تفاوت میان نسخه‌های «ماه بانو تاتا»

از دانشنامه الکترونیکی زنان
پرش به ناوبری پرش به جستجو
سطر ۱: سطر ۱:
ماه بانو تاتا (1321-1402) ملقب به مادر آمار ایران بود.
ماه بانو تاتا (1321-1402) ملقب به مادر آمار ایران، زنی هندی -- ایرانی و زرتشتی بود که به ایران آمد و منشأ خدمات بسیاری شد.


=== زندگی‌نامه ===
=== زندگی‌نامه ===
سطر ۵: سطر ۵:


=== تحصیلات ===
=== تحصیلات ===
ماه بانو تاتا پس از آن که تحصیلات خود را در مقاطع کارشناسی ریاضی و کارشناسی ارشد آمار در دانشگاه محل زادگاهش به پایان رساند[https://shahrvand-newspaper.ir/Modules/News/PrintVer.aspx?News_Id=129783&V_News_Id=&Src=Main] در سال 1963 وارد دانشگاه پردو در آمریکا شد و در سال 1967 به دریافت درجه‌ دکترا در رشته آمار نایل شد.<ref name=":1">نکوداشت دهشمند نیک‌اندیش، ماه بانو تاتا (1399). ''امرداد''، ش 437، سال 21، ص7.</ref>  
ماه بانو تاتا پس از آن که تحصیلات خود را در مقاطع کارشناسی ریاضی و کارشناسی ارشد آمار در دانشگاه بمبئی به پایان رساند[https://shahrvand-newspaper.ir/Modules/News/PrintVer.aspx?News_Id=129783&V_News_Id=&Src=Main] در سال 1963 وارد دانشگاه پردو در آمریکا شد و در سال 1967 به دریافت درجه‌ دکترا در رشته آمار نایل شد.<ref name=":1">نکوداشت دهشمند نیک‌اندیش، ماه بانو تاتا (1399). ''امرداد''، ش 437، سال 21، ص7.</ref>  


=== فعالیت‌های علمی ===
=== فعالیت‌های علمی ===
علی‌رغم موفقیت‌های علمی بی‌شمار و موقعیت‌های اجتماعی عالی که او در آمریکا داشت، تنها 5 سال به تدریس در دانشگاه ایالتی میشیگان پرداخت<ref name=":1" />و سپس به پیشنهاد [https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%AA%D8%B6%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C مرتضی انواری] که برای یک سال فرصت مطالعاتی از دانشگاه صنعتی شریف به میشیگان رفته بود در سال 1351 به تهران آمد و از همان سال به مدت دو سال در دانشگاه صنعتی شریف به تدریس در رشته آمار پرداخت.<ref name=":0" /> سپس در یک دوره 16 ساله، به آموزش دانشجویان و بنیان‌گذاری رشته آمار در مؤسسه آموزش عالی آمار و انفورماتیک، مدرسه‌ی عالی برنامه‌ریزی و کاربرد کامپیوتر، دانشگاه آزاد ایران و دانشگاه علامه طباطبایی مشغول شد.<ref name=":1" />
ماه بانو به رغم موفقیت‌های علمی بی‌شمار و موقعیت‌های اجتماعی عالی در آمریکا، تنها 5 سال به تدریس در دانشگاه ایالتی میشیگان پرداخت<ref name=":1" />و سپس به پیشنهاد [https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%AA%D8%B6%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C مرتضی انواری] که برای یک سال فرصت مطالعاتی از دانشگاه صنعتی شریف به میشیگان رفته بود در سال 1351 به تهران آمد و از همان سال به مدت دو سال در دانشگاه صنعتی شریف به تدریس در رشته آمار پرداخت.<ref name=":0" /> او برنامه پیشنهادی به مؤسسه آموزش عالی آمار ارائه و آن را به تأیید سازمان برنامه و بودجه رساند و سپس در آنجا مشغول به تدریس شد. در سال 1354 وارد مدرسه عالی برنامه‌ریزی و کامپیوتر و در سال 1356 وارد دانشگاه آزاد ایران شد. او در بهمن سال 1366 مأمور به خدمت در دانشگاه شهید باهنر کرمان شد و در بخش آمار دانشکده ریاضی و کامپیوتر دانشگاه شهید باهنر کرمان به خدمات علمی پرداخت و در اردیبهشت 1374 به طور کامل به آنجا منتقل شد<ref name=":0" />و ریاست بخش آمار را به عهده گرفت و به تربیت دانشجویان بی‌شمار در مقاطع مختلف رشته‌ی آمار پرداخت.<ref name=":1" />خدمات ماه بانو تاتا به دانش آمار در ایران به اندازه‌ای بود که  لقب مادر آمار ایران را  به او داده شد.<ref name=":1" />  
 
او برنامه پیشنهادی به مؤسسه آموزش عالی آمار ارائه و آن را به تأیید سازمان برنامه و بودجه رساند و سپس در آنجا مشغول به تدریس شد. در سال 1354 وارد مدرسه عالی برنامه‌ریزی و کامپیوتر و در سال 1356 وارد دانشگاه آزاد ایران شد. او در بهمن سال 1366 به عنوان مأمور راهی کرمان شد و از همان سال در بخش آمار دانشکده ریاضی و کامپیوتر دانشگاه شهید باهنر کرمان به خدمات علمی پرداخت و در اردیبهشت 1374 به طور کامل به آنجا منتقل شد<ref name=":0" />و با پذیرش بار سنگین مسؤولیت بخش آمار در سال‌های پیوسته به تربیت دانشجویان بی‌شمار در مقاطع مختلف رشته‌ی آمار پرداخت.<ref name=":1" />  


ماه بانو تاتا در سال‌های پایانی عمر، اموال خود را وقف دانشگاه و امور خیریه کرد.[https://www.irna.ir/news/85192893/%D9%BE%DB%8C%DA%A9%D8%B1-%D9%85%D8%A7%D8%AF%D8%B1-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A2%D9%85%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%AA%D8%B4%DB%8C%DB%8C%D8%B9-%D8%B4%D8%AF] او همچنین منزل خود در کرمان را به بیمارستان خداداد مهرابی اهدا کرد.[https://fardayekerman.ir/news/42804]
ماه بانو تاتا در سال‌های پایانی عمر، اموال خود را وقف دانشگاه و امور خیریه کرد.[https://www.irna.ir/news/85192893/%D9%BE%DB%8C%DA%A9%D8%B1-%D9%85%D8%A7%D8%AF%D8%B1-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A2%D9%85%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%AA%D8%B4%DB%8C%DB%8C%D8%B9-%D8%B4%D8%AF] او همچنین منزل خود در کرمان را به بیمارستان خداداد مهرابی اهدا کرد.[https://fardayekerman.ir/news/42804]
سطر ۲۴: سطر ۲۲:
# ''آموزش کاربردی SAS (نرم‌افزار تحلیل آماری)'' (1390). با همکاری مرتضی موسوی. تهران: پندارپارس: مانلی.[https://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=2492188&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author]
# ''آموزش کاربردی SAS (نرم‌افزار تحلیل آماری)'' (1390). با همکاری مرتضی موسوی. تهران: پندارپارس: مانلی.[https://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=2492188&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author]


=== افتخارات ===
=== بزرگداشت ===
خدمات ماه بانو تاتا به دانش نوپای آمار در ایران به اندازه‌ای بود که به او لقب مادر آمار ایران را دادند.<ref name=":1" /> 9 مهر 1393 در دومین جشنواره علمی دکتر [[مینا ایزدیار]] از ماه بانو تاتا به عنوان استاد برگزیده زرتشتی تجلیل شد[https://berasad.com/?p=58445&print=1] و در 18 اردیبهشت 1401 نکوداشت ماه بانو تاتا در دانشگاه شهید باهنر کرمان با همکاری دانشکده ریاضی و رایانه، بخش آمار و انجمن عملی دانشجویی آمار دانشگاه برگزار شد.<ref name=":0" />
در دومین جشنواره علمی دکتر [[مینا ایزدیار]] در 9 مهر 1393 از ماه بانو تاتا به عنوان استاد برگزیده زرتشتی تجلیل شد[https://berasad.com/?p=58445&print=1] و در 18 اردیبهشت 1401 نکوداشت ماه بانو تاتا در دانشگاه شهید باهنر کرمان با همکاری دانشکده ریاضی و رایانه، بخش آمار و انجمن عملی دانشجویی آمار دانشگاه برگزار شد.<ref name=":0" />


=== جایزه‌ی دکتر تاتا ===
=== جایزه‌ی دکتر تاتا ===
سطر ۴۱: سطر ۳۹:
#[https://opac.nlai.ir/opac-prod/search/bibliographicAdvancedSearch.do?command=NEW_SEARCH&classType=0&pageStatus=1 سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران]
#[https://opac.nlai.ir/opac-prod/search/bibliographicAdvancedSearch.do?command=NEW_SEARCH&classType=0&pageStatus=1 سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران]
# [https://berasad.com/?p=58445&print=1 برساد ـ تارنمای خبری تحلیلی زرتشتیان]
# [https://berasad.com/?p=58445&print=1 برساد ـ تارنمای خبری تحلیلی زرتشتیان]
[[رده:زنان استاد]]
[[رده:زنان خیر]]
[[رده:زنان ریاضیدان]]

نسخهٔ ‏۸ آوریل ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۳۵

ماه بانو تاتا (1321-1402) ملقب به مادر آمار ایران، زنی هندی -- ایرانی و زرتشتی بود که به ایران آمد و منشأ خدمات بسیاری شد.

زندگی‌نامه

ماه بانو تاتا در 6 اردیبهشت 1321 در بمبئی هندوستان در یک خانواده زرتشتی[۱] سنتی و فرهنگی تربیت شد. پدرش مهندس و مادرش لیسانس ریاضی داشت.[۲] ماه بانو دو سال پس از آن که به ایران آمد شهروند ایرانی شد.[۱]او در 15 مرداد 1402 به علت بیماری چشم درگذشت و در جاده کوهپایه در نزدیکی شهر کرمان به خاک سپرده شد.[۳]

تحصیلات

ماه بانو تاتا پس از آن که تحصیلات خود را در مقاطع کارشناسی ریاضی و کارشناسی ارشد آمار در دانشگاه بمبئی به پایان رساند[۴] در سال 1963 وارد دانشگاه پردو در آمریکا شد و در سال 1967 به دریافت درجه‌ دکترا در رشته آمار نایل شد.[۲]

فعالیت‌های علمی

ماه بانو به رغم موفقیت‌های علمی بی‌شمار و موقعیت‌های اجتماعی عالی در آمریکا، تنها 5 سال به تدریس در دانشگاه ایالتی میشیگان پرداخت[۲]و سپس به پیشنهاد مرتضی انواری که برای یک سال فرصت مطالعاتی از دانشگاه صنعتی شریف به میشیگان رفته بود در سال 1351 به تهران آمد و از همان سال به مدت دو سال در دانشگاه صنعتی شریف به تدریس در رشته آمار پرداخت.[۱] او برنامه پیشنهادی به مؤسسه آموزش عالی آمار ارائه و آن را به تأیید سازمان برنامه و بودجه رساند و سپس در آنجا مشغول به تدریس شد. در سال 1354 وارد مدرسه عالی برنامه‌ریزی و کامپیوتر و در سال 1356 وارد دانشگاه آزاد ایران شد. او در بهمن سال 1366 مأمور به خدمت در دانشگاه شهید باهنر کرمان شد و در بخش آمار دانشکده ریاضی و کامپیوتر دانشگاه شهید باهنر کرمان به خدمات علمی پرداخت و در اردیبهشت 1374 به طور کامل به آنجا منتقل شد[۱]و ریاست بخش آمار را به عهده گرفت و به تربیت دانشجویان بی‌شمار در مقاطع مختلف رشته‌ی آمار پرداخت.[۲]خدمات ماه بانو تاتا به دانش آمار در ایران به اندازه‌ای بود که لقب مادر آمار ایران را به او داده شد.[۲]

ماه بانو تاتا در سال‌های پایانی عمر، اموال خود را وقف دانشگاه و امور خیریه کرد.[۵] او همچنین منزل خود در کرمان را به بیمارستان خداداد مهرابی اهدا کرد.[۶]

عضویت در انجمن‌ها

ماه بانو تاتا در مجامع علمی همچون انستیتو بین‌المللی آمار، جامعه ریاضی‌دانان ایران و جامعه آماردانان ایران عضو بود.[۲] او دو سال نیز عضو شورای اجرایی انجمن ریاضی بود.[۱]

آثار

تألیف

  1. آمار احتمال ۱ بخش اول آمار (1373). تهران: دانشگاه پیام نور.[۷]
  2. آموزش کاربردی SAS (نرم‌افزار تحلیل آماری) (1390). با همکاری مرتضی موسوی. تهران: پندارپارس: مانلی.[۸]

بزرگداشت

در دومین جشنواره علمی دکتر مینا ایزدیار در 9 مهر 1393 از ماه بانو تاتا به عنوان استاد برگزیده زرتشتی تجلیل شد[۹] و در 18 اردیبهشت 1401 نکوداشت ماه بانو تاتا در دانشگاه شهید باهنر کرمان با همکاری دانشکده ریاضی و رایانه، بخش آمار و انجمن عملی دانشجویی آمار دانشگاه برگزار شد.[۱]

جایزه‌ی دکتر تاتا

ماه بانو تاتا یک واحد آپارتمان خود در تهران را به انجمن آمار ایران و بخش آمار دانشگاه باهنر اهدا کرد تا این ملک در مسیر تأمین اعتبارات جایزه‌ دکتر تاتا به بانوان استاد و دانش‌آموختگان جوان فعال در زمینه‌ی گسترش آموزش آمار، ترویج پژوهش آمار تعلق گیرد.[۱۰]

منابع

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ ۱٫۴ عرب‌پور، علیرضا (1401). نکوداشت خانم دکتر ماه بانو تاتا مادر علم آمار ایران. خبرنامه انجمن ریاضی ایران. ش171. ص53-56.
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ ۲٫۳ ۲٫۴ نکوداشت دهشمند نیک‌اندیش، ماه بانو تاتا (1399). امرداد، ش 437، سال 21، ص7.

پیوند به بیرون

  1. خبرگزاری ایرنا
  2. روزنامه شهروند
  3. ویکی‌‎پدیای فارسی
  4. پایگاه خبری فردای کرمان
  5. سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران
  6. برساد ـ تارنمای خبری تحلیلی زرتشتیان