آمستریس همسر خشایارشا

زندگی نامه

آمستریس یا اَمِستریس به معنی نیرومند و دلیر است. وی دختر داریوش دوم هخامنشی، همسر خشایارشا و مادر اردشیر اول و از زنان کارآمد آن دوران بود.

آمستریس در دربار خشایارشا (حک: 486- 466 ق.م.) و اردشیر اول (حک: 466- 424ق.م.) دارای نفوذ فراوانی بود ولی در برخورد با مسائل شخصی خود بسیار کینه توز بود. پس از آنکه خشایارشا لباس گرانبهای خود را که آمستریس بافته بود به آرتااینت بخشید، بسیار خشمگین شده ولی تا جشن سال نو صبر کرد.

در جشن سال نو هر درخواستی از سوی شاه پذیرفته می­شد. آمستریس آرتااینت را از شاه خواست و دستور داد زبان، گوش­ها و سینه­های او را ببرند و جلوی سگ­ها بیندازند. این عمل اَمستریس باعث شورش ماسیس­تس و در نهایت نابودی کامل خاندان آنها شد.

اَمستریس به عنوان بانوی اول خشایارشا در کاخی مستقل از دیگر زنان حرم شاهی در مجموعة کاخهای تخت جمشید زندگی می­کرد. این کاخ در غرب آخرین ساختمان خزانه که با کوچه­ای از آن جدا می­شد قرار داشت. پس از قتل خشایارشا (466 ق.م.) اردشیر اول که به شدت تحت نفوذ مادرش بود به سلطنت رسید. این نفوذ در مواردی بر خلاف خیر و صلاح مملکت اعمال می­گردید. در سال­های آغازین سلطنت اردشیر اول هخامنشی (حک: 466- 424 ق.م.) پسر داریوش اول و عموی اردشیر به قتل رسید. اَمستریس پس از آگاهی از قتل وی در صدد انتقام از قاتلین (ایناروس و همراهان یونانی او) برآمد. پس از پایان شورش و انتقال ایناروس و یونانیان به شوش، اَمستریس از شاه خواست تا اُسرا و ایناروس را به وی تسلیم کند. خواسته وی تا پنج سال به خاطر قول تامین امنیت اسراء که از جانب مگابیز داماد آمستریس داده شده بود، محقق نشد. سرانجام شاه خواسته آمستریس را انجام داده و ایناروس و سایر اسراء را به وی تحویل داد. ایناروس به دار آویخته شد و همراهان وی سر بریده شدند.

همچنین اردشیر اول مجازات آپولونید پزشک یونانی را که با آمیتیس دختر اَمستریس ارتباط نامشروع داشت به وی واگذار کرد. اَمستریس در سنین پیری برای سپاسگزاری از خدای زیرزمین (پلوتون) دستور داد چهارده نفر از جوانان بزرگ زاده پارسی را زنده به گور کنند.

مدفن وی در کنار همسرش خشایارشا در دخمة وی، در نقش رستم گزارش شده است.

منابع

اوم‍س‍ت‍د، آل‍ب‍رت‌ ت‍ن‌ آی‍ک‌ (1372). تاریخ شاهنشاهی هخامنشی. ترجمة محمد مقدم. تهران: امیرکبیر.

ب‍راس‍ی‍وس‌، م‍اری‍ا (1381). زنان هخامنشی. ترجمه هایده مشایخ. تهران: هرمس

بهرامی، احسان (1369). فرهنگ واژه­های اوستایی. تهران: ب‍ن‍ی‍اد ن‍ی‍ش‍اب‍ور، ن‍ش‍ر ب‍ل‍خ.

پیرنیا، حسن (1385). تاریخ ایران باستان. تهران: نامک.

خدادادیان، اردشیر(1378). هخامنشی ها. تهران: نشر به­دید.

دی‍اک‍ون‍وف‌، ای‍گ‍ور م‍ی‍خ‍ائ‍ی‍ل‍ووی‍چ‌ (1345). تاریخ ماد. ترجمة کریم کشاورز. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.

زرین­کوب، عبدالحسین (1374). روزگاران ایران. تهران: سخن.

سامی، علی (1389). تمدن هخامنشی. تهران: پازینه.

مشکور، محمد جواد(1362). ایران در عهد باستان (در تاریخ اقوام و پادشاهان پیش از اسلام). تهران: اشرفی.