مرضیه حدیدچی (دباغ)

مرضیه حدیدچی (دباغ)، نماینده سه دوره مجلس شورای اسلامی

یادداشتی از مرضیه حدیدچی (دباغ)

مرضیه حدیدچی (دباغ) (1318- 1395) از زنان چریک و مبارز در جریان انقلاب اسلامی و نماینده ادوار مجلس شورای اسلامی بود.

زندگی‌نامه

درخواست از ریاست مجلس برای انتصاب مرضیه حدیدچی (دباغ) به ریاست زندان زنان، عکس از سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران

مرضیه حدیدچی در سال 1318 در همدان به دنیا آمد. پدرش علی پاشا حدیدچی کتابفروش بود و دستی در عرفان و علوم دینی داشت. مادرش فاطمه احمدی نیز زنی باسواد بود که به زنان محل قرآن می‌آموخت.مرضیه در 14 سالگی (1333) با محمدحسن دباغ ازدواج و به تهران نقل مکان کرد. حاصل این ازدواج هشت فرزند بود. او در ۲۷ آبان ۱۳۹۵ پس از گذراندن یک دوره بیماری در سن ۷۷ سالگی درگذشت.

تحصیلات

مرضیه حدیدچی تحصیلاتش را در همدان در مکتبخانه آغاز کرد. اما پدرش به سبب تعصبات مذهبی او را از یادگیری نوشتن منع کرد، ولی او خود مخفیانه نوشتن را آموخت. پس از ازدواج، در تهران به تحصیل علوم دینی مشغول شد و در محضر اساتیدی چون حاج آقا کمال مرتضوی، شیخ علی خوانساری، آیت الله محمدرضا سعیدی، و سیدمجتبی صالحی تا شرح لمعه (سطح) به تحصیلات خود ادامه داد.

مبارزات پیش از انقلاب اسلامی

آیت الله سعیدی مرضیه دباغ را به عرصه فعالیتهای سیاسی وارد کرد. او فعالیت‌های سیاسی خود را با پخش اعلامیه‌های امام خمینی آغاز کرد و در این راه از همراهی همسرش بهره‌مند بود. او پس از شهادت آیت الله سعیدی همچنان به فعالیت ضد شاهنشاهی مخفیانه خود ادامه می‌داد. او میکوشید جوانان را از گرایش به حزب توده دور کرده و به نهضت دینی امام خمینی متمایل سازد. طاهره دباغ در سال ۱۳۵۳ و پس از دو بار بازداشت و قرار گرفتن تحت شدیدترین شکنجه‌های ساواک و ابتلا به بیماری بسیار سخت، با کمک (شهید) محمد منتظری و با پاسپورت جعلی و با نام مستعار زینت احمدی نیلی از کشور خارج شد و به لندن رفت و به ‌مدت شش ماه در یک هتل، به عنوان نظافتچی در قبال مقداری غذا و جایی برای خواب مشغول به ‌کار شد. همزمان در لندن با انجمن اسلامی دانشجویان همکاری می‌کرد. او در انگلیس در اعتصاب غذا برای آزادی زندانیان سیاسی ایرانی شرکت کرد. سپس به لبنان رفت و با گروهی تحت سرپرستی محمد منتظری به فعالیتهای مبارزاتی خود عایه رژیم شاه ادامه داد. آموزش مبارزات چریکی در سوریه و لبنان زیر نظر محمد منتظری و با حمایت امام موسی صدر عمده فعالیت او را در خارج از کشور تشکیل می‌داد، هرچند چاپ و تکثیر نوارها و متن سخنرانی‌های امام خمینی و فرستادن آنها به ایران و نیز ارسال اسلحه به ایران برای کمک به مبارزین داخل کشور از جمله فعالیت‌های ایشان بود. وی تنها محافظ زن امام خمینی (ره) بود که در زمان اقامت ایشان در پاریس از ایشان و افراد خانواده حفاظت می‌کرد، به علاوه به کارهای منزل امام مانند آشپزی و نظافت نیز رسیدگی می‌کرد و حتی شستشوی لباسها را نیز بر عهده داشت.

فعالیت‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی

طاهره دباغ پس از پیروزی انقلاب اسلامی به کشور بازگشت و در مصدر بسیاری از امور از جمله ریاست زندان‌های زنان تهران، فرماندهی سپاه همدان، مسئولیت بسیج خواهران قرار گرفت، و سه دوره نماینده مردم تهران و همدان در مجلس شورای اسلامی بود. علاوه بر آن در دانشگاه علم و صنعت ایران و مدرسه عالی شهید مطهری به تدریس علوم دینی اشتغال یافت. وی عضو شورای مرکزی و قائم مقام دبیرکل جمعیت زنان جمهوری اسلامی بود.وی تنها زنی بود که در سال ۶۷ به همراه آیت الله جوادی آملی و محمدجواد لاریجانی برای رساندن پیام امام خمینی (ره) به گورباچف به مسکو رفت. او سرپرستی چند خانواده نیازمند را بر عهده داشت و پس از طی شدن دوره نمایندگی چون حقوقش کفاف این امر را نمیداد مدتی شبها مسافرکشی می‌کرد.

مفاخر

طاهره دباغ در سال ۱۳۸۲ از سید محمد خاتمی، رئیس‌جمهور ایران، نشان درجه سه ایثار دریافت کرد.

مرضیه حدیدچی در آثار دیگران

1. خاطرات مرضیه حدیدچی (دباغ) (1387). به کوشش محسن کاظمی: [برای] دفتر ادبیات انقلاب اسلامی. تهران: شرکت انتشارات سوره[۱]
2. رئ‍ی‍س‍ی‌، رض‍ا (1393). خواهر طاهره: خاطرات خانم مرضیه حدیدچی (دباغ). تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی (س)، مؤسسه چاپ و نشر عروج‏‫[۲]
3. غفاری‌ هشتجین، زاهد (1393). نقش‌خانم مرضیه دباغ در عرصه فرهنگ ایثار و شهادت. قم: جباری‏‬‬[۳]
4. زنی از تبار الوند: گذری بر سفر خانم دباغ به شوروی سابق و ابلاغ پیام حضرت امام (ره) (1398). گردآورنده مونا اسکندری. همدان: بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس، اداره‌کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان همدان[۴]

پیوند به بیرون

1. ویکی‌پدیای فارسی
2. سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران

نویسنده: حکمت بروجردی