رزا منتظمی

فاطمه بحرینی مشهور به رزا منتظمی (۱۳۰۱ - ۱۳۸۸)، متولد تهران، استاد آشپزی و نویسنده کتاب مشهور هنر آشپزی

https://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&classType=2&id=130233&pageStatus=1

مجله پیام زن (1391). شهریور 1391. شماره 246.

زندگی‌نامه

فاطمه بحرینی مشهور به رزا منتظمی در سیزده مرداد 1301 در شهسوار به دنیا آمد. پدرش سید مرتضی بصیرالسلطنه بحرینی بود. در پنج سالگی اولین بار آشپزی کرد و این غذا به مذاق پدرش بسیار خوش آمد. او دختری با استعداد بود و در امتحانات نهایی دوره‌ی ابتدایی بین مدارس دخترانه و پسرانه شاگرد اول شد.[۱] رزا با عبدالعلی منتظمی ازدواج کرد که حاصل این ازدواج یک دختر به نام بهرخ است. رزا منتظمی در اول آبان ۱۳۸۸ درگذشت و در آرامگاه خانوادگی بحرینی (بصیرالسلطنه) به خاک سپرده شد.

آموزش

منتظمی از سال 1337 در تهران کلاس آشپزی و شیرینی پزی برگزار کرد و زنان زیادی در این کلاس با فن آشپزی و شیرینی پزی آشنا شدند.

فكر تأليف كتاب آشپزی در سال 1341 و چهار سال پس از داير شدن كلاس‌هايش به ذهن او خطور کرد. او که میخواست همه مردم ایران بتوانند به آموزشهای آشپزی او به سهولت دسترسی داشته باشند اقدام به نوشتن دستورالعملهای هر غذا کرد. این کار دو سال به طول انجامید و عاقبت در سال 1343 كتاب آشپزی او در يك‌جلد و با 600 دستورپخت در دویست صفحه انتشار یافت. [۲] رزا منتظمی در هر چاپ تعدادی دستور جدید بر دستورهای طبخ قبلی می افزود به گونه ای که در چاپ هفتم کتاب هنر آشپزی، با نهصد و پنجاه دستورغذایی آماده و منتشر شد. چاپ چهل و یکم اثر وی در دو جلد منتشر شد و طرز تهیه بیش از 1700 غذای ایرانی و خارجی در آن آمد.[۳]

بخشها

کتاب با مبحثی به نام هنر پذیرایی شروع می شود در این مبحث به چگونگی فراهم نمودن تدارکات برای انواع مهمانی ها، طرز چیدن و آرایش میز غذا، شیوه پذیرایی هنگام صبحانه، ناهار، چای عصرانه و شام و پذیرایی ایستاده به تفصیل توضیح داده می شود. رزا منتظمی در تفکیک انواع غذا روش منحصر به فردی را به کار برد که بعدها در دیگر کتابهای آشپزی مورد استفاده قرار گرفت. او انواع غذا ها را در دسته های مختلف قرار داد؛ از جمله میتوان به انواع سالاد، سس، سوپ، آش، پلو ، پاستا، خوراک، خورشت ، دسر، شیرینی خشک، شیرینی تر و کیک اشاره کرد. تفکیک غذاهای ایرانی از فرنگی و نیز شیرینیهای ایرانی از فرنگی از ویژگیهای این کتاب است.

استقبال

کتاب هنر آشپزی بسیار مورد توجه زنان ایرانی قرار گرفت، به طوری که تا سال 1385 به چاپ چهل و چهارم رسید. تا پیش از گسترش و عمومیت یافتن کاربرد اینترنت، این کتاب بخش جدایی ناپذیر زندگی نوعروسهای ایرانی بود و تقریبا همه عروسها یک نسخه از آن را در اختیار داشتند، به گونه ای که در زمان حیات نویسنده‌ بیش از پنجاه بار تجدید چاپ شد و حدود یک میلیون نسخه از آن به فروش رسید. او خود ناشر کتاب بود و اغلب کتاب‌فروش‌ها برای گرفتن کتاب به خانه‌اش در خیابان بهار شیراز می‌رفتند. [۴]

مزایا و معایب

رزا منتظمی در تدوین و حفظ فرهنگ غذایی ایرانیان نقش به سزایی داشت، هرچند که با وارد کردن دستور غذاهای اروپایی که بیشتر شامل غذاهای فرانسوی و ایتالیایی میشود در تغییر فرهنگ و عادات غذایی ایرانیان نیز نقش به سزایی داشت. رزا منتظمی در کتاب خود غیر از چند غذای گیلانی و جنوبی به آشپزی غذاهای اقوام ایرانی کمتر توجه کرد. از آشپزی مدیترانه ای، عربی، هندی و آسیای جنوب شرقی ( چینی و ژاپنی) در این کتاب تقریبا موردی یافت نمیشود.