مهرانگیز منوچهریان

مهرانگیز منوچهریان نماینده مردم نایین در مجلس شورای ملی

مهرانگیز منوچهریان (1285-1379) نخستین حقوقدان زن در ایران، برنده جایزه حقوق بشر سازمان ملل متحد، ریاست مادام العمر اتحادیه بین المللی زنان حقوقدان و نخستین سناتور زن در ایران بود.

زندگینامه

مهرانگیز منوچهریان در سال ۱۲۸۵ در مشهد به دنیا آمد. مادرش درة التاج زنی اهل علم و فرهنگ و هنر بود و پدرش منوچهر منوچهریان از مشروطه خواهان مبارز بود. مهرانگیز خط فارسی را از مادر بزرگ و الفبای لاتین را از مادرش آموخت. او در هشت سالگی در امتحانات ورودی مدرسه شرکت کرد و در کلاس سوم ابتدایی پذیرفته شد، اما آموزشهای خانگی او فراتر از آموزش مدرسه بود، به طوری که در نیمه همان سال کلاس چهارم را و در تعطیلات تابستان کلاس پنجم را گذراند و در نه سالگی کلاس ششم را در مدرسه ژاندارک آغاز کرد. پس از آن، دوره متوسطه را در مدرسه «فرانکو پرسان» گذراند. با خاتمه امتحانات دوره اول متوسطه، مهرانگیز به دلیل تعطیلی مدرسه فرانکو پرسان تحصیلاتش را در دارالمعلمات ادامه داد. او برای آن که در دانشسرای عالی تحصیل کندعریضه ای به رضاشاه نوشت، چرا که دانشسرای عالی فقط آقایان را ثبت نام میکرد. به این ترتیب او با دستور رضا شاه اولین دختر ایرانی بود که توانست وارد دانشسرای عالی شود. او از 1319 تا 1324 تلاش کرد وارد دانشکده حقوق شود، ولی به همان دلیل قبلی یعنی اختصاص داشتن دانشکده حقوق به مردان از پذیرش او خودداری میکردند. اما نهایتا تلاشهای مهرانگیز پس از پنج سال نتیجه داد و او توانست با شکایت از دانشکده حقوق نظر آنها را در پذیرش دانشجویان دختر تغییر دهد و به همراه 13 دختر دیگر در 1325 وارد دانشکده حقوق شود. او از 1328وکالت را آغاز کرد. او در همان زمان بود که کتابی با عنوان انتقاد قوانین اساسی و مدنی و کیفری ایران از نظر حقوق زن را منتشر کرد. در آن کتاب بود که منوچهریان قوانین مربوط به خانواده، جزا و انتخابات را به نقد کشیده بود. این کتاب البته در زمان چاپ با مخالفت شدید حکومت روبرو شد به طوری که هیچ چاپخانه ای حاضر به چاپ آن نمیشد. او در سال 1327 با همکلاسی اش حسینقلی حسینی‌نژاد که بعدها دکترای حقوق و استاد دانشکده حقوق شد ازدواج کرد.

مهرانگیز منوچهریان تا پیروزی انقلاب اسلامی به کار وکالت مشغول بود و پس از آن پروانه وکالتش باطل شد. او در ۱۴ تیر ۱۳۷۹ در تهران درگذشت.

تحصیلات

لیسانس فلسفه و علوم تربیتی از دانشگاه تهران: از مهر 1314 تا خرداد 1317

لیسانس حقوق(رشته قضایی) دانشگاه تهران: از آبان 1325 تا 1327

دکترای حقوق(رشته تخصصی حقوق جزا) از دانشگاه تهران: از 1334 تا 28 آذر 1338

پایان نامه دکترا: جرائم اطفال- طرح تأسیس محاکم اختصاصی اطفال

سابقه تدریس

دبیر فلسفه و روانشناسی در دبیرستان های تهران و دانشسرای عالی: 1317-1332

استاد حقوق جزا در مؤسسه عالی حسابداری: 1343-1347

استاد فوق لیسانس (در بخش قضایی و مشاوران اجتماعی) دانشگاه ملی ایران: 1345-1346

استاد تحولات اجتماعی ایران در مرکز آموزش سازمان امور استخدامی کشور: 1348-1350

مشاغل

وکیل درجه اول دادگستری و مشاور حقوقی: 1327-1361

سناتور انتصابی مجلس سنا: 1342-1351.

مشاور حقوقی و جرم شناس در کانون هدایت کودک (مرکز روانی و تربیتی و طبی و اجتماعی)

وابسته به انجمن ملی حمایت کودکان: 1341-1345

عضویت در مجامع

اتحادیه زنان حقوقدان ایران- مؤسس و رئیس اتحادیه: از خرداد 1340

عضو کانون وکلای دادگستری ایران از 30 آذر 1328

عضو اتحادیه بین المللی وکلای دادگستری

عضو اتحادیه بین المللی زنان حقوقدان (از تأسیسات گروه ب کمیسیون اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل متحد)

رئیس افتخاری مادام العمر اتحادیه بین المللی زنان حقوقدان: از 1963

عضو مرکز صلح جهانی از طریق حقوق

عضو انجمن آمریکایی حقوق بین الملل

عضو کمیته مکاتبات وابسته به شورای ملی زنان آمریکا: 1936- 1969

مؤسس و رئیس سازمان داوطلبان حمایت خانواده

عضو انجمن بین المللی حقوق دانان

عضو اتحادیه بین المجالس

اولین زن عضو هیئت منصفه مطبوعات در سال 1343 به همراه نیره سعیدی، پروین صوفی، شوکت ملک جهانبانی و فرخ رو پارسای

جایزه‌ها و افتخارات

دریافت «جایزه صلح حقوق بشر سازمان ملل متحد» در سال ۱۹۶۸

دریافت «جایزه صلح مرکز صلح جهانی از طریق حقوق» در سال ۱۹۷۱

آثار

صداشناسی

گرامر موسیقی

روانشناسی از نظر پرورش کودکان

ارکسترشناسی

انشاء موسیقی

زیبایی شناسی، بهمن 1368، احمد کرمی، چاپخانه فوشه.

توافق و هماهنگی در موسیقی

محیط طفل در ایران از بدو تولد تا سن هفت سالگی

آهنگ سازی یا ترکیب الحان

مقایسه برنامه تعلیمات ابتدایی با برنامه تعلیمات ابتدایی آلمان

نظری به فلسفه آرتور شوپنهاور

ایمان از نظر روانشناسی

مقایسه هبه در قانون ایران با هبه در قانون فرانسه

فلسفه اخلاق (ترجمه)

زیبایی شناسی برای سال ششم متوسط ادبی

انتقاد قوانین اساسی و مدنی و کیفری ایران از نظر حقوق زن، چاپ اول 1328، چاپ دوم 1342

تفسیری بر اعلامیه جهانی حقوق بشر از نظر حقوق زن ایرانی

بیماری های روحی و عصبی (ترجمه)، هانری باروک، مهرماه 1368، ناشر، احمد کرمی

تفسیر قراردادهای ژنو از نظر جرائم بین المللی

تکرار جرم در حقوق ایران و فرانسه

تحقیق در خیانت در امانت از نظر رویه قضایی ایران و فرانسه

روانشناسی و اسراء جنگی

مسئولیت مدنی شخص حقوقی

دولت اگر بخواهد می تواند مراکز فساد را ببندد

مسئله جرائم اطفال- طرح تأسیس محاکم اختصاصی اطفال در ایران (رساله دکترا)

طرح قانون حمایت صغار، تهران، 1340

وضع حقوقی زن در جهان (ترجمه گزارش دبیرکل سازمان ملل متحد در 1958)، اسفند 1342، انتشارات اتحادیه زنان حقوقدان ایران.

طرح قانون خانواده، 1342 و 1343

چرا اطفال ناسازگار می شوند و چه باید کرد؟، مؤسسه حسابداری، تهران 1344.

تعلیم و تربیت سیاسی و اجتماعی زن (ترجمه یکی از مدارک سازمان ملل متحد)

نابرابری های حقوق زن و مرد در ایران و راه اصلاح آن

حقوق زن در ایران در مقایسه با اعلامیه جهانی حقوق بشر و حقوق کودک

ارث زن در حقوق شیعه و تسنن

وحشیگری قصاص در حقوق اسلام

مسئله خیانت در امانت در حقوق ایران

حافظ مشاعره، ناشر: سلسله نشریات (ما)، 1368.

سعدی مشاعره

سازمان ملل و حقوق زن (ترجمه)، تهران، آموزشگاه عالی خدمات اجتماعی، 1355.

نگارخانه

صفحاتی از کتاب قانون خانواده تألیف مهرانگیز منوچهریان

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
•