عفت تجارتچی
عفت تجارتچی (۱۲۹۶-۱۳۷۸) از نخستین زنان ایرانی است که به حرفه خلبانی روی آورد.
زندگی‌نامه
عفت تجارتچی در سال 1296 به دنیا آمد. در سال 1313 دوره دبیرستان را در مدرسه آزرم به پایان رساند.[۱] مدتی در بانک ملی و بعد در کتابخانه دانشکده پزشکی به عنوان مترجم زبان فرانسه مشغول به کار شد.[۲]
او به دلیل علاقه به پرواز و با تشویق پدرش همزمان با تأسیس باشگاه هوایی کشور در سال 1318 و فعالیت آموزشگاه خلبانی، در کنار 8 زن دیگر برای آموزش حرفه خلبانی ثبت‌نام کرد.[۳]
وی در این باره می‌گوید:[۴]
از همان کودکی شوق پرواز آرام و قرارم را گرفته بود و بزرگترین آرزویی که در دل داشتم این بود که روزی خلبان شوم. به خاطر دارم زمانی که محصل دبستان بودم، روزی برای تماشای فیلم به یکی از سینماهای تهران رفتم در این فیلم، خلبان هواپیما هنگام پرواز در دریا سقوط کرد. سپس عده‌ای به کمکش شتافتند و با زحمت بسیار او را از درون کابین هواپیما و آب بیرون کشیدند اما وقتی خلبان کلاه مخصوص را از سر برداشت متوجه شدند که او یک زن است. یک زن خلبان، مشاهده این فیلم روزنه‌های امید را در دلم روشن کرد و باور کردم من هم می‌توانم روزی خلبان شوم. در سال 1318 باشگاه خلبانی تأسیس شد و جراید وقت اعلام کردند جوانان علاقه‌مند می‌توانند فنون خلبانی را در این باشگاه آموزش ببینند. فردای همان روز به باشگاه خلبانی رفتم و به عنوان اولین زن داوطلب نام‌نویسی کردم در آن زمان 23 سال بیشتر نداشتم.
از عفت تجارتچی، آنیا آوشید، قدسیه فرخ‌زاد، فخرالتاج منفردی، عذرا رحیمی، درخشنده ملکوتی و صفیه پرتوی[۵] به عنوان نخستین زنان داوطلب خلبانی در ایران نام می‌برند. در سال ۱۳۱۹، تجارتچی اولین کسی بود که مجوز خلبانی گرفت. او با هواپیمای Tiger Moth آموزش می‌دید.[۱] تجارتچی دوره کارآموزی خود را از پنجم مهرماه 1318 آغاز کرد و نخستین پرواز مستقل او در 27 آبان 1319 انجام شد. پس از آن پرواز آکروباسی را شروع کرد که با وقایع 20 شهریور 1320 مصادف شده و باشگاه خلبانی برای مدتی تعطیل و تمرینات وی نیمه تمام ماند. در این دوران تجارت چی ازدواج کرده و به همراه همسرش به همدان و کرمانشاه منتقل شد. وقتی جنگ جهانی دوم به پایان رسید، او دوباره به پرواز بازگشت. نیروی هوایی سلطنتی او را به عنوان افسر پرواز استخدام کرد و تا مدت کوتاهی قبل از انقلاب اسلامی سال ۱۳۵۸، وی به عنوان مدیر باشگاه Aero خدمت کرد.[۲]
عفت تجارتچی به ادبیات و شعر سرایی نیز علاقه داشت. از آثار ادبی وی می‌توان به دیوان برگ‌های پراکنده [۳] اشاره کرد که در سال 1337 منتشر شد.
عفت تجارتچی در 19 فروردین 1378 یک روز پس از درگذشت همسر خود در تهران درگذشت.
منابع
- ↑ خشایار وزیری، فخری (قویمی) (1352). کارنامه زنان مشهور ایران. تهران: وزارت آموزش و پرورش. ص271.
- ↑ عطروش، عباس (۱۳۸۶). تاریخچه هواپیمایی بازرگانی در ایران. تهران: روشنگران و مطالعات زنان. ص353.
- ↑ دژم، عذرا (1384). اولین زنان. تهران: علم. ص110.
- ↑ شهبازی فراهانی، داریوش (1395). پرسه در دارالخلافه. ج3. تهران: کتاب سرا. صص255-256.
- ↑ پیرنیا، منصوره (1374). سالار زنان ایران. واشنگتن: مهر ایران. ص172.
پیوند به بیرون
نویسنده: هانیه قهرمانی