زرک

زرک/zarak/ یکی از اقلام آرایش هفت‌قلم است که برای براق کردن صورت و مو توسط زنان به کار میرفته است. زرک ذرات پودر طلای خالص یا پولکهای طلایی بوده که زنان به عنوان زینت بر پیشانی، روی صورت و یا روی موی خود می چسباندند.ا

تعریف

برهان قاطع زرک را اینچنین تعریف میکند: زرورق را گویند که زنان بر روی پاشند و داخل هرهفت باشند. در فرهنگ آنندراج زرک به ریزه های ورق طلا که زنان بر روی پاشند اطلاق شده است.

تاریخچه

به نظر میرسد پیش از برهان قاطع، در متن دیگری ذکری از زرک نشده است. زرک از ذرات طلای خالص تشکیل میشد و از همین رو فقط اختصاص به زنان طبقه اشراف داشت. در مقبره ی کشیشان سارمات در اوکراین متعلق به قرن اول میلادی تورهای زری بافی یافت شده است. سارماتها یکی از تیره‌های باستانی ایرانی‌تبار بودند که در جنوب روسیه و اوکراین زندگی میکردند.طبق آیین های مذهبی با پوشیدن تورهای زری باف بر روی سر، گرد طلا بر سر خود می پاشیدند. در یک نقاشی متعلق به دوران صفویه که تصویری از یک زن و مرد جوان است بر روی موهای مجعد زن، گرد طلایی دیده می شود. همچون گلبرگ های گلی که زن به موهای خود زده، نقش و نگار طلایی رنگ دارد. استفاده از زرک تا اواخر دوران قاجاریه متداول بود. در این زمان، خانم ها تکه ای از موهای جلوی سر خود را به شکل حلقه ای بر روی پیشانی می آوردند و یا موی کنار شقیقه ها را به شکل نیم دایره بر روی گونه ی خود آورده، سپس با استفاده از دانه ی به که آن را در آب حل کرده بودند و یا کتیرا محلولی ژلاتینی شکل می ساختند و با استفاده از آن، موها را در جای خود ثابت می کردند.امروزه به جای زرک از اکلیل برای افزودن برق بر آرایش صورت و مو استفاده میشود.