بانو کحال

امتیاز روزنامه دانش که به نام خانم دکتر صدیقه کحال صادر شده است، عکس از زنان ایران در جنبش مشروطه، عبدالحسین ناهید

بانو کحال و پسرش در دفتر نشریه دانش، عکس از زنان ایران در جنبشمشروطه، عبدالحسین ناهید

زندگی نامه

دکتر سمیه کحال فرزند میرزا احمد حکیم باشی (جدید الاسلام) بود. وی نزد مسیونرهای آمریکایی ساکن ایران که فعالیتهای خیریه داشتند طبابت را آموخت و به عنوان اولین چشم پزشک زن از طرف مسیونرها اجازه تأسیس مطب و طبابت در ایران را گرفت. به خاطر اشتغال به چشم پزشکی به «دکتر کحال» یا «بانو کحال» (کحال به معنی چشم پزشک) مشهور است. بانو کحال در مطب خود در خیابان جلیل آباد و در محل دفتر نشریه دانش در خیابان علاءالدوله به مداوای بیماران می پرداخت.

فعالیت روزنامه نگاری

امتیاز اولین نشریه زنان در ایران در سال 1289 (25 شعبان 1328ق.) به نام خانم دکتر سمیه کحال صادر شد. وی در نامه ای از وزارت معارف و اوقاف و فواید عامه تقاضای امتیاز برای تأسیس یک نشریه را داد که وزارتخانه مذکور در 25 شعبان 1328ق. امتیاز نشریه «دانش» را صادر کرد.

نخستین شماره این نشریه در سال 1289 (10 رمضان 1328ق.) چهار سال پس از انقلاب مشروطه منتشر شد. در التزام نامه این نشریه مسلک آن تربیت نسوان و دوشیزگان و تصفیه اخلاق زنان ذکر شده است.

از آنجایی که بانو کحال چشم پزشک بود، در نشریه دانش مقالاتی در حوزه بهداشت مخصوصا بهداشت زنان و کودکان می نوشت. از آن جمله می توان به مقاله های حفظ الصحه اطفال، اغذیه مناسب اطفال، حفظ الصحه هنگام شیوع وبا، تدبیر حفظ الصحه مادر به طفل خود از حین ولادت تا به سن رشد، سرماخوردگی اطفال و علت سرماخوردگی اشاره کرد.

با توجه به هدف مستقیم نشریه دانش- تربیت نسوان و دوشیزگان و تصفیه اخلاق زنان- دکتر کحال با چاپ مطالبی همچون «خطاب به دوشیزگان» و «کلمات حکمت آمیز» به آموزش و پرورش آنان پرداخته و سوادآموزی و تحصیل علم را امری واجب برای زنان برمی‌شمرد.

نشریه دانش تنها یک سال منتشر شد و در سال 1329ق. انتشار آن متوقف شد.

منابع

ببران، صدیقه (1381). نشریات ویژه زنان: سیر تاریخی نشریات زنان در ایران معاصر. تهران: روشنگران و مطالعات زنان.

خمامی، جعفر (1380). روزنامه‌های ایران از آغاز تا سال ۱۳۲۹. تهران: اطلاعات