چاقچور

از دانشنامه الکترونیکی زنان
پرش به ناوبری پرش به جستجو

چاقچور/čāq(x)č(š)ūr/که به چاخچور و چاقشور نیز معروف است از پوششهای زنان دوران قاجار است.[۱]

زنی در حال پوشیدن چاقچور[۲]
زنی از عهد ناصری با چادر کمری، چاقچور و روبنده که گوشه چارقدش از زیر چادر پیداست[۳]


طرح چاقچور[۴]

تعریف

یکی از پوششهای زنان در دوران قاجار شامل شلوار بلند و بسیار گشادی که جورابی پارچه ای به پایین آن متصل بود.

انواع

این شلوار را زنان به هنگام بیرون آمدن از خانه و بر روی شلیته و تنبان می­ پوشیدند.[۵] شلواری گشاد و آستردار که دم پای آن چین دار و تنگ بود. جورابی نیز از جنس پارچه به آن میدوختند.[۶] بالای ساق آن از طرف داخل پا هر یک شکافی به طول 20 سانتی متر داشت و در واقع باز و ندوخته میماند.[۶] این شلوار به وسیله لیفه بلند و بندی در زیر شکم بسته می شد. وسط دو لنگه آن را به شکل مثلثی باز می­ گذاشتند و برخی نیز آن را از دو لنگه جدا از هم می­ دوختند به طوری که آن را در بالای زانو با دو بند محکم می­ کردند.[۷] جنس چاقچور معمولا کتان یا ابریشم بود. برخی سفرنامه نویسان از آن به عنوان چکمه پارچه ای یاد کرده اند.[۶] چون چاقچور بسیار بلند و گشاد بود همه تنبان یا شلیته درون آن جا می­ شد و زن­ها بسیار مواظب بودند آهار یا برآمدگی تنبان درهم نشکند و در راه رفتن معلوم شود تنبان پنبه دار یا فنردار پوشیده اند. رنگ آن را بنفش، آبی یا طوسی انتخاب می­ کردند، ولی چاقچور مشکی از همه فاخرتر بود.[۵] چاقچور به تناسب مالی افراد از پارچه ابریشمی یا پنبه ای دوخته میشد.[۸] زنان سادات چاقچور سبز می ­پوشیدند.[۵] در برخی نقاط ایران هنوز هم چاقچور پوشیده میشود.

منابع

  1. ده‍خ‍دا، ع‍ل‍ی‌اک‍ب‍ر (1377). لغت نامه. تهران: دانشگاه تهران: مؤسسه لغت نامه دهخدا، ذیل مدخل.
  2. ضیاءپور، جلیل (1347). پوشاک زنان ایران از کهن ترین زمان تا آغاز شاهنشاهی پهلوی. تهران: وزارت فرهنگ و هنر، ص188.
  3. افشار، ایرج (1370). گنجینه عکسهای ایران. تهران: نشر فرهنگ ایران، ص 214.
  4. ضیاءپور، جلیل (1347). پوشاک زنان ایران از کهن ترین زمان تا آغاز شاهنشاهی پهلوی. تهران: وزارت فرهنگ و هنر، ص 181.
  5. ۵٫۰ ۵٫۱ ۵٫۲ ذکاء، یحیی (1336). لباس زنان ایران از سده سیزدهم هجری تا امروز. تهران: اداره کل هنرهای زیبای کشور، اداره موزه ها و فرهنگ عامه، صص 31-32.
  6. ۶٫۰ ۶٫۱ ۶٫۲ ضیاءپور، جلیل (1347). پوشاک زنان ایران از کهن ترین زمان تا آغاز شاهنشاهی پهلوی. تهران: وزارت فرهنگ و هنر، صص180-181.
  7. غیبی، مهرآسا (1384). هشت هزارسال تاریخ پوشاک اقوام ایرانی. تهران: هیرمند، ص569.
  8. آلمانی، هانری رنه. ترجمه سمیعی، غلامرضا. (1378). از خراسان تا بختیاری. ج 1. تهران: طاووس، ص 415.


نویسنده: حکمت بروجردی