پروین و پرویز
پروین و پرویز اثر زهرا کیا (خانلری) از اولین داستانهایی است که یک نویسنده زن اقدام به نگارش کرده است. این کتاب حول محور مشکلات زنان میچرخد.
خلاصه داستان
پروین، دختر کارمندی عالی رتبه، با بتول، دختری از قشر فرودست، دوست است. بتول ازدواج می کند و به شهرستانی می رود. او، در نامه هایی که به پروین می نویسد، از زندگی خود ابراز رضایت می کند. اما پروین، که روشنفکر و اهل مطالعه و در پی کسب حقوق مساوی با مردان است، تحصیلات خود را نیمه کاره می گذارد و به اصرار پدر و مادر همسر صاحب منصبی نظامی می شود. پدر، در دوره استبداد صغیر می میرد و شوهر، در تجاوز قوای عثمانی به مناطق غربی کشور کشته می شود. بدبختی از پی بدبختی فرا می رسد: خانواده دچار فقر و پریشانی می گردد؛ فرصت طلبان املاک پدر را غصب می کنند؛ پروین، ناخواسته، همسر کارمندی عیاش و قمارباز می شود، و پس از چندی، طلاق می گیرد. پایان بخش داستان مرگ مادر و برادر و سرانجام خود پروین است.[۱]
تحلیل
زهرا کیا (خانلری) در داستان پروین و پرویز ، تغییرات پدید آمده در خانواده های اشراف بر اثر رخدادهای انقلاب مشروطه را توصیف می کند. او با نثری ساده و بی پیرایه و از خلال سرگذشت شخصیت هایی که پرداخت پیچیده ای ندارند و گاه در حد یک نام خلاصه شده اند، می کوشد به منشأ بدبختی زن ـ سادگی و بی تجربگی دختران و ازدواج های اجباری ـ راه یابد. داستان را نویسنده، به عنوان راوی دانای کل، روایت می کند و در پس هر حادثه در مقام اندرزگو ظاهر می شود و متن را به اندرزنامه بدل می کند. وی، در عین حال می کوشد، با نقل مکاتبه پروین و بتول با یکدیگر، بر تنوع روایت بیفزاید.[۱]او تلاش های پروین برای غلبه بر محدودیت های عرفی وشرعی را گزارش و رفتارهای ناپسند اجتماعی را نقد می کند. او از منظر دختر روشنفکری از طبقه اعیان، به انتقاد از اشراف و قضاتی مبادرت می ورزد که مستبدین ضد مشروطه را به دلیل ظلم و تعدی از بین بردند، اما خود مستبد دیگری شدند.
مشخصات فنی
نگارش این کتاب در سال 1310 به اتمام رسیده، اما کتاب در سال 1312 در 104 صفحه، قطع وزیری، چاپ سربی، در مطبعه مهر تهران به چاپ رسید. [۱] زهرا کیا بعدها خودش یکی از منتقدین این داستان شد و از همین رو هیچگاه اجازه تجدید چاپ آن را نداد.[۲]
منابع
پیوند به بیرون
نویسنده: حکمت بروجردی