زهرا پیشگاهی‌فرد
زندگی‌نامه
زهرا پیشگاهی‌فرد در سال 1334 در شهر اصفهان متولد شد. پدرش، مهدی پیشگاهی فرد، سرتکنسین کارخانجات ریسندگی و بافندگی اصفهان، صاحب کارخانه ریسندگی سعید و فردی متدین و صاحب نفوذ بود و مادرش، اقدس مدرس مطلق، از طرف پدری فرزند آیت الله سید حسن مدرس مطلق و از طرف مادری فرزند آیت الله سید ابوالفضل خاتون آبادی می باشد. وی همزمان با تحصیلات متوسطه، در آموزشگاه زبان ایران و آمریکا به فراگیری زبان انگلیسی پرداخت و پس از اخذ مدرک دیپلم از دبیرستان ملی مهردانش اصفهان، در سال 1353 در دانشگاه تهران در رشته فلسفه پذیرفته شد، اما به علت مخالفت خانواده از راهیابی به دانشگاه بازماند. وی در همان سال به پیشنهاد آیت الله بهشتی که شوهر خاله اش بود، با غلامحسین شریف خانی ازدواج کرد و در تهران اقامت گزید. پیشگاهی فرد پس از اقامت در تهران به تحصیل در دانشگاه تهران ادامه داد و در سال 1363 در رشته جغرافیا فارغ التحصیل شد. وی تحصیلات تکمیلی خود را در رشته جغرافیای انسانی و اقتصادی ادامه داد و در سال 1371 موفق به اخذ درجه دکترای جغرافیای سیاسی از دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران شد. زهرا پیشگاهی‌فرد نخستین زن ایرانی است که توانست در رشته جغرافیای سیاسی، مدرک دکتری دریافت کند. رساله دکترای وی تحت عنوان «مکان یابی برای پایتخت»، در همان سال برنده جایزه جشنواره خوارزمی شد و پیشگاهی فرد به عنوان پژوهشگر نمونه زن در سال 1371 معرفی شد. وی دارای چهار فرزند به نام‌های محمد، فاطمه، مریم و علی می‌باشد.[۱] زهرا پیشگاهی فرد به زبان انگلیسی مسلط بوده و به زبانهای عربی و فرانسه نیز آشنایی دارد.
فعالیت‌های شغلی و اجتماعی
زهرا پیشگاهی فرد در سال 1357 به اصفهان رفت و به اتفاق همسرش به فعالیت های سیاسی و مبارزه علیه رژیم شاه مشغول شدند. همچنین وی دبیر دبیرستان‌های بهشت آیین و مریم در شهر اصفهان (1357-1359) و مسئول سازماندهی تظاهرات زنان علیه حکومت شاه در اصفهان بود و پس از پیروزی انقلاب، به همراه همسرش به صورت داوطلبانه به جهاد سازندگی سمیرم رفتند و به کارهای جهادی اشتغال داشتند. حدود 9 ماه از فعالیت آنها در سمیرم نگذشته بود که به علت انتخاب همسرش به سمت مسئول حزب جمهوری اسلامی در سال 1359 به اصفهان بازگشتند. پس از آن پیشگاهی فرد و همسرش که به سمت عضو شورای مرکزی حزب انتخاب شده بود در سال 1360 در تهران اقامت گزیدند.
از دیگر سمت های وی می توان به دبیری دبیرستان‌های طلوع و حقیقت در شهر تهران در سالهای 1367-1368، عضویت در کمیته پژوهشی جغرافیا (وابسته به معاونت پژوهشی وزارت فرهنگ و آموزش عالی سال 1367، استاد مدعو دانشگاه امام صادق و ایجاد واحد تحقیقات در این دانشگاه سال 1369-1373 اشاره کرد. وی از سال 1372، ضمن تدریس نیمه وقت در دانشگاه آزاد، به عنوان رئیس اداره زنان حوزه معاونت فرهنگی و سپس به سمت عضو کمیته گزینش اساتید و مشاور رئیس دانشگاه آزاد در امور زنان منصوب شد. وی در سال 1373 به عضویت هیئت علمی دانشگاه تهران درآمد و به عنوان نماینده دانشگاه تهران در کمیسیون بانوان استان تهران نیز عضویت یافت.
عضو نیمه وقت هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی
دانشیار تحقیقاتی مؤسسه مطالعات زنان دانشگاه اتاوا در کانادا (2003-2006)
عضو هیئت تحریریه فصلنامه ژئوپولیتیک
عضو هیئت تحریریه نشریه مطالعات راهبردی زنان
عضو هیئت تحریریه فصلنامه بانوان شیعه
عضو هیئت تحریریه فصلنامه سرزمین
عضو هیئت تحریریه فصلنامه جامعه‌شناسی زنان
عضو هیئت تحریریه فصلنامه زن و فرهنگ
مدیر مسئول فصلنامه زن، توسعه و سیاست
مدیر مسئول فصلنامه زن، فرهنگ و هنر
مدیر مسئول فصلنامه زن و مطالعات خانواده
رئیس مرکز مطالعات زنان دانشگاه تهران (1384-1387)
دبیر کمیته گردشگری علمی کشور (1384-1387)
رئیس شورای پژوهشی زنان دانشگاه آزاد اسلامی (1379-1392)
عضو قطب علمی گردشگری کشور
عضو هیئت رئیسه انجمن ژئوپولیتیک
عضو هیئت امنای باشگاه پژوهشگران جوان (نخبگان)[۱]
فعالیت‌های سیاسی
زهرا پیشگاهی فرد در اسفند ماه 1374 در انتخابات پنجمین دوره قانون گذاری از سوی مردم اصفهان به نمایندگی مجلس شورای اسلامی انتخاب شد، اما انتخابات آن دوره اصفهان توسط شورای نگهبان ابطال شد و انتخابات دوره پنجم در بهمن ماه 1375 تجدید شد و این بار نیز پیشگاهی فرد مجدداً به وکالت مردم اصفهان انتخاب و به مجلس راه یافت. وی پس از ورود به مجلس به عضویت کمیسیون آموزش عالی درآمد.
عضو شورای مرکزی حزب اعتدال و توسعه
نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی در دوره پنجم (1375-1379)[۲]
عضو کمیسیون آموزش عالی مجلس شورای اسلامی
رئیس گروه پارلمانی ایران و عمان
عضو فراکسیون زنان در مجلس شورای اسلامی
نایب رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی و عضو شورای فرهنگی ـ اجتماعی زنان
عضو کمیته پژوهشی شورای فرهنگی اجتماعی زنان[۱]
آثار
کتاب
- ن‍گ‍رش‍ی ژئ‍وپ‍ول‍ی‍ت‍ی‍ک‍ی بر جهانی ش‍دن: ت‍ئ‍وری‌ه‍ای ن‍ظام‌ه‍ای ف‍ض‍ا - منطقهای (1380). تهران: س‍پ‍اه پ‍اس‍داران انقلاب اسلامی، دان‍ش‍ک‍ده ف‍رم‍ان‍ده‍ی و س‍ت‍اد، دوره عالی جنگ[۱]
- روش ت‍ح‍ق‍ی‍ق در جغرافیای سیاسی (1383). تهران: ث‍ارال‍ل‍ه[۲]
- مقدمهای بر جغرافیای سیاسی دریاها با ت‍اک‍ی‍د بر آب‌ه‍ای ایران (1384). تهران: دانشگاه تهران، مؤسسه انتشارات و چاپ[۳]
- جغرافیای م‍ج‍ام‍ع زنان در جهان اس‍لام (1384). تهران: شورای فرهنگی اجتماعی زنان، روابط ع‍م‍وم‍ی[۴]
- فرهنگ جغرافیای سیاسی (1386). تهران: انتخاب[۵]
- تحلیل ژئوپلیتیکی روابط ایران و مصر پس از جنگ جهانی دوم (1388). تهران: سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح[۶]
- منافع قدرتهای فرامنطقه‌ای و منطقهای در حوزه ژئوپلیتیکی قفقاز (1389). تهران: سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح[۷]
- مجموعه مقالات جغرافیای انتخابات ایران (1389). تهران: جهاد دانشگاهی. واحد تهران، انتشارات[۸]
- قلمرو‌خواهی ایران و آمریکا در خاورمیانه (1390). تهران: سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح[۹]
- مقدمهای بر روش‌های شناخت تهدیدات امنیت ملی در ایران (1391). تهران: سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح[۱۰]
- تهدیدات زیست محیطی و امنیت ملی (1392). تهران: آوای دانش گستر[۱۱]
ترجمه
- مقدمهای بر جغرافیای سیاسی (1386). تهران: دانشگاه تهران، مؤسسه انتشارت و چاپ[۱۲]
- جغرافیای انتخابات (1386). تهران: قومس[۱۳]
- مجموعه مقالات جغرافیای سیاسی: نظریه‌های انتقادی در علوم اجتماعی (1387). تهران: مؤسسه جغرافیا و کارتوگرافی کتابشناسی[۱۴]
- شکستن سقف شیشه‌ای سیاست: زنان و انتخابات مجلس (1389). تهران: انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات[۱۵]
- ژئوپلیتیک: مقدمهای بسیار کوتاه (1390). تهران: زیتون سبز: سهره[۱۶]
- سیاست‌های تغییرات اقلیمی (1391). تهران: سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح[۱۷]
- جغرافیای پساساختارگرا: رهیافتی به فضای رابطه‌ای (1391). تهران: زیتون سبز[۱۸]
- فرهنگ، دین و ژئوپلیتیک (1392). رشت: نستوه[۱۹]
- منازعه قومی و سیاست بین‌الملل - چگونگی انتشار و افزایش (1394). تهران: سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح[۲۰]
- مرزهای سیاسی سواحل جهان (1395). تهران: پشتیبان[۲۱]
- اطلس مرزهای سیاسی سواحل جهان (1397). تهران: انتشارات پشتیبان[۲۲]
مفاخر
زهرا پیشگاهی فرد در زمینه عملی به موفقیت هایی دست یافت. وی در سال 1371 برنده جایزه جشنواره بین‌المللی خوارزمی و برنده عنوان محقق نمونه زن از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری شد. همچنین در سال 1380 برنده جایزه تقدیر از دانشگاه تهران برای اجرای طرح ملی جغرافیای انتخابات پارلمانی در ایران، در سال 1388 برنده جایزه کتاب قابل تقدیر از دانشگاه تهران برای ترجمه کتاب مقدمه ای بر جغرافیای سیاسی و برنده کتاب قابل تقدیر از دانشگاه تهران برای تألیف کتاب جغرافیای سیاسی دریاها با تأکید بر آب های ایران در سال 1384 شد.