روبنده
روبنده/rūbande/ یکی از انواع پوشش صورت است که در دوران قاجار زنان به عنوان بخشی از حجاب به همراه چادر میپوشیدند.
![](/zanan/images/thumb/a/a5/583F0E76-9171-4541-97B5-59411ED9A06B.jpg/300px-583F0E76-9171-4541-97B5-59411ED9A06B.jpg)
![](/zanan/images/thumb/f/f8/%D9%82%D9%84%D8%A7%D8%A8_%D8%B1%D9%88%D8%A8%D9%86%D8%AF%D9%87.jpg/300px-%D9%82%D9%84%D8%A7%D8%A8_%D8%B1%D9%88%D8%A8%D9%86%D8%AF%D9%87.jpg)
تعریف
پارچهای از کتان سفید به پهنای شصت تا هفتاد سانتیمتر که صورت و قسمت جلویی سینه را میپوشاند و به هنگام بیرون رفتن از خانه مورد استفاده قرار میگرفت.[۳][۴]
سیر تاریخی
از انواع پوشش زنان که پس از اسلام رایج شد روبندههایی بود که برای پوشاندن صورت به کار میرفت و به همراه چادر استفاده میشد. جنس این روبندهها ابتدا از ابریشم نازک (قصب) بود، و بعدها تغییر شکل داد. این پوشش تا پایان دوره قاجار مرسوم بود.[۵]
![](/zanan/images/thumb/f/f8/%D8%AA%D9%88%D8%B1_%D9%85%D8%B4%D8%A8%DA%A9_%D8%B1%D9%88%D8%A8%D9%86%D8%AF%D9%87.jpg/300px-%D8%AA%D9%88%D8%B1_%D9%85%D8%B4%D8%A8%DA%A9_%D8%B1%D9%88%D8%A8%D9%86%D8%AF%D9%87.jpg)
شکل
روبنده از عناصر مهم پوشاک زنان به هنگام بیرون رفتن از خانه بود. مستطیلی از کتان سفید به پهنای شصت تا هفتاد سانتیمتر بود که صورت و قسمت جلویی سینه را میپوشاند. در قسمت بالا دارای دو مادگی بود که از دو طرف به گیرهای بنام قلابه یا چنگال روبنده متصل میشد و روبنده را روی سر نگاه میداشت. جنس این قلابهها برای اعیان و اشراف از نقره یا طلا و جواهر و برای زنان فرودست از برنج به همراه نگینهای بدلی بود. قسمت جلوی چشم با یک توری به طول نه سانتیمتر و به عرض تقریبی هفده سانتیمتر پوشیده میشد تا دیدن جلو را برای زنان ممکن سازد.[۴][۶]
کاربرد
هدف از روبنده این بود که صورت و آرایش زنان از چشم نامحرمان دور بماند. البته زنان جوان روبنده را لوله کرده و در یک طرف صورت زده و قسمتی از چشم و ابرو و زیباییهای صورت خود را در معرض دید قرار میدادند، ولی زنان پیر و مؤمن تمام صورت خود را با آن میپوشاندند و فقط از چشمی آن برای دیدن استفاده میکردند. بالا زدن و پشت سر انداختن روبنده نوعی گستاخی و نشانه اعتراض به شمار میآمد و در شورشها و قیامهای عمومی که زنان نیز در آن شرکت میکردند، روبنده را به پشت سر انداخته تا مردان را بر سر غیرت آورند و به شورش ملحق شوند.[۴]
![](/zanan/images/thumb/c/c5/%D8%B1%D9%88%D8%A8%D9%86%D8%AF%D9%87_2.jpg/193px-%D8%B1%D9%88%D8%A8%D9%86%D8%AF%D9%87_2.jpg)
منابع
- ↑ افشار، ایرج (1370). گنجینه عکسهای ایران. تهران: نشر فرهنگ ایران. ص208.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ دالمانی، هانری رنه (1378). از خراسان تا بختیاری. ج1. ترجمه غلامرضا سمیعی. تهران: طاووس. صص414-415.
- ↑ دهخدا، علیاکبر (1377). لغتنامه. ج8. تهران: دانشگاه تهران: مؤسسه لغتنامه دهخدا. ذیل مدخل.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ ذکاء، یحیی (1336). لباس زنان ایران از سده سیزدهم هجری تا امروز. تهران: اداره کل هنرهای زیبای کشور، اداره موزهها و فرهنگ عامه. ص32.
- ↑ پوشاک در ایران زمین (1382). ترجمه پیمان متین. تهران: امیرکبیر. ص384.
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ ضیاءپور، جلیل (1347). پوشاک زنان ایران از کهن ترین زمان تا آغاز شاهنشاهی پهلوی. تهران: وزارت فرهنگ و هنر. صص179-180.
نویسنده: حکمت بروجردی