلامی به کار وکالت مشغول بود و پس از آن پروانه وکالتش باطل شد. او در ۱۴ تیر ۱۳۷۹ در تهران درگذشت. | ||
<br /> | |||
===اقدامات=== | ===اقدامات=== | ||
منوچهریان از اولین کسانی بود که در مورد قوانین مربوط به اطفال بزهکار کار کرد و از سوی دیگر پایه‌گذار رشته اطفال در دکترای حقوق بود.<ref>اح‍م‍دی خ‍راس‍ان‍ی، ن‍وش‍ی‍ن؛ اردلان، پروین (1382). ''سناتور: فعالیتهای مهرانگیز منوچهریان بر ب‍س‍ت‍ر م‍ب‍ارزات حقوقی زنان در ایران''. تهران: توسعه. ص ۱۳۰.</ref> او تلاش کرد نام نامشروع، ولدالزنا یا حرام زاده از کودکانی که از طریق ازدواج پدر و مادر به وجود نیامده‌اند حذف شود و حقوق این کودکان حفظ شود. <blockquote>چرا که طبق اصل مسلم حقوقی اگر پدر و مادر طفل مرتکب رفتاری غیر مجاز شوند نباید مکافات آن دامنگیر طفل شود. </blockquote>او برای این که این کودکان بدون شناسنامه نمانند یا شناسنامه‌هایشان مایه سرافکندگیشان نشود پیشنهاد داد هریک از پدر یا مادر به تنهایی بتوانند برای طفل خود شناسنامه بگیرند و ذکر عنوان پدر نامعلوم در شناسنامه این افراد ممنوع شود.<ref>اح‍م‍دی خ‍راس‍ان‍ی، ن‍وش‍ی‍ن؛ اردلان، پروین (1382). ''سناتور: فعالیتهای مهرانگیز منوچهریان بر ب‍س‍ت‍ر م‍ب‍ارزات حقوقی زنان در ایران''. تهران: توسعه. صص 131-132.</ref> | |||
او با تأسیس اتحادیه زنان حقوقدان توانست برای گرفتن حق رأی زنان و قانون حمایت از خانواده که به موجب آن حق تعدد زوجات را از مرد سلب می‌کرد و حق طلاق را هم که صرفا به دست مرد بود از او می‌گرفت.<ref>اح‍م‍دی خ‍راس‍ان‍ی، ن‍وش‍ی‍ن؛ اردلان، پروین (1382). ''سناتور: فعالیتهای مهرانگیز منوچهریان بر ب‍س‍ت‍ر م‍ب‍ارزات حقوقی زنان در ایران''. تهران: توسعه. ص 147.</ref> او به عنوان سناتور تلاش کرد دادگاه‌های ویژه اطفال تشکیل شود و نیز ایران به اعلامیه جهانی حقوق کودک بپیوندد.<ref>اح‍م‍دی خ‍راس‍ان‍ی، ن‍وش‍ی‍ن؛ اردلان، پروین (1382). ''سناتور: فعالیتهای مهرانگیز منوچهریان بر ب‍س‍ت‍ر م‍ب‍ارزات حقوقی زنان در ایران''. تهران: توسعه. صص 203-210.</ref> البته طرح دادگاه‌های ویژه اطفال به نتیجه نرسید، اما در سال 1347 کانون اصلاح و تربیت تشکیل شد که از نتایج آن طرح بود. موضوع پرداخت حق تأهل به زنان کارمند نیز که تا آن زمان فقط به مردان متأهل تعلق می‌گرفت از دیگر مسائلی بود که منوچهریان برای آن تلاش زیادی کرد، ولی با تصویب قانون استخدام کشوری منتفی شد.<ref>اح‍م‍دی خ‍راس‍ان‍ی، ن‍وش‍ی‍ن؛ اردلان، پروین (1382). ''سناتور: فعالیتهای مهرانگیز منوچهریان بر ب‍س‍ت‍ر م‍ب‍ارزات حقوقی زنان در ایران''. تهران: توسعه. ص 230.</ref> او تلاش زیادی کرد سقط جنین در شرایطی قانونی شود.<ref>اح‍م‍دی خ‍راس‍ان‍ی، ن‍وش‍ی‍ن؛ اردلان، پروین (1382). ''سناتور: فعالیتهای مهرانگیز منوچهریان بر ب‍س‍ت‍ر م‍ب‍ارزات حقوقی زنان در ایران''. تهران: توسعه. ص 231.</ref> او تلاش زیادی کرد اجازه مرد درباره خروج زن متأهل از کشور را از قانون گذرنامه حذف کند، اما چون با مخالفت‌های بسیاری از جمله شریف امامی روبرو شد در 1351 از سناتوری استعفا داد.<ref name=":1">اح‍م‍دی خ‍راس‍ان‍ی، ن‍وش‍ی‍ن؛ اردلان، پروین (1382). ''سناتور: فعالیتهای مهرانگیز منوچهریان بر ب‍س‍ت‍ر م‍ب‍ارزات حقوقی زنان در ایران''. تهران: توسعه. صص316-340.</ref> او تنها سناتوری بود که در دوران پهلوی از سمت خود استعفا داد.<ref name=":1" /> | |||
<br /> | <br /> | ||
===تحصیلات=== | ===تحصیلات=== | ||
کارشناسی فلسفه و علوم تربیتی از دانشگاه تهران: از مهر 1314 تا خرداد 1317 | |||
کارشناسی حقوق (رشته قضایی) دانشگاه تهران: از آبان 1325 تا 1327 | |||
دکترای حقوق(رشته تخصصی حقوق جزا) از دانشگاه تهران: از 1334 تا 28 آذر 1338 | دکترای حقوق (رشته تخصصی حقوق جزا) از دانشگاه تهران: از 1334 تا 28 آذر 1338 | ||
رساله دکترا: جرائم اطفال- طرح تأسیس محاکم اختصاصی اطفال و | رساله دکترا: جرائم اطفال- طرح تأسیس محاکم اختصاصی اطفال و بنگاههای وابسته به آن در ایران<ref name=":0">اح‍م‍دی خ‍راس‍ان‍ی، ن‍وش‍ی‍ن؛ اردلان، پروین (1382). ''سناتور: فعالیتهای مهرانگیز منوچهریان بر ب‍س‍ت‍ر م‍ب‍ارزات حقوقی زنان در ایران''. تهران: توسعه. صص512-516.</ref> | ||
<br /> | |||
===سابقه تدریس=== | ===سابقه تدریس=== | ||
دبیر فلسفه و روانشناسی در | دبیر فلسفه و روانشناسی در دبیرستان‌های تهران و دانشسرای عالی: 1317-1332 | ||
استاد حقوق جزا در مؤسسه عالی حسابداری: 1343-1347 | استاد حقوق جزا در مؤسسه عالی حسابداری: 1343-1347 | ||
استاد | استاد کارشناس ارشد (در بخش قضایی و مشاوران اجتماعی) دانشگاه ملی ایران: 1345-1346 | ||
استاد تحولات اجتماعی ایران در مرکز آموزش سازمان امور استخدامی کشور: 1348-1350 <ref name=":0" /> | استاد تحولات اجتماعی ایران در مرکز آموزش سازمان امور استخدامی کشور: 1348-1350 <ref name=":0" /> | ||
<br /> | |||
===مشاغل=== | ===مشاغل=== | ||
وکیل درجه اول دادگستری و مشاور حقوقی: 1327-1361 | وکیل درجه اول دادگستری و مشاور حقوقی: 1327-1361 | ||
سناتور انتصابی مجلس سنا: 1342-1351 | سناتور انتصابی مجلس سنا: 1342-1351 | ||
مشاور حقوقی و | مشاور حقوقی و جرم‌شناس در کانون هدایت کودک (مرکز روانی و تربیتی و طبی و اجتماعی) | ||
وابسته به انجمن ملی حمایت کودکان: 1341-1345 <ref name=":0" /> | وابسته به انجمن ملی حمایت کودکان: 1341-1345 <ref name=":0" /> | ||
<br /> | |||
===عضویت در مجامع=== | ===عضویت در مجامع=== | ||
اتحادیه زنان حقوقدان ایران- مؤسس و رئیس اتحادیه: از خرداد 1340 | اتحادیه زنان حقوقدان ایران- مؤسس و رئیس اتحادیه: از خرداد 1340 | ||
| سطر ۴۱: | سطر ۴۹: | ||
عضو کانون وکلای دادگستری ایران از 30 آذر 1328 | عضو کانون وکلای دادگستری ایران از 30 آذر 1328 | ||
عضو اتحادیه | عضو اتحادیه بین‌المللی وکلای دادگستری | ||
عضو اتحادیه | عضو اتحادیه بین‌المللی زنان حقوقدان (از تأسیسات گروه ب کمیسیون اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل متحد) | ||
رئیس افتخاری | رئیس افتخاری مادام‌العمر اتحادیه بین‌المللی زنان حقوقدان: از 1963 | ||
عضو مرکز صلح جهانی از طریق حقوق | عضو مرکز صلح جهانی از طریق حقوق | ||
عضو انجمن آمریکایی حقوق | عضو انجمن آمریکایی حقوق بین‌الملل | ||
عضو کمیته مکاتبات وابسته به شورای ملی زنان آمریکا: 1936- 1969 | عضو کمیته مکاتبات وابسته به شورای ملی زنان آمریکا: 1936- 1969 | ||
| سطر ۵۵: | سطر ۶۳: | ||
مؤسس و رئیس سازمان داوطلبان حمایت خانواده | مؤسس و رئیس سازمان داوطلبان حمایت خانواده | ||
عضو انجمن | عضو انجمن بین‌المللی حقوقدانان | ||
عضو اتحادیه | عضو اتحادیه بین‌المجالس<ref name=":0" /> | ||
اولین زن عضو هیئت منصفه مطبوعات در سال 1343 به همراه [[نیره سعیدی]]، [[پروین صوفی]]، [[شوکت ملک جهانبانی]] و [[ | اولین زن عضو هیئت منصفه مطبوعات در سال 1343 به همراه [[نیره سعیدی]]، [[پروین صوفی]]، [[شوکت ملک جهانبانی]] و [[فرخ‌رو پارسای]]<ref>پیرنیا، منصوره (1374). ''سالار زنان ایران.'' واشنگتن: مهر ایران. ص205.</ref> | ||
<br /> | |||
<br /> | <br /> | ||
===جایزه‌ها و افتخارات=== | ===جایزه‌ها و افتخارات=== | ||
جایزه صلح حقوق بشر سازمان ملل متحد در سال ۱۹۶۸ | |||
جایزه صلح مرکز صلح جهانی از طریق حقوق در سال ۱۹۷۱ <ref>پیرنیا، منصوره (1374). ''سالار زنان ایران.'' واشنگتن: مهر ایران. ص131.</ref> | |||
===آثار=== | ===آثار=== | ||
گرامر موسیقی | #''صداشناسی'' | ||
#''گرامر موسیقی'' | |||
#''روانشناسی از نظر پرورش کودکان'' (بی‌تا). تهران.[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=872783&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author] | |||
#''ارکسترشناسی'' | |||
#''انشاء موسیقی'' | |||
#''زیبایی‌شناسی'' (1368). تهران: احمد کرمی.[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=536104&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author] | |||
#''توافق و هماهنگی در موسیقی'' | |||
#''محیط طفل در ایران از بدو تولد تا سن هفت سالگی'' | |||
#''آهنگ‌سازی یا ترکیب الحان'' | |||
#''مقایسه برنامه تعلیمات ابتدایی با برنامه تعلیمات ابتدایی آلمان'' | |||
#''نظری به فلسفه آرتور شوپنهاور'' | |||
#''ایمان از نظر روانشناسی'' | |||
#''مقایسه هبه در قانون ایران با هبه در قانون فرانسه'' | |||
#''فلسفه اخلاق'' (1327). اثر لوماریه، بی‌جا.[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=844521&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author] | |||
#''روانشناسی برای سال ششم ادبی و پنجم فنی دختران'' (1331). تهران: ابن سینا.[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=636405&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author] | |||
#''زیبایی‌شناسی برای سال ششم ادبی'' (بی‌تا). تهران: ابن سینا.[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=903145&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author] | |||
#''انتقاد: قوانین اساسی و مدنی و کیفری ایران از نظر حقوق زن'' (بی‌تا). بی‌جا.[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=874291&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author] | |||
#''تفسیری بر اعلامیه جهانی حقوق بشر از نظر حقوق زن ایرانی'' | |||
#''وضع کنونی معارف بشری: بیماری‌های روحی و عصبی'' (1339). اثر هانری باروک، تهران: علمی.[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=879025&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author] | |||
#''تفسیر قراردادهای ژنو از نظر جرائم بین‌المللی'' | |||
#''تکرار جرم در حقوق ایران و فرانسه'' | |||
#''تحقیق در خیانت در امانت از نظر رویه قضایی ایران و فرانسه'' | |||
#''روانشناسی و اسراء جنگی'' | |||
#''مسئولیت مدنی شخص حقوقی'' | |||
#''دولت اگر بخواهد می‌تواند مراکز فساد را ببندد'' | |||
#''مسئله جرائم اطفال: طرح تأسیس محاکم اختصاصی اطفال و بنگاههای وابسته به آن در ایران'' (رساله دکترا) (1340). بی‌جا: یونیسف، انجمن ملی ایرانی حمایت کودکان.[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=877678&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author] | |||
#''وضع حقوقی زن در جهان (ترجمه گزارش دبیرکل سازمان ملل متحد در 1958)'' (1342) تهران: اتحادیه زنان حقوقدان ایران.[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=2838953&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author] | |||
#''طرح اصلاحی بعضی مواد قانون مدنی و نسخ ماده 179 قانون جزا'' (عنوان روی جلد: طرح قانون خانواده بر مبنای تساوی حقوق زن و مرد) (بی تا). بی‌جا: اتحادیه زنان حقوقدان ایران.[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=1914801&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author] | |||
#''چرا اطفال ناسازگار می‌شوند و چه باید کرد؟'' (1344). تهران: مؤسسه عالی حسابداری.[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=839843&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author] | |||
#''تربیت سیاسی و اجتماعی زن'' (ترجمه یکی از مدارک سازمان ملل متحد) (1347). بی‌جا: اتحادیه زنان حقوقدان ایران.[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=895738&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author] | |||
#''نابرابری‌های حقوقی زن و مرد در ایران و راه اصلاح آن'' (1357). تهران: اتحادیه زنان حقوقدان ایران وابسته به اتحادیه بین‌المللی زنان حقوقدان.[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=881333&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author] | |||
#''حقوق زن در ایران در مقایسه با اعلامیه جهانی حقوق بشر و حقوق کودک'' | |||
#''ارث زن در حقوق شیعه و تسنن'' | |||
#''وحشیگری قصاص در حقوق اسلام'' | |||
#''مسئله خیانت در امانت در حقوق ایران'' | |||
#''حافظ مشاعره'' (1368). تهران: ما.[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=497754&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author] | |||
#''سعدی مشاعره'' | |||
#''سازمان ملل و حقوق زن'' (ترجمه) (1355)، تهران.[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=882917&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author] | |||
<br /> | |||
===طرح پژوهشی=== | |||
#طرح قانون حمایت صغار (1340). تهران: اتحادیه زنان حقوقدان ایران.[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=3081025&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author] | |||
==منابع== | |||
[[رده:زنان معلم]] | [[رده:زنان معلم]] | ||
[[رده:زنان فعال سیاسی]] | [[رده:زنان فعال سیاسی]] | ||
| سطر ۱۴۹: | سطر ۱۳۱: | ||
<references /> | <references /> | ||
===نگارخانه== | ==پیوند به بیرون== | ||
#[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/bibliographicAdvancedSearch.do?command=NEW_SEARCH&classType=0&pageStatus=1 سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران] | |||
<br /> | |||
==نگارخانه== | |||
صفحاتی از کتاب قانون خانواده تألیف مهرانگیز منوچهریان<gallery> | صفحاتی از کتاب قانون خانواده تألیف مهرانگیز منوچهریان<gallery> | ||
پرونده:منوچهریان 1.jpg | پرونده:منوچهریان 1.jpg | ||
| سطر ۱۶۰: | سطر ۱۴۸: | ||
پرونده:منوچهریان 8.jpg | پرونده:منوچهریان 8.jpg | ||
پرونده:منوچهریان 9.jpg | پرونده:منوچهریان 9.jpg | ||
</gallery> | </gallery>نویسنده: حکمت بروجردی | ||
[[رده:زنان مدیر]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۶ نوامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۷:۵۴
مهرانگیز منوچهریان (1285-1379) نخستین حقوقدان زن در ایران، برنده جایزه حقوق بشر سازمان ملل متحد، ریاست مادام‌العمر اتحادیه بین‌المللی زنان حقوقدان و نخستین سناتور زن در ایران بود.
زندگینامه
مهرانگیز منوچهریان در سال ۱۲۸۵ در مشهد به دنیا آمد. مادرش، درة التاج، زنی اهل علم و فرهنگ و هنر و پدرش، منوچهر منوچهریان، از مشروطه‌خواهان مبارز بود. مهرانگیز خط فارسی را از مادر بزرگ و الفبای لاتین را از مادرش آموخت.[۱] او در هشت سالگی در امتحانات ورودی مدرسه شرکت کرد و در کلاس سوم ابتدایی پذیرفته شد، اما آموزشهای خانگی او فراتر از آموزش مدرسه بود، به طوری که در نیمه همان سال کلاس چهارم و در تعطیلات تابستان کلاس پنجم را گذراند و در نه سالگی کلاس ششم را در مدرسه ژاندارک آغاز کرد. پس از آن، دوره متوسطه را در مدرسه فرانکو پرسان گذراند.[۲] با خاتمه امتحانات دوره اول متوسطه، مهرانگیز به دلیل تعطیلی مدرسه فرانکو پرسان تحصیلاتش را در دارالمعلمات ادامه داد.[۳] او برای آن که در دانشسرای عالی تحصیل کند عریضه‌ای به رضاشاه نوشت، چرا که دانشسرای عالی فقط آقایان را ثبت‌نام می‌کرد. به این ترتیب او با دستور رضا شاه اولین دختر ایرانی بود که توانست وارد دانشسرای عالی شود. از 1319 تا 1324 مهرانگیز تلاش کرد وارد دانشکده حقوق شود، ولی به همان دلیل قبلی یعنی اختصاص داشتن دانشکده حقوق به مردان از پذیرش او خودداری میکردند. نهایتا تلاشهای مهرانگیز پس از پنج سال نتیجه داد و او توانست با شکایت از دانشکده حقوق نظر آنها را در پذیرش دانشجویان دختر تغییر دهد و به همراه 13 دختر دیگر در 1325 وارد دانشکده حقوق شود. او از 1328 وکالت را آغاز کرد. او در همان زمان بود که کتابی با عنوان انتقاد قوانین اساسی و مدنی و کیفری ایران از نظر حقوق زن را منتشر کرد. در آن کتاب بود که منوچهریان قوانین مربوط به خانواده، جزا و انتخابات را به نقد کشید.[۴] این کتاب البته در زمان چاپ با مخالفت شدید حکومت روبرو شد، به طوری که هیچ چاپخانه‌ای حاضر به چاپ آن نمیشد. او در سال 1327 با همکلاسی‌اش حسینقلی حسینی‌نژاد که بعدها دکترای حقوق گرفت و استاد دانشکده حقوق شد ازدواج کرد. او در سال 1334 اولین و تنها زنی بود که در کنکور دکترای رشته حقوق پذیرفته شد.
مهرانگیز منوچهریان به زبان فرانسه و انگلیسی مسلط بود و با زبان‌های آلمانی و عربی آشنایی داشت.[۵] او تا پیروزی انقلاب اسلامی به کار وکالت مشغول بود و پس از آن پروانه وکالتش باطل شد. او در ۱۴ تیر ۱۳۷۹ در تهران درگذشت.
اقدامات
منوچهریان از اولین کسانی بود که در مورد قوانین مربوط به اطفال بزهکار کار کرد و از سوی دیگر پایه‌گذار رشته اطفال در دکترای حقوق بود.[۶] او تلاش کرد نام نامشروع، ولدالزنا یا حرام زاده از کودکانی که از طریق ازدواج پدر و مادر به وجود نیامده‌اند حذف شود و حقوق این کودکان حفظ شود.
چرا که طبق اصل مسلم حقوقی اگر پدر و مادر طفل مرتکب رفتاری غیر مجاز شوند نباید مکافات آن دامنگیر طفل شود.
او برای این که این کودکان بدون شناسنامه نمانند یا شناسنامه‌هایشان مایه سرافکندگیشان نشود پیشنهاد داد هریک از پدر یا مادر به تنهایی بتوانند برای طفل خود شناسنامه بگیرند و ذکر عنوان پدر نامعلوم در شناسنامه این افراد ممنوع شود.[۷]
او با تأسیس اتحادیه زنان حقوقدان توانست برای گرفتن حق رأی زنان و قانون حمایت از خانواده که به موجب آن حق تعدد زوجات را از مرد سلب می‌کرد و حق طلاق را هم که صرفا به دست مرد بود از او می‌گرفت.[۸] او به عنوان سناتور تلاش کرد دادگاه‌های ویژه اطفال تشکیل شود و نیز ایران به اعلامیه جهانی حقوق کودک بپیوندد.[۹] البته طرح دادگاه‌های ویژه اطفال به نتیجه نرسید، اما در سال 1347 کانون اصلاح و تربیت تشکیل شد که از نتایج آن طرح بود. موضوع پرداخت حق تأهل به زنان کارمند نیز که تا آن زمان فقط به مردان متأهل تعلق می‌گرفت از دیگر مسائلی بود که منوچهریان برای آن تلاش زیادی کرد، ولی با تصویب قانون استخدام کشوری منتفی شد.[۱۰] او تلاش زیادی کرد سقط جنین در شرایطی قانونی شود.[۱۱] او تلاش زیادی کرد اجازه مرد درباره خروج زن متأهل از کشور را از قانون گذرنامه حذف کند، اما چون با مخالفت‌های بسیاری از جمله شریف امامی روبرو شد در 1351 از سناتوری استعفا داد.[۱۲] او تنها سناتوری بود که در دوران پهلوی از سمت خود استعفا داد.[۱۲]
تحصیلات
کارشناسی فلسفه و علوم تربیتی از دانشگاه تهران: از مهر 1314 تا خرداد 1317
کارشناسی حقوق (رشته قضایی) دانشگاه تهران: از آبان 1325 تا 1327
دکترای حقوق (رشته تخصصی حقوق جزا) از دانشگاه تهران: از 1334 تا 28 آذر 1338
رساله دکترا: جرائم اطفال- طرح تأسیس محاکم اختصاصی اطفال و بنگاههای وابسته به آن در ایران[۵]
سابقه تدریس
دبیر فلسفه و روانشناسی در دبیرستان‌های تهران و دانشسرای عالی: 1317-1332
استاد حقوق جزا در مؤسسه عالی حسابداری: 1343-1347
استاد کارشناس ارشد (در بخش قضایی و مشاوران اجتماعی) دانشگاه ملی ایران: 1345-1346
استاد تحولات اجتماعی ایران در مرکز آموزش سازمان امور استخدامی کشور: 1348-1350 [۵]
مشاغل
وکیل درجه اول دادگستری و مشاور حقوقی: 1327-1361
سناتور انتصابی مجلس سنا: 1342-1351
مشاور حقوقی و جرم‌شناس در کانون هدایت کودک (مرکز روانی و تربیتی و طبی و اجتماعی)
وابسته به انجمن ملی حمایت کودکان: 1341-1345 [۵]
عضویت در مجامع
اتحادیه زنان حقوقدان ایران- مؤسس و رئیس اتحادیه: از خرداد 1340
عضو کانون وکلای دادگستری ایران از 30 آذر 1328
عضو اتحادیه بین‌المللی وکلای دادگستری
عضو اتحادیه بین‌المللی زنان حقوقدان (از تأسیسات گروه ب کمیسیون اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل متحد)
رئیس افتخاری مادام‌العمر اتحادیه بین‌المللی زنان حقوقدان: از 1963
عضو مرکز صلح جهانی از طریق حقوق
عضو انجمن آمریکایی حقوق بین‌الملل
عضو کمیته مکاتبات وابسته به شورای ملی زنان آمریکا: 1936- 1969
مؤسس و رئیس سازمان داوطلبان حمایت خانواده
عضو انجمن بین‌المللی حقوقدانان
عضو اتحادیه بین‌المجالس[۵]
اولین زن عضو هیئت منصفه مطبوعات در سال 1343 به همراه نیره سعیدی، پروین صوفی، شوکت ملک جهانبانی و فرخ‌رو پارسای[۱۳]
جایزه‌ها و افتخارات
جایزه صلح حقوق بشر سازمان ملل متحد در سال ۱۹۶۸
جایزه صلح مرکز صلح جهانی از طریق حقوق در سال ۱۹۷۱ [۱۴]
آثار
- صداشناسی
- گرامر موسیقی
- روانشناسی از نظر پرورش کودکان (بی‌تا). تهران.[۱]
- ارکسترشناسی
- انشاء موسیقی
- زیبایی‌شناسی (1368). تهران: احمد کرمی.[۲]
- توافق و هماهنگی در موسیقی
- محیط طفل در ایران از بدو تولد تا سن هفت سالگی
- آهنگ‌سازی یا ترکیب الحان
- مقایسه برنامه تعلیمات ابتدایی با برنامه تعلیمات ابتدایی آلمان
- نظری به فلسفه آرتور شوپنهاور
- ایمان از نظر روانشناسی
- مقایسه هبه در قانون ایران با هبه در قانون فرانسه
- فلسفه اخلاق (1327). اثر لوماریه، بی‌جا.[۳]
- روانشناسی برای سال ششم ادبی و پنجم فنی دختران (1331). تهران: ابن سینا.[۴]
- زیبایی‌شناسی برای سال ششم ادبی (بی‌تا). تهران: ابن سینا.[۵]
- انتقاد: قوانین اساسی و مدنی و کیفری ایران از نظر حقوق زن (بی‌تا). بی‌جا.[۶]
- تفسیری بر اعلامیه جهانی حقوق بشر از نظر حقوق زن ایرانی
- وضع کنونی معارف بشری: بیماری‌های روحی و عصبی (1339). اثر هانری باروک، تهران: علمی.[۷]
- تفسیر قراردادهای ژنو از نظر جرائم بین‌المللی
- تکرار جرم در حقوق ایران و فرانسه
- تحقیق در خیانت در امانت از نظر رویه قضایی ایران و فرانسه
- روانشناسی و اسراء جنگی
- مسئولیت مدنی شخص حقوقی
- دولت اگر بخواهد می‌تواند مراکز فساد را ببندد
- مسئله جرائم اطفال: طرح تأسیس محاکم اختصاصی اطفال و بنگاههای وابسته به آن در ایران (رساله دکترا) (1340). بی‌جا: یونیسف، انجمن ملی ایرانی حمایت کودکان.[۸]
- وضع حقوقی زن در جهان (ترجمه گزارش دبیرکل سازمان ملل متحد در 1958) (1342) تهران: اتحادیه زنان حقوقدان ایران.[۹]
- طرح اصلاحی بعضی مواد قانون مدنی و نسخ ماده 179 قانون جزا (عنوان روی جلد: طرح قانون خانواده بر مبنای تساوی حقوق زن و مرد) (بی تا). بی‌جا: اتحادیه زنان حقوقدان ایران.[۱۰]
- چرا اطفال ناسازگار می‌شوند و چه باید کرد؟ (1344). تهران: مؤسسه عالی حسابداری.[۱۱]
- تربیت سیاسی و اجتماعی زن (ترجمه یکی از مدارک سازمان ملل متحد) (1347). بی‌جا: اتحادیه زنان حقوقدان ایران.[۱۲]
- نابرابری‌های حقوقی زن و مرد در ایران و راه اصلاح آن (1357). تهران: اتحادیه زنان حقوقدان ایران وابسته به اتحادیه بین‌المللی زنان حقوقدان.[۱۳]
- حقوق زن در ایران در مقایسه با اعلامیه جهانی حقوق بشر و حقوق کودک
- ارث زن در حقوق شیعه و تسنن
- وحشیگری قصاص در حقوق اسلام
- مسئله خیانت در امانت در حقوق ایران
- حافظ مشاعره (1368). تهران: ما.[۱۴]
- سعدی مشاعره
- سازمان ملل و حقوق زن (ترجمه) (1355)، تهران.[۱۵]
طرح پژوهشی
- طرح قانون حمایت صغار (1340). تهران: اتحادیه زنان حقوقدان ایران.[۱۶]
منابع
- ↑ اح‍م‍دی خ‍راس‍ان‍ی، ن‍وش‍ی‍ن؛ اردلان، پروین (1382). سناتور: فعالیتهای مهرانگیز منوچهریان بر ب‍س‍ت‍ر م‍ب‍ارزات حقوقی زنان در ایران. تهران: توسعه. ص 40.
- ↑ اح‍م‍دی خ‍راس‍ان‍ی، ن‍وش‍ی‍ن؛ اردلان، پروین (1382). سناتور: فعالیتهای مهرانگیز منوچهریان بر ب‍س‍ت‍ر م‍ب‍ارزات حقوقی زنان در ایران. تهران: توسعه. ص 41.
- ↑ اح‍م‍دی خ‍راس‍ان‍ی، ن‍وش‍ی‍ن؛ اردلان، پروین (1382). سناتور: فعالیتهای مهرانگیز منوچهریان بر ب‍س‍ت‍ر م‍ب‍ارزات حقوقی زنان در ایران. تهران: توسعه. ص45.
- ↑ اح‍م‍دی خ‍راس‍ان‍ی، ن‍وش‍ی‍ن؛ اردلان، پروین (1382). سناتور: فعالیتهای مهرانگیز منوچهریان بر ب‍س‍ت‍ر م‍ب‍ارزات حقوقی زنان در ایران. تهران: توسعه. ص 238.
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ ۵٫۲ ۵٫۳ ۵٫۴ اح‍م‍دی خ‍راس‍ان‍ی، ن‍وش‍ی‍ن؛ اردلان، پروین (1382). سناتور: فعالیتهای مهرانگیز منوچهریان بر ب‍س‍ت‍ر م‍ب‍ارزات حقوقی زنان در ایران. تهران: توسعه. صص512-516.
- ↑ اح‍م‍دی خ‍راس‍ان‍ی، ن‍وش‍ی‍ن؛ اردلان، پروین (1382). سناتور: فعالیتهای مهرانگیز منوچهریان بر ب‍س‍ت‍ر م‍ب‍ارزات حقوقی زنان در ایران. تهران: توسعه. ص ۱۳۰.
- ↑ اح‍م‍دی خ‍راس‍ان‍ی، ن‍وش‍ی‍ن؛ اردلان، پروین (1382). سناتور: فعالیتهای مهرانگیز منوچهریان بر ب‍س‍ت‍ر م‍ب‍ارزات حقوقی زنان در ایران. تهران: توسعه. صص 131-132.
- ↑ اح‍م‍دی خ‍راس‍ان‍ی، ن‍وش‍ی‍ن؛ اردلان، پروین (1382). سناتور: فعالیتهای مهرانگیز منوچهریان بر ب‍س‍ت‍ر م‍ب‍ارزات حقوقی زنان در ایران. تهران: توسعه. ص 147.
- ↑ اح‍م‍دی خ‍راس‍ان‍ی، ن‍وش‍ی‍ن؛ اردلان، پروین (1382). سناتور: فعالیتهای مهرانگیز منوچهریان بر ب‍س‍ت‍ر م‍ب‍ارزات حقوقی زنان در ایران. تهران: توسعه. صص 203-210.
- ↑ اح‍م‍دی خ‍راس‍ان‍ی، ن‍وش‍ی‍ن؛ اردلان، پروین (1382). سناتور: فعالیتهای مهرانگیز منوچهریان بر ب‍س‍ت‍ر م‍ب‍ارزات حقوقی زنان در ایران. تهران: توسعه. ص 230.
- ↑ اح‍م‍دی خ‍راس‍ان‍ی، ن‍وش‍ی‍ن؛ اردلان، پروین (1382). سناتور: فعالیتهای مهرانگیز منوچهریان بر ب‍س‍ت‍ر م‍ب‍ارزات حقوقی زنان در ایران. تهران: توسعه. ص 231.
- ↑ ۱۲٫۰ ۱۲٫۱ اح‍م‍دی خ‍راس‍ان‍ی، ن‍وش‍ی‍ن؛ اردلان، پروین (1382). سناتور: فعالیتهای مهرانگیز منوچهریان بر ب‍س‍ت‍ر م‍ب‍ارزات حقوقی زنان در ایران. تهران: توسعه. صص316-340.
- ↑ پیرنیا، منصوره (1374). سالار زنان ایران. واشنگتن: مهر ایران. ص205.
- ↑ پیرنیا، منصوره (1374). سالار زنان ایران. واشنگتن: مهر ایران. ص131.
پیوند به بیرون
نگارخانه
صفحاتی از کتاب قانون خانواده تألیف مهرانگیز منوچهریان
نویسنده: حکمت بروجردی