تفاوت میان نسخه‌های «بانو کحال»

از دانشنامه الکترونیکی زنان
پرش به ناوبری پرش به جستجو
 
(۱۵ نسخه‌ٔ میانی ویرایش‌شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
عفت سیاح سپانلو مشهور به بانو کحال(1260-1344ق) چشم پزشک و صاحب امتیاز نشریه دانش، اولین نشریه اختصاصی زنان در ایران بود.[[پرونده:امتیاز نشریه دانش.jpg|بندانگشتی|امتیاز روزنامه دانش که به نام خانم دکتر  کحال صادر شده است<ref name=":1" />|جایگزین=]]
[[پرونده:امتیاز نشریه دانش.jpg|بندانگشتی|امتیاز روزنامه دانش که به نام خانم دکتر  کحال صادر شده است<ref name=":1" />|جایگزین=]]عفت سیاح سپانلو مشهور به بانو کحال (1260-1344ق) چشم پزشک و صاحب امتیاز نشریه ''[[دانش]]''، اولین نشریه اختصاصی زنان در ایران بود.{{TOClimit}}
{{TOClimit}}
[[پرونده:بانو کحال.jpg|بندانگشتی|بانو کحال و پسرش در دفتر نشریه دانش<ref name=":1">ناهید، عبدالحسین (1360). ''زنان ایران در جنبش مشروطه''. تبریز: نشر احیا. صص120-121.</ref>]]
[[پرونده:بانو کحال.jpg|بندانگشتی|بانو کحال و پسرش در دفتر نشریه دانش<ref name=":1">ناهید، عبدالحسین (1360). ''زنان ایران در جنبش مشروطه''. تبریز: نشر احیا. صص120-121.</ref>]]
[[پرونده:نشریه دانش- شماره 2.jpg|بندانگشتی|نشریه دانش، سال 1، شماره 2، ص8 <ref name=":2">''شکوفه به انضمام دانش (نخستین نشریه های ادواری زنان ایران)'' (1377). تهران: کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران. ص298.</ref>]]


===زندگی‌نامه===
===زندگی‌نامه===
دکتر معصومه کحال [http://www.rijaldb.com/fa/11905/%D9%85%D8%B9%D8%B5%D9%88%D9%85%D9%87+%DA%A9%D8%AD%D8%A7%D9%84] یا عفت سیاح سپانلو [https://www.isna.ir/news/98081105354/%D8%A8%D9%87-%D8%AC%D8%A7%DB%8C-%D9%87%D8%B4%D8%AA%DA%AF-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%D8%B4-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%DA%A9%D9%85%DA%A9-%DA%A9%D9%86%DB%8C%D9%85]فرزند میرزا محمد حکیم باشی (جدید الاسلام) همدانی و همسر دکتر حسین خان (؟) بود. وی نزد مسیونرهای آمریکایی ساکن ایران که فعالیت‌های خیریه داشتند طبابت را آموخت و به عنوان اولین چشم پزشک زن از طرف مسیونرها اجازه تأسیس مطب و طبابت در ایران را گرفت.<ref name=":0">ناهید، عبدالحسین (1360). ''زنان ایران در جنبش مشروطه''. تبریز: نشر احیا.</ref> او به خاطر اشتغال به چشم پزشکی به «دکتر کحال» یا «بانو کحال» (کحال به معنی چشم پزشک) مشهور شد. بانو کحال در مطب خود در خیابان جلیل آباد و در محل دفتر نشریه دانش در خیابان علاءالدوله به مداوای بیماران می‌پرداخت.<br />
دکتر معصومه کحال [http://www.rijaldb.com/fa/11905/%D9%85%D8%B9%D8%B5%D9%88%D9%85%D9%87+%DA%A9%D8%AD%D8%A7%D9%84] یا عفت سیاح سپانلو [https://www.isna.ir/news/98081105354/%D8%A8%D9%87-%D8%AC%D8%A7%DB%8C-%D9%87%D8%B4%D8%AA%DA%AF-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%D8%B4-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%DA%A9%D9%85%DA%A9-%DA%A9%D9%86%DB%8C%D9%85]فرزند میرزا محمد حکیم باشی (جدید الاسلام) همدانی از یهودیان ساکن همدان بود که تا قبل از تغییر دین، میرزا یعقوب نام داشت.<ref>وطن دوست، غلامرضا؛ شیپری، مریم؛ توکلی، مریم (1385). ''بررسی موقعیت زن ایرانی در نشریات مشروطه''. تهران: مؤسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی. ص21.</ref> به روایتی همسرش یک روحانی معروف زمان خودش بود. او مقدمات طب را نزد پدرش فرا گرفت و سپس از مسیونرهای آمریکایی ساکن ایران که فعالیت‌های خیریه داشتند طبابت آموخت و به عنوان اولین چشم پزشک زن از طرف مسیونرها اجازه تأسیس مطب در ایران را گرفت<ref name=":0">خمامی‌زاده، جعفر (1380). ''روزنامه‌های ایران از آغاز تا سال ۱۳۲۹هـ.ق''. تهران: اطلاعات. ص141.</ref> . به سبب اشتغال به چشم پزشکی به «دکتر کحال» یا «بانو کحال» (کحال به معنی چشم پزشک) مشهور شد و در خیابان جلیل آباد تهران مطب خود را دایر کرد.<ref name=":2" /> خانم کحال در محل دفتر نشریه دانش واقع در خیابان علاءالدوله هم به مداوای بیماران می‌پرداخت. در برخی از شماره های نشریه دانش اطلاعیه زیر چاپ شده است :<ref name=":2" /><blockquote>اعلان: محکمه کحالی این خادمه ملت در خیابان جلیل آباد بود، حالیه کما فی السابق همه روزه قبل از ظهر سوای جمعه در اداره روزنامه دانش از برای پذیرایی مرضای چشم حاضرم. خانم دکتر کحال.<br />
<br /></blockquote>
 
===فعالیت روزنامه‌نگاری===
===فعالیت روزنامه‌نگاری===
امتیاز اولین نشریه زنان در ایران در سال 1289 (25 شعبان 1328ق.) به نام خانم دکتر کحال صادر شد.<ref name=":0" /> وی در نامه‌ای از وزارت معارف و اوقاف و فواید عامه تقاضای امتیاز برای تأسیس یک نشریه را داد که وزارتخانه مذکور در 25 شعبان 1328ق. امتیاز نشریه «[[دانش]]» را صادر کرد. این نشریه در 8 صفحه به قطع وزیری و با چاپ سربی طبع می‌شد.<ref>صدر هاشمی، محمد (بی‌تا). ''تاریخ جراید و مجلات ایران''. ج2. اصفهان.</ref>
امتیاز اولین نشریه زنان در ایران در سال 1289 (25 شعبان 1328ق.) به نام خانم دکتر کحال صادر شد.<ref name=":1" /> وی در نامه‌ای از وزارت معارف و اوقاف و فواید عامه تقاضای امتیاز برای تأسیس یک نشریه را داد که وزارتخانه مذکور در 25 شعبان 1328ق. امتیاز نشریه ''[[دانش]]'' را صادر کرد. این نشریه در 8 صفحه به قطع وزیری و با چاپ سربی طبع می‌شد.<ref>صدر هاشمی، محمد (1364). ''تاریخ جراید و مجلات ایران''. ج2. اصفهان. ص267.</ref>


نخستین شماره این نشریه در سال 1289 (10 رمضان 1328ق.)<ref>ببران، صدیقه (1381). ''نشریات ویژه زنان: سیر تاریخی نشریات زنان در ایران معاصر''. تهران: روشنگران و مطالعات زنان. ص35.</ref> چهار سال پس از انقلاب مشروطه منتشر شد. در التزام نامه این نشریه مسلک آن تربیت نسوان و دوشیزگان و تصفیه اخلاق زنان ذکر شده است. این نشریه رویکرد فمینیستی نداشت و میانه‌رو بود.  
نخستین شماره این نشریه در سال 1289 (10 رمضان 1328ق.)<ref>ببران، صدیقه (1381). ''نشریات ویژه زنان: سیر تاریخی نشریات زنان در ایران معاصر''. تهران: روشنگران و مطالعات زنان. ص35.</ref> چهار سال پس از انقلاب مشروطه منتشر شد. در التزام نامه این نشریه مسلک آن تربیت نسوان و دوشیزگان و تصفیه اخلاق زنان ذکر شده است. این نشریه رویکرد فمینیستی نداشت و میانه‌رو بود.  


از آنجایی که بانو کحال چشم پزشک بود، در نشریه دانش مقالاتی در حوزه بهداشت مخصوصاً بهداشت زنان و کودکان می‌نوشت. از آن جمله می‌توان به مقاله‌های حفظ الصحه اطفال، اغذیه مناسب اطفال، حفظ الصحه هنگام شیوع وبا، تدبیر حفظ الصحه مادر به طفل خود از حین ولادت تا به سن رشد، سرماخوردگی اطفال و علت سرماخوردگی اشاره کرد.
از آنجایی که بانو کحال چشم پزشک بود، در نشریه ''[[دانش]]'' مقالاتی در حوزه بهداشت مخصوصاً بهداشت زنان و کودکان می‌نوشت. از آن جمله می‌توان به مقاله‌های حفظ الصحه اطفال،<ref>ببران، صدیقه (1381). ''نشریات ویژه زنان: سیر تاریخی نشریات زنان در ایران معاصر''. تهران: روشنگران و مطالعات زنان. ص38.</ref> اغذیه مناسب اطفال، حفظ الصحه هنگام شیوع وبا، تدبیر حفظ الصحه مادر به طفل خود از حین ولادت تا به سن رشد، سرماخوردگی اطفال و علت سرماخوردگی اشاره کرد.


با توجه به هدف مستقیم نشریه دانش- تربیت نسوان و دوشیزگان و تصفیه اخلاق زنان- دکتر کحال با چاپ مطالبی همچون «خطاب به دوشیزگان» و «کلمات حکمت آمیز» به آموزش آنان پرداخته و سوادآموزی و تحصیل علم را امری واجب برای زنان برمی‌شمرد.<ref>خمامی، جعفر (1380). ''روزنامه‌های ایران از آغاز تا سال ۱۳۲۹''. تهران: اطلاعات.</ref>
با توجه به هدف مستقیم نشریه ''[[دانش]]''- تربیت نسوان و دوشیزگان و تصفیه اخلاق زنان- دکتر کحال با چاپ مطالبی همچون «خطاب به دوشیزگان» و «کلمات حکمت آمیز» به آموزش آنان پرداخته و سوادآموزی و تحصیل علم را امری واجب برای زنان برمی‌شمرد.


نشریه دانش تنها یک سال و در سی شماره منتشر شد و در سال 1329ق. انتشار آن متوقف شد.
نشریه ''[[دانش]]'' تنها یک سال و در سی شماره منتشر شد و در سال 1329ق. انتشار آن متوقف شد.


===درگذشت===
عفت سیاح سپانلو با دفاع از حقوق انسان و حیوانات روزگار گذراند تا اینکه بر اثر سکته و پس از تحمل هفت سال بیماری حدود سال ۱۳۴۴ پس از گویا ۸۴ سال عمر (۱۲۶۰-۱۳۴۴ ش) درگذشت و در قبرستان ابن بابویه شهرری به خاک سپرده شد.[https://www.isna.ir/news/98081105354/%D8%A8%D9%87-%D8%AC%D8%A7%DB%8C-%D9%87%D8%B4%D8%AA%DA%AF-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%D8%B4-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%DA%A9%D9%85%DA%A9-%DA%A9%D9%86%DB%8C%D9%85]
<br />
<br />
=== درگذشت ===
عفت سیاح سپانلو با شخصیتی قوی، روحیه‌ای قدرت‌ستیز داشت. او با دفاع از حقوق انسان و حیوان روزگار گذراند تا اینکه بر اثر سکته و پس از تحمل هفت سال بیماری حدود سال ۱۳۴۴ پس از گویا ۸۴ سال عمر (۱۲۶۰-۱۳۴۴ ش) درگذشت و به این ترتیب خانم عفت سیاح سپانلو نخستین بانوی سردبیر، مدیر و ناشر مطبوعاتی در ایران که به خانم دکتر کحال در تاریخ شهرت دارد، در قبرستان ابن بابویه شهرری به خاک سپرده شد.[https://www.isna.ir/news/98081105354/%D8%A8%D9%87-%D8%AC%D8%A7%DB%8C-%D9%87%D8%B4%D8%AA%DA%AF-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%D8%B4-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%DA%A9%D9%85%DA%A9-%DA%A9%D9%86%DB%8C%D9%85]
<br />
<br />
===منابع===
==منابع==
[[رده:زنان پزشک]]
[[رده:زنان پزشک]]
[[رده:زنان روزنامه نگار]]
[[رده:زنان روزنامه نگار]]
<references /><br />
<references /><br />
===پیوند به بیرون===
==پیوند به بیرون==


#[http://www.rijaldb.com/fa/11905/%D9%85%D8%B9%D8%B5%D9%88%D9%85%D9%87+%DA%A9%D8%AD%D8%A7%D9%84 بانک اطلاعات رجال]
#[http://www.rijaldb.com/fa/11905/%D9%85%D8%B9%D8%B5%D9%88%D9%85%D9%87+%DA%A9%D8%AD%D8%A7%D9%84 بانک اطلاعات رجال]
#[https://www.isna.ir/news/98081105354/%D8%A8%D9%87-%D8%AC%D8%A7%DB%8C-%D9%87%D8%B4%D8%AA%DA%AF-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%D8%B4-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%DA%A9%D9%85%DA%A9-%DA%A9%D9%86%DB%8C%D9%85 خبرگزاری ایسنا]
#[https://www.isna.ir/news/98081105354/%D8%A8%D9%87-%D8%AC%D8%A7%DB%8C-%D9%87%D8%B4%D8%AA%DA%AF-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%D8%B4-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%DA%A9%D9%85%DA%A9-%DA%A9%D9%86%DB%8C%D9%85 خبرگزاری ایسنا]


نویسنده: سمیه سادات هاشمی
[[رده:اولین نشریات]]
[[رده:اولین نشریات]]
[[رده:نشریات زنان]]
[[رده:زنان - نشریات ادواری]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۲ ژوئن ۲۰۲۳، ساعت ۰۸:۵۷

امتیاز روزنامه دانش که به نام خانم دکتر کحال صادر شده است[۱]

عفت سیاح سپانلو مشهور به بانو کحال (1260-1344ق) چشم پزشک و صاحب امتیاز نشریه دانش، اولین نشریه اختصاصی زنان در ایران بود.

بانو کحال و پسرش در دفتر نشریه دانش[۱]
نشریه دانش، سال 1، شماره 2، ص8 [۲]

زندگی‌نامه

دکتر معصومه کحال [۱] یا عفت سیاح سپانلو [۲]فرزند میرزا محمد حکیم باشی (جدید الاسلام) همدانی از یهودیان ساکن همدان بود که تا قبل از تغییر دین، میرزا یعقوب نام داشت.[۳] به روایتی همسرش یک روحانی معروف زمان خودش بود. او مقدمات طب را نزد پدرش فرا گرفت و سپس از مسیونرهای آمریکایی ساکن ایران که فعالیت‌های خیریه داشتند طبابت آموخت و به عنوان اولین چشم پزشک زن از طرف مسیونرها اجازه تأسیس مطب در ایران را گرفت[۴] . به سبب اشتغال به چشم پزشکی به «دکتر کحال» یا «بانو کحال» (کحال به معنی چشم پزشک) مشهور شد و در خیابان جلیل آباد تهران مطب خود را دایر کرد.[۲] خانم کحال در محل دفتر نشریه دانش واقع در خیابان علاءالدوله هم به مداوای بیماران می‌پرداخت. در برخی از شماره های نشریه دانش اطلاعیه زیر چاپ شده است :[۲]

اعلان: محکمه کحالی این خادمه ملت در خیابان جلیل آباد بود، حالیه کما فی السابق همه روزه قبل از ظهر سوای جمعه در اداره روزنامه دانش از برای پذیرایی مرضای چشم حاضرم. خانم دکتر کحال.

فعالیت روزنامه‌نگاری

امتیاز اولین نشریه زنان در ایران در سال 1289 (25 شعبان 1328ق.) به نام خانم دکتر کحال صادر شد.[۱] وی در نامه‌ای از وزارت معارف و اوقاف و فواید عامه تقاضای امتیاز برای تأسیس یک نشریه را داد که وزارتخانه مذکور در 25 شعبان 1328ق. امتیاز نشریه دانش را صادر کرد. این نشریه در 8 صفحه به قطع وزیری و با چاپ سربی طبع می‌شد.[۵]

نخستین شماره این نشریه در سال 1289 (10 رمضان 1328ق.)[۶] چهار سال پس از انقلاب مشروطه منتشر شد. در التزام نامه این نشریه مسلک آن تربیت نسوان و دوشیزگان و تصفیه اخلاق زنان ذکر شده است. این نشریه رویکرد فمینیستی نداشت و میانه‌رو بود.

از آنجایی که بانو کحال چشم پزشک بود، در نشریه دانش مقالاتی در حوزه بهداشت مخصوصاً بهداشت زنان و کودکان می‌نوشت. از آن جمله می‌توان به مقاله‌های حفظ الصحه اطفال،[۷] اغذیه مناسب اطفال، حفظ الصحه هنگام شیوع وبا، تدبیر حفظ الصحه مادر به طفل خود از حین ولادت تا به سن رشد، سرماخوردگی اطفال و علت سرماخوردگی اشاره کرد.

با توجه به هدف مستقیم نشریه دانش- تربیت نسوان و دوشیزگان و تصفیه اخلاق زنان- دکتر کحال با چاپ مطالبی همچون «خطاب به دوشیزگان» و «کلمات حکمت آمیز» به آموزش آنان پرداخته و سوادآموزی و تحصیل علم را امری واجب برای زنان برمی‌شمرد.

نشریه دانش تنها یک سال و در سی شماره منتشر شد و در سال 1329ق. انتشار آن متوقف شد.

درگذشت

عفت سیاح سپانلو با دفاع از حقوق انسان و حیوانات روزگار گذراند تا اینکه بر اثر سکته و پس از تحمل هفت سال بیماری حدود سال ۱۳۴۴ پس از گویا ۸۴ سال عمر (۱۲۶۰-۱۳۴۴ ش) درگذشت و در قبرستان ابن بابویه شهرری به خاک سپرده شد.[۳]

منابع

  1. ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ناهید، عبدالحسین (1360). زنان ایران در جنبش مشروطه. تبریز: نشر احیا. صص120-121.
  2. ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ شکوفه به انضمام دانش (نخستین نشریه های ادواری زنان ایران) (1377). تهران: کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران. ص298.
  3. ↑ وطن دوست، غلامرضا؛ شیپری، مریم؛ توکلی، مریم (1385). بررسی موقعیت زن ایرانی در نشریات مشروطه. تهران: مؤسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی. ص21.
  4. ↑ خمامی‌زاده، جعفر (1380). روزنامه‌های ایران از آغاز تا سال ۱۳۲۹هـ.ق. تهران: اطلاعات. ص141.
  5. ↑ صدر هاشمی، محمد (1364). تاریخ جراید و مجلات ایران. ج2. اصفهان. ص267.
  6. ↑ ببران، صدیقه (1381). نشریات ویژه زنان: سیر تاریخی نشریات زنان در ایران معاصر. تهران: روشنگران و مطالعات زنان. ص35.
  7. ↑ ببران، صدیقه (1381). نشریات ویژه زنان: سیر تاریخی نشریات زنان در ایران معاصر. تهران: روشنگران و مطالعات زنان. ص38.


پیوند به بیرون

  1. بانک اطلاعات رجال
  2. خبرگزاری ایسنا


نویسنده: سمیه سادات هاشمی

برگرفته از «https://portals.nlai.ir/zanan/index.php?title=بانو_کحال&oldid=13387»