کلیجه

کلیجه یا کلیچه/kolij(č)a/

تعریف

جامه پنبه دوزی شده، جامه نیم آستین،کوتاه تر از قبا که در زمستان می پوشیدند.

انواع تلفظ

این واژه در گویشهای مختلف به گونه های مختلف تلفظ می شود. در قاسم آباد گیلان الیجه/olija/، در گویش آشتیانی کلاژه /kolāža/، در گویش آمره ای کلاجیه /kolājjia/

و در گویش گزی کولچّه/kuleče/ تلفظ میشود.

انواع

کلیجه یا یل از لباسهای سنتی مشترک میان زنان و مردان ایرانی بوده که از دوره صفویه مرسوم شد و در دوره افشاریه، زندیه و قاجار نیز متداول بود. در دوره قاجار به آن شاپکین یا چاپکین هم می ­گفتند و آن از انواع لباس رو و بدون یقه و جلو باز بوده است. در ابتدا بلندی آن تا مچ پا یا حتی کفش می ­رسید. رفته رفته قد دامن آن کوتاهتر شد، به گونه­ ای که تبدیل به نیم تنه­ شد. از چپ به راست روی هم قرار می گرفت و در سمت راست با دکمه بسته می ­شد. در زیر کمر آن سه دکمه در کنار هم دوخته شده بود و گاه جیب­هایی بزرگ داشت. کلیجه زنان بلندتر از مردان بود. آن را زیر قبا که چسبان بود می پوشیدند. آستین آن بلند و از جنس ململ شفاف و یا کوتاه بود. قسمتهای مختلف آن با ملیله دوزی زینت می شد.

منابع

حسن دوست، محمد (1393). فرهنگ ریشه شناختی زبان فارسی.ج4. تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی.

ذکاء، یحیی (1336). لباس زنان ایران از سده سیزدهم هجری تا امروز. تهران: اداره کل هنرهای زیبای کشور، اداره موزه ها و فرهنگ عامه.

ضیاءپور، جلیل (1347). پوشاک زنان ایران از کهن ترین زمان تا آغاز شاهنشاهی پهلوی. تهران: وزارت فرهنگ و هنر.

غیبی، مهرآسا (1384). هشت هزارسال تاریخ پوشاک اقوام ایرانی. تهران: هیرمند.

نگار زن: تاریخ مصور لباس زن در ایران (1352). تهران: انجمن بین‌المللی زنان در ایران.