آمستریس همسر خشایارشا

آمستریس یا اَمِستریس، همسر خشایارشا و مادر اردشیر اول از زنان کارآمد هخامنشی بود.

زندگی‌نامه

آمستریس یا اَمِستریس به معنی نیرومند و دلیر است. وی همسر خشایارشا و مادر اردشیر اول و از زنان کارآمد آن دوران بود.

آمستریس در دربار خشایارشا (حک: 486- 466 ق.م.) و اردشیر اول (حک: 466- 424ق.م.) دارای نفوذ فراوانی بود ولی در برخورد با مسائل شخصی خود بسیار کینه‌توز بود. پس از آنکه خشایارشا لباس گرانبهای خود را که آمستریس بافته بود به آرتااینت بخشید، بسیار خشمگین شدهولی تا جشن سال نو صبر کرد.

در جشن سال نو هر درخواستی از سوی شاه پذیرفته می‌­شد. آمستریس مادر آرتااینت را از شاه خواست و دستور داد زبان، گوش­‌ها و سینه­‌های او را ببرند و جلوی سگ­‌ها بیندازند. این عمل آمستریس باعث شورش ماسیس­تس و در نهایت نابودی کامل خاندان آنها شد.

آمستریس به عنوان بانوی اول خشایارشا در کاخی مستقل از دیگر زنان حرم شاهی در مجموعه کاخ‌های تخت جمشید زندگی می‌کرد. این کاخ در غرب آخرین ساختمان خزانه که با کوچه­‌ای از آن جدا می‌­شد قرار داشت. پس از قتل خشایارشا (466 ق.م.) اردشیر اول که به شدت تحت نفوذ مادرش بود به سلطنت رسید. این نفوذ در مواردی بر خلاف خیر و صلاح مملکت اعمال می­‌گردید. در سال‌­های آغازین سلطنت اردشیر اول هخامنشی (حک: 466- 424 ق.م.) پسر داریوش اول و عموی اردشیر به قتل رسید. آمستریس پس از آگاهی از قتل وی در صدد انتقام از قاتلین (ایناروس و همراهان یونانی او) برآمد. پس از پایان شورش و انتقال ایناروس و یونانیان به شوش، آمستریس از شاه خواست تا اُسرا و ایناروس را به وی تسلیم کند. خواسته وی تا پنج سال به خاطر قول تأمین امنیت اسراء که از جانب مگابیز داماد آمستریس داده شده بود، محقق نشد. سرانجام شاه خواسته آمستریس را انجام داده و ایناروس و سایر اسراء را به وی تحویل داد. ایناروس به دار آویخته شد و همراهان وی سر بریده شدند.

همچنین اردشیر اول مجازات آپولونید پزشک یونانی را که با آمیتیس دختر آمستریس ارتباط نامشروع داشت به وی واگذار کرد. آمستریس در سنین پیری برای سپاسگزاری از خدای زیرزمین (پلوتون) دستور داد چهارده نفر از جوانان بزرگ زاده پارسی را زنده به گور کنند.

مدفن وی در کنار همسرش خشایارشا در دخمه وی، در نقش رستم گزارش شده است.

منابع

تدوین: سمیه سادات هاشمی