خانه انیس‌الدوله
خانه انیس‌الدوله از عمارت‌های تاریخی باقیمانده از دوره قاجار در تهران است.
مشخصات
خانه انیس‌الدوله در بافت تهران قدیم در محله سنگلج واقع شده بود. این خانه که در نقشه امروز تهران در محله امیریه و در ضلع غربی خیابان ولی‌عصر، بالاتر از خیابان مولوی، روبروی مهدیه تهران قرار دارد[۱] در سال 1382ش. با شماره ثبت 10403 در فهرست آثار تاریخی شهر تهران قرار گرفت.[۱]
خانه تاریخی انیس‌الدوله با معماری ارزشمند ایرانی- اسلامی قاجاری در دو طبقه و در میان باغی قرار داشت. این باغ نسبتاً وسیع از دو رشته قنات مشروب می‌شد. در دوران رضا شاه مالکان قاجاری خانه را فروختند. مالک جدید کاربری مسکونی آن را به کاربری آموزشی مدرسه تغییر داد و در این عمارت مدرسه‌ای دایر کرد. در سال 1330 باز مالکیت آن تغییر کرد و فردی آن را خرید و در ادامه راه باز هم مالک تازه‌ای به میان آمد و در سال 1350 خ. اتحادیه صنف دارندگان گوشت گوسفندی این خانه را از آن شخص خرید و از آن تاریخ محل استقرار این اتحادیه شد.[۲] بعد از این تغییر، اتحادیه در قسمت جنوبی باغ ساختمانی احداث کرد که هیچ تقارن و تناسبی با بنای دوره قاجاری این خانه ندارد. درختان باغ را مالک جدید قطع کرد و فضای آن به صورت محوطه حیاط یعنی وضع کنونی درآمد.
عمارت زیبای انیس‌الدوله دارای گچبری‌های زیبایی است. این بنا در حیاطی قرار دارد که پیش‌تر محوطه باغ بوده است. در وسط حیاط حوضی گرد از نمونه حوض‌های مرسوم حیاط‌های تهران که به رنگ آبی رنگ‌آمیزی شده، قرار دارد.
در طبقه همکف که به سکونت خدمه اهل خانه اختصاص داشت آشپزخانه و حمام قرار دارد. حمام خزینه‌دار خانه در قسمت شرقی این طبقه قرار گرفته است. حمامی که مطابق معماری مرسوم زمان خود دارای ورودی، سربینه، گرمخانه، تون و تونتابی و... بوده است. در گوشه باغ آب انباری هم وجود داشت.
ایوان جلوی طبقه اول دارای طاق قوسی بلندی در میانه است که با گچبری پرکار آذین یافته است. طبقه اول بخش اصلی بنا را تشکیل می‌دهد. فضای وسیع و بلند با تزئینات گچبری پرکار مهمانخانه و اتاق‌های نشیمن صاحب خانه را در خود جای داده است. بخاری دیواری با گچبری در آن دیده می‌شود. درهای چوبی پنجره‌ای فراوانی ارتباط فضای داخلی بنا و ایوان را برقرار می‌کند که نقش مهم تأمین نور داخلی را برعهده دارند. تعداد شش ستون در ایوان طبقه اول و هشت ستون کوتاه‌تر در طبقه همکف بار بام و ایوان را به دوش می‌کشند و افزون بر آن با سر ستون‌های گچبری شده زیبایی خاصی به بنا داده‌اند. این طبقه اکنون به اتاق کار مدیرعامل اتحادیه اختصاص دارد و جلسات اتحادیه در آن برگزار می‌شود.[۲]
منابع
پیوند به بیرون
نویسنده: هانیه قهرمانی