لیلی آهی
لیلی آهی (ایمن)، (۱۳۰۸-۱۳۹۷[۱]) نویسنده، مترجم، مؤلف و ویراستار کتابهای درسی ابتدایی و عضو شورای کتاب کودک بود.
زندگی‌نامه
لیلی آهی (ایمن) در سال 1308 متولد شد. پدرش مجید آهی از رجال سیاسی ایران، و مادرش زنی روس به نام رایا بود. لیلی آهی با ایرج ایمن ازدواج کرد. حاصل این ازدواج سه فرزند بود.[۱] او خواهر مهری آهی و از اعضای فرقه بهائیان بود و در سال 1359 از ایران به آمریکا مهاجرت کرد. لیلی آهی در شهریور سال 1397 در سن 89 سالگی در شیکاگوی آمریکا درگذشت.[۲]
تحصیلات
لیلی آهی از کودکی زبان‌های مختلفی مانند روسی، فرانسه و انگلیسی را به خوبی صحبت می‌کرد و با ادبیات کودکان جهان به خوبی آشنا بود. او در 16 سالگی با خانواده به مسکو رفت و در آنجا در دانشگاه در رشته زبان و ادبیات روسی و فرانسه تحصیل کرد. در نوزده سالگی به تهران بازگشت و در دانشگاه تهران فلسفه و علوم تربیتی خواند، لیلی آهی و ثمینه باغچهبان از اعضای گروهی بودند كه وزارت آموزش و پرورش و بنگاه انتشارات فرانكلین در سال ۱۳۳۸ به كالج معلمان كلمبیا در آمریكا فرستاد تا با شیوه علمی تهیه كتاب‌های درسی آشنا شوند. تحصیلات عالی او در دانشگاه کلمبیا در رشته ادبیات کودکان و تهیه و تنظیم کتابهای درسی انجام شد. او در همین رشته در کشورهای فرانسه و انگلستان به پژوهش پرداخت و به اخذ درجه دکترا نائل آمد.
تشکیل شورای کتاب کودک
لیلی آهی در نیمه دوم دهه 30 تحت تاثیر آذر رهنما، توران میرهادی و محمدباقر هوشیار به ادبیات کودک و آموزش خواندن و نوشتن به کودکان علاقه‌مند شد. او در اوایل دهه 40 بعد از برگزاری تعدادی نمایشگاه کتاب با همکاری توران میرهادی به کمبود کتاب در حوزه ادبیات کودکان پی برد. آشنایی لیلی بامؤسسات مختلفی كه برای ترویج ادبیات كودكان كار می‌كردند او را بر آن داشت كه برای خدمت به ادبیات كودكان در ایران، شورای كتاب كودک را با كمک توران میرهادی، ماه‌آ‌فرید آدمیت و چند تن دیگر تشکیل دهد. او نهاد مدنی شورای کتاب کودک را در محل مدرسه فرهاد در سال 1341 با حدود 30 نفر به عنوان هیأت مؤسس تأسیس کرد و خودش به عنوان نخستین دبیر هیات مدیره شورای کتاب کودک انتخاب شد. او در طول 17 سال دبیری در شورای کتاب کودک تا قبل از مهاجرت به آمریکا در سال 1359 در زمینه معرفی ادبیات کودک و ترویج این حوزه و مکاتبات با ناشران اهتمام ورزید و در کنگره‌های مختلفی شرکت کرد.
فعالیت‌های شغلی
لیلی آهی در 24 سالگی یک مدرسه تابستانه برای کودکان سه تا 14 ساله بنیاد نهاد. او در همان سال همکاری خود را با مجله سپیده فردا با نوشتن مطالبی درباره آموزش پیش دبستانی آغاز کرد. از جمله فعالیت‌های لیلی آهی تدریس ادبیات کودکان در رشته آموزش و پرورش ابتدایی مدرسه عالی پارس، تصدی تحقیقات بین‌المللی درباره ارزشیابی پیشرفت شاگردان در خواندن و درک مطلب (مؤسسه تحقیقات تربیتی دانشسرای عالی) ، ویراستاری در مرکز تهیه خواندنی‌های نوسوادان، تدریس رشته آموزش و پرورش ابتدایی در دانشسرای عالی و ادبیات کودکان و روش تدریس فارسی و رشته کتابداری در دانشکده علوم تربیتی دانشگاه تهران و رشته مربی کودک مدرسه عالی دختران (ادبیات کودکان) بود.
آثار
لیلی آهی آثار زیادی به صورت کتاب و مقاله تألیف و ترجمه کرده است:
کتاب
تألیف
- فارسی بیاموزیم (بی‌تا). بی‌جا: کتابفروشی ایران.[۳]
- علوم سوم دبستان (1341). تالیف م‍ح‍م‍ود ب‍ه‍زاد، ب‍اه‍م‍ک‍اری توران میرهادی، لیلی ایمن (آهی)، ثمینه باغچهبان (پ‍ی‍رن‍ظر). تهران: وزارت فرهنگ، مؤسسه انتشارات ف‍ران‍ک‍ل‍ی‍ن.[۴]
- نرگس و عروسک موطلایی (1342). تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.[۵]
- بخوانیم و بنویسیم (1348). مؤل‍ف‍ان لیلی ایمن (آهی)، عباس سیاحی؛ با همکاری علیاصغر فیاض، هادی نظری. تهران: کمیته ملی پیکار جهانی با بیسوادی. (برای آموزش ب‍زرگ‍س‍الان)[۶]
- راهنمایی تحصیلی (1338). تهران: وزارت فرهنگ، اداره کل تعلیمات متوسطه.[۷]
- روش تدریس کتاب اول دبستان (1340). تالیف ثمینه باغچهبان (پ‍ی‍رن‍ظر) با همکاری لیلی آهی (ایمن). تهران: وزارت فرهنگ.[۸]
- روش تدریس کتاب دوم دبستان [کتابهای درسی] (1340). زی‍رن‍ظر شعبه زبان و ادبیات فارسی. بی‌جا: بی‌نا.[۹]
- کتاب سوم دبستان (1341). تهران: وزارت فرهنگ، م‍وس‍س‍ه انتشارات ف‍ران‍ک‍ل‍ی‍ن.[۱۰]
- روش تدریس کتاب سوم دبستان (1342). تهران: وزارت آموزش و پرورش.[۱۱]
- روش ت‍دری‍ش کتاب [فارسی] چ‍ه‍ارم دبستان [کتابهای درسی] ... فارسی [کتابهای درسی] چ‍ه‍ارم دبستان (1342). م‍ول‍ف‍ان لیلی ایمن (آهی)، زه‍را خ‍ان‍ل‍ری؛ زی‍رن‍ظر سازمان کتاب شعبه زبان و ادبیات فارسی. تهران: بی نا.[۱۲]
- تعلیمات اجتماعی تاریخ، ج‍غ‍راف‍ی و تعلیمات دی‍ن‍ی چ‍ه‍ارم دبستان (1343). تالیف توران میرهادی، با همکاری لیلی ایمن (آهی)، ثمینه باغچهبان (پ‍ی‍رن‍ظر)،علیاصغر م‍ه‍اج‍ر. تهران: وزارت فرهنگ.[۱۳]
- مباحثی از آموزش و پرورش و روانشناسی تربیتی: مطابق برنامه تعلیمات چهارماهه سپاهیان دانش (1344). به همراه عباس دیوشلی. تهران: سپاه دانش.[۱۴]
- روش تدریس زبان فارسی برای دوره آموزش چهار ماهه سپاهیان دانش (1345). تالیف لیلی ایمن، ثمینه باغچهبان، نصر‌الله دیهیمی. بی جا: سازمان سپاه دانش.[۱۵]
- فارسی و دس‍ت‍ور برای سال پ‍ن‍ج‍م دبستان (1345). زه‍را خ‍ان‍ل‍ری (ک‍ی‍ا)؛ با همکاری لیلی ایمن (آهی). تهران: سازمان کتابهای درسی ایران.[۱۶]
- کتاب فارسی سوم دبستان (1346). با همکاری زه‍را خ‍ان‍ل‍ری، ثمینه باغچهبان. تهران: وزارت آموزش و پرورش.[۱۷]
- تعلیمات اجتماعی و دی‍ن‍ی [کتابهای درسی] برای کلاس سوم دبستان (1346). تالیف ح‍اف‍ظ ف‍رم‍ان‍ف‍رم‍ائ‍ی‍ان؛ با همکاری لیلی آهی، ثمینه باغچهبان، علیاصغر م‍ه‍اج‍ر. تهران: بی‌نا.[۱۸]
- روش تدریس بخوانیم و بنویسیم برای آموزش ب‍زرگ‍س‍الان (1347). م‍ول‍ف‍ان ف‍رام‍رز ب‍رزوئ‍ی، عباس سیاحی، با همکاری لیلی ایمن (آهی)، علیاصغر فیاض، هادی نظری. تهران: مرکز مطالعه و تحقیق و آم‍ار کمیته ملی پیکار جهانی با بیسوادی.[۱۹]
- راهنمای تدریس کتاب فارسی برای کلاس دوم دبستان (1347). تألیف لیلی ایمن (آهی)، با همکاری حسن انوری. تهران: سازمان کتابهای درسی ایران.[۲۰]
- آدیش، نادره (1347). کشت بذر. با همکاری لیلی ایمن (آهی) و دیگران. تهران: کمیته ملی پیکار جهانی با بیسوادی، شعبه مطالعه و تحقیق.[۲۱]
- ایمن (آهی)، لیلی [و دیگران] (1349). سرزمین ما ایران. تهران.[۲۲]
- ایمن (آهی)، لیلی [و دیگران] (1350). بخوانیم و ب‍اس‍واد ش‍وی‍م. بی جا. (برای آموزش ب‍زرگ‍س‍الان)[۲۳]
- راهنمای تدریس کتاب فارسی [کتابهای درسی] سوم دبستان (1350). تهران: بی نا.[۲۴]
- کوچه شادی[جزوه]: بخوانیم و بنویسیم کتاب آسان ۳ (1350). لیلی ایمن (آهی)، هادی نظری با همکاری علیاصغر فیاض، عباس سیاحی. تهران: مرکز پژوهش و آموزش، کمیته ملی پیکار جهانی با بیسوادی.[۲۵]
- ایمن (آهی)، لیلی [و دیگران] (1350). بخوانیم و بهتر صحبت کنیم. تهران: کمیته ملی پیکار جهانی با بیسوادی.[۲۶]
- برادران کشاورز (1350). تهران: کمیته ملی پیکارجهانی با بیسوادی.[۲۷]
- پالتو قرمز (1351). تصویرگر مرتضی ممیز. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.[۲۸](این کتاب در سال 1386 به انگلیسی ترجمه و توسط انتشارات علمی و فرهنگی به چاپ رسیده است).[۲۹]
- گذری در ادبیات کودکان (1352). لیلی آهی با همکاری توران میرهادی و مهدخت دولت آبادی. تهران: شرکت تهیه و نشر فرهنگنامه کودکان و نوجوانان.[۳۰][۳۱]
- هرکس خانه ای دارد (1352). تصویرگر مرتضی ممیز. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.[۳۲]
- فارسی دوم دبستان (1353). با همکاری حسن انوری. بی‌جا: بی‌نا.[۳۳]
- فارسی سوم دبستان (1355). با همکاری حسن انوری. تهران: بی‌نا.[۳۴]
- شادمانه، کودکانه (1371). مریلند: بنیاد مطالعات ایران.[۳۵]
ترجمه
- روبن، ژیلبرت (1334). تربیت اطفال دشوار. تهران: امیرکبیر.[۳۶]
- گ‍ی‍ت‍س، آرت‍ور اروی‍ن‍گ (1346). آموزش خواندن. تهران: م‍وس‍س‍ه تحقیقات و مطالعات تربیتی؛ ن‍ش‍ری‍ه ش‍م‍اره ۵۸: تحقیق به معلم چ‍ه م‍ی‌گ‍وی‍د.[۳۷]
- لانگران، پل (1352). مقدمه ای بر آموزش مداوم. تهران: کمیته ملی پیکار جهانی با بیسوادی.[۳۸]
- نیکلاس، ویل (1384). هرکی پیدا کرد مال خودش. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.[۳۹]
مقاله
وی مقالاتی هم در زمینه آموزش و کودکان نگاشته بود.[۴۰]
فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی
لیلی آهی در برخی مجامع فرهنگی و اجتماعی عضویت داشت، از جمله:
- عضو مؤسس و عضو هیئت مدیره شورای کتاب کودک
- عضو شورای عالی فرهنگ
- عضو جمعیت بین‌المللی خواندن (IRA)
- عضو شورای خواندنی‌های کمیته ملی یونسکو در ایران
- عضو شورای عالی جمعیت ملی اولیاء و مربیان
لیلی آهی در کنفرانس‌ها و سمینارهای متعددی نیز شرکت کرده است، از جمله:
- سمینار ارزشیابی مرکز آسیایی تربیت مربیان مراکز تربیت معلم در فیلیپین مانیل (نماینده رسمی ایران)
- سمینار منطقه‌ای ادبیات کودکان در تهران
- کنگره بین‌المللی روانشناسی در مسکو[۲]
منابع
پیوند به بیرون
نویسنده: حکمت بروجردی