روبنده
روبنده/rubande/
تعریف
پارچه ای از کتان سفید به پهنای شصت تا هفتاد سانتیمتر که صورت و قسمت جلویی سینه را میپوشاند و به هنگام بیرون رفتن از خانه مورد استفاده قرار می گرفت[۱].[۲]
سیر تاریخی
از انواع پوشش زنان که پس از اسلام رایج شد روبندهایی بود که برای پوشاندن صورت به کار می رفت و به همراه چادر استفاده می شد. جنس این روبندها ابتدا از ابریشم نازک (قصب) بود، و بعدها تغییر شکل داد.این پوشش تا پایان دوره قاجار مرسوم بود.[۳]
شکل
روبنده از عناصر مهم پوشاک زنان به هنگام بیرون رفتن از خانه بود. مستطیلی از کتان سفید به پهنای شصت تا هفتاد سانتیمتر بود که صورت و قسمت جلویی سینه را می پوشاند. در قسمت بالا دارای دو مادگی بود که از دو طرف به گیره ای بنام قلابه یا چنگال روبنده متصل می شد و روبنده را روی سر نگاه می داشت. جنس این قلابه ها برای اعیان و اشراف از نقره یا طلا و جواهر و برای زنان فرودست از برنج به همراه نگینهای بدلی بود. قسمت جلوی چشم با یک توری به طول نه سانتی متر و به عرض تقریبی هفده سانتی متر پوشیده می شد تا دیدن جلو را برای زنان ممکن سازد.[۲]
کاربرد
هدف از روبنده این بود که صورت و آرایش زنان از چشم نامحرمان دور بماند. البته زنان جوان روبنده را لوله کرده و در یک طرف صورت زده و قسمتی از چشم و ابرو و زیبایی های صورت خود را در معرض دید قرار می دادند، ولی زنان پیر و مؤمنه تمام صورت خود را با آن می پوشاندند و فقط از چشمی آن برای دیدن استفاده می کردند. بالا زدن و پشت سر انداختن روبنده نوعی گستاخی و نشانه اعتراض به شمار می آمد و در شورشها و قیامهای عمومی که زنان نیز در آن شرکت می کردند، روبنده را به پشت سر انداخته تا مردان را بر سر غیرت آورند و به شورش ملحق شوند.[۴]
منابع
- ↑ دهخدا، ع‍ل‍ی‌اک‍ب‍ر (1377). لغت نامه. تهران: دانشگاه تهران: مؤسسه لغت نامه دهخدا. ذیل مدخل.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ذکاء، یحیی (1336). لباس زنان ایران از سده سیزدهم هجری تا امروز. تهران: اداره کل هنرهای زیبای کشور، اداره موزه ها و فرهنگ عامه.
- ↑ پ‍وش‍اک‌در ای‍ران‌زم‍ی‍ن(1382). ترجمه متین، پیمان. تهران: امیرکبیر.
- ↑ ذکاء، یحیی (1336). لباس زنان ایران از سده سیزدهم هجری تا امروز. تهران: اداره کل هنرهای زیبای کشور، اداره موزه ها و فرهنگ عامه.
نویسنده: حکمت بروجردی