تفاوت میان نسخه‌های «ماهرخ گوهرشناس»

از دانشنامه الکترونیکی زنان
پرش به ناوبری پرش به جستجو
 
(۱۰ نسخه‌ٔ میانی ویرایش‌شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
ماهرخ گوهرشناس (1250 ش. _ 1317 ش.) موسس و مدیر مدرسه و فعال حقوق زنان در دوره مشروطه و پهلوی اول بود.
[[پرونده:ماهرخ گوهرشناس.jpg|بندانگشتی|260x260پیکسل|ماهرخ گوهرشناس<ref>بامداد، بدرالملوک (1347). ''زن ایرانی از انقلاب مشروطیت تا انقلاب سفید''. ج2. تهران: ابن سینا. ص34.</ref>]]
ماهرخ گوهرشناس (1250 ش ـ1317 ش.) مؤسس و مدیر مدرسه و فعال حقوق زنان در دوره مشروطه و پهلوی اول بود.


=== زندگینامه ===
=== زندگی‌نامه ===
ماهرخ گوهرشناس در سال 1288 قمری (1250 شمسی) در تهران متولد شد. پدرش حاجی میرزا جعفر و همسرش میرزا محمدباقر تاجر بود. گوهرشناس چهار فرزند، دو دختر و دو پسر، داشت. او از جمله زنانی است که در انقلاب مشروطیت با همفکران خود جمعیتی ترتیب داد، افراد این جمعیت هم قسم شدند که برای احقاق حقوق زنان از جانفشانی و کشته شدن و تحمل سختی و مرارت دریغ نورزند. این جمعیت آرم مخصوصی داشت عبارت از یک حلقه انگشتری که دو دست بهم فشرده بر آن نقش بسته بود که همگی در انگشت داشتند. آنها در تظاهرات مجلس شورای ملی و مخالفت با استعمال امتعه خارجی با سایر زنان روشن بین شرکت مؤثر داشتند و این زن در حالی که برای نجات زنان کوشش میکرد از طرف زنان ناسزا می شنید و حتی او را در چاله انداختند و بر اثر صدمه ناشی از آن تا آخر عمر گرفتار ناراحتی پا بود.
ماهرخ گوهرشناس در سال 1250 ش. در تهران متولد شد. پدرش حاج میرزا جعفر و همسرش میرزا محمدباقر تاجر بود. گوهرشناس چهار فرزند، دو دختر و دو پسر، داشت. او تحصیلات چندانی نداشت.<ref name=":0">بامداد، بدرالملوک (1347). ''زن ایرانی از انقلاب مشروطیت تا انقلاب سفید''. ج2. تهران: ابن سینا. صص33-37.</ref>


=== فعالیتهای اجتماعی ===
 
=== فعالیت‌های اجتماعی ===


==== تأسیس مدرسه ====
==== تأسیس مدرسه ====
در کوچه ظهیرالاسلام مدرسه ای به نام '''ترقی بنات''' تأسیس کرد که از جمله شاگردانش قدسیه حجازی و [[بدرالملوک بامداد]] بود. او تحصیلات عالی نداشت اما با رموز فن تربیت آشنا بود و همیشه سعی می کرد مادران عفیف و عالم و دانشمند به جامعه تحویل دهد. چون در ابتدا شوهرش با اقدامات فرهنگی او مخالفت داشت یکی دو سال تأسیس مدرسه را پنهان کرد و وقتی رازش برملا شد شوهرش بسر و سینه خود می کوفت و می گفت: در آن دنیا وقتی پدرت از من بازخواست کرد که دخترم را به تو سپردم چرا گذاشتی به کار خلاف دین و تقوی بپردازد چه جواب دهم.
ماهرخ گوهرشناس گرچه خود تحصیلات جدید نداشت، اما با تعلیم و تربیت آشنا بود و برای تربیت دختران تلاش بسیار می‌کرد. او در سال 1289 ش. در کوچه ظهیرالاسلام مدرسه‌ای به نام '''ترقی بنات''' تأسیس کرد.<ref>حجازی، قدسیه (1357). ''ارزش‌ زن‌، ی‍ا، زن‌ از ن‍ظر ق‍ض‍ائ‍ی‌ و اج‍ت‍م‍اع‍ی''‌. بی‌جا: مرکز تحقیقات و انتشارات حقوقی قدسی. ص و.</ref>از آنجا که شوهرش با تأسیس مدرسه مخالف بود و این کار را امری مخالف شریعت می‌دانست ماهرخ مدتی تأسیس مدرسه را از او پنهان کرد، اما بالاخره شوهرش از موضوع مطلع شد.
 
در دبستان ترقی بنات دختران و پسران کوچک در کنار هم در کلاس درس می‌نشستند و تحصیل می‌کردند.<ref>خشایار وزیری، فخری قویمی (1352). ''کارنامه زنان مشهور ایران''. تهران: وزارت آموزش و پرورش. صص140-141.</ref>این مدرسه به اندازه‌ای مورد اعتماد بود که آقا شیخ رمضان علی خلیلی عراقی مجتهد دختران و پسران خود را به آنجا می‌فرستاد. از آنجا که در آن زمان معلم زن به ندرت یافت می‌شد، گوهرشناس علی‌رغم مقررات موجود، صاحبنظران و مشروطه‌خواهان مرد را فراخواند تا در مجموعه آموزشی او تدریس کنند.<ref>آفاری، ژانت (1377). ''انجمن‌های نیمه سری زنان در نهضت مشروطه''. ترجمه جواد یوسفیان. تهران: بانو. ص31.</ref> مدرسه ترقی بنات ابتدا دبستان بود، اما بعدها دبیرستان هم به آن افزوده شد. در این مدرسه دختران بسیاری تحصیل کردند که بعدها منشأ اقدامات مؤثری در دفاع از حقوق زنان شدند؛ از جمله آنها می‌توان از [[قدسیه حجازی]] و [[بدرالملوک بامداد]] نام برد.


در مدرسه ترقی بنات دختران و پسران کوچک در کنار هم در کلاس درس می نشستند و درس می خواندند و آنقدر اعتماد مردم را جلب کرده بود که حتی فرزندان پیشوای مذهبی شهر در آنجا درس می خواندند. <ref>خشایار وزیری، فخری قویمی (1352). ''کارنامه زنان مشهور ایران''. تهران: وزارت آموزش و پرورش. صص140-141.</ref>
==== انجمن مخدرات وطن ====
ماهرخ گوهرشناس از جمله زنانی است که در انقلاب مشروطه با همفکران خود، [[صدیقه دولت‌آبادی]]، [[درةالمعالی]]، همسر ملک‌المتکلمین، همسر حاج میرزا [https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AD%D8%B3%D9%86_%D8%B1%D8%B4%D8%AF%DB%8C%D9%87 حسن رشدیه]، آغا شاهزاده امین و تنی چند از زنان [[انجمن مخدرات وطن]] را تشکیل دادند.<ref>پیرنیا، منصوره (1374). ''سالار زنان ایران''. واشنگتن: مهر ایران. ص52.</ref>این فعالیت‌های او با مخالفت‌هایی از سوی برخی زنان روبرو شد، به گونه‌ای که به او حمله کرده و او را در چاله انداختند. ماهرخ بر اثر صدمه ناشی از این اتفاق تا پایان عمر درگیر درد پا بود. سرانجام ماهرخ گوهرشناس در سال 1317ش. درگذشت.<ref name=":0" />


مدرسه ترقی بنات به قدری قابل اعتماد بود که آقا شیخ رمضان علی خلیلی عراقی مجتهد  داشت دختران و پسران خود را به آنجا میفرستاد. چون در آن زمان معلم زن کمیاب بود بلکه وجود نداشت گوهرشناس از مردان خوش نام و دانشمند که با پیشرفت زنها موافق بودند دعوت می کرد تا در دبیرستان ترقی بنات تدریس کنند از جمله آقای محمد مهران می باشند که ایشان در حالی که در مدرسه دارالفنون تحصیل می کردند در این مدرسه دخترانه درس می دادند و میخواستند خدمتی معنوی و پایدار به رشد هم میهنان خود بنمایند. ماهرخ گوهرشناس در سال 1317 درگذشت.<ref>بامداد، بدرالملوک (1347). ''زن ایرانی از انقلاب مشروطیت تا انقلاب سفید''. ج1. تهران: ابن سینا. صص36-37.</ref>


==== انجمن مخدرات وطن ====
== منابع ==
او به همراه صدیقه دولت آبادی، دره المعالی، همسر ملک المتکلمین، خانم حاج میرزا حسن، آغا شاهزاده امین عضو انجمن مخدرات وطن بود.<ref>پیرنیا، منصوره (1374). ''سالار زنان ایران''. واشنگتن: مهر ایران. ص52.</ref>
<references />






ماهرخ گوهرشناس مدرسه دخترانه ترقی را در تهران در 1911 م تأسیس کرد. او در سال 1911 مدرسه ابتدایی خویش را توسعه داد و با تشکیل یک دبیرستان، پسران را نیز پذیرفت و علیرغم مقررات موجود، صاحبنظران و مشروطه خواهان مرد را فراخواند تا در مجموعه آموزشی او تدریس کنند.<ref>آفاری، ژانت (1377). ''انجمن‌های نیمه سری زنان در نهضت مشروطه''. ترجمه جواد یوسفیان. تهران: بانو. ص31.</ref>
== پیوند به بیرون ==


# [https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AD%D8%B3%D9%86_%D8%B1%D8%B4%D8%AF%DB%8C%D9%87 ویکی‌پدیای فارسی]




مدرسه ترقی بنات در سال 1329 قمری تأسیس شد که اغلب زنان تحصیلکرده و تربیت شده ناحیه 2 تهران از شاگردان این مدرسه می باشند. <ref>حجازی، قدسیه (1357). ''ارزش‌ زن‌، ی‍ا، زن‌ از ن‍ظر ق‍ض‍ائ‍ی‌ و اج‍ت‍م‍اع‍ی''‌. بی‌جا: مرکز تحقیقات و انتشارات حقوقی قدسی. ص و.</ref>


== منابع ==
نویسنده: هانیه قهرمانی
<references />
[[رده:زنان مدیر]]
[[رده:زنان موسس مدرسه]]
[[رده:فعالان حقوق زنان]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۲ مارس ۲۰۲۳، ساعت ۱۱:۲۴

ماهرخ گوهرشناس[۱]

ماهرخ گوهرشناس (1250 ش ـ1317 ش.) مؤسس و مدیر مدرسه و فعال حقوق زنان در دوره مشروطه و پهلوی اول بود.

زندگی‌نامه

ماهرخ گوهرشناس در سال 1250 ش. در تهران متولد شد. پدرش حاج میرزا جعفر و همسرش میرزا محمدباقر تاجر بود. گوهرشناس چهار فرزند، دو دختر و دو پسر، داشت. او تحصیلات چندانی نداشت.[۲]


فعالیت‌های اجتماعی

تأسیس مدرسه

ماهرخ گوهرشناس گرچه خود تحصیلات جدید نداشت، اما با تعلیم و تربیت آشنا بود و برای تربیت دختران تلاش بسیار می‌کرد. او در سال 1289 ش. در کوچه ظهیرالاسلام مدرسه‌ای به نام ترقی بنات تأسیس کرد.[۳]از آنجا که شوهرش با تأسیس مدرسه مخالف بود و این کار را امری مخالف شریعت می‌دانست ماهرخ مدتی تأسیس مدرسه را از او پنهان کرد، اما بالاخره شوهرش از موضوع مطلع شد.

در دبستان ترقی بنات دختران و پسران کوچک در کنار هم در کلاس درس می‌نشستند و تحصیل می‌کردند.[۴]این مدرسه به اندازه‌ای مورد اعتماد بود که آقا شیخ رمضان علی خلیلی عراقی مجتهد دختران و پسران خود را به آنجا می‌فرستاد. از آنجا که در آن زمان معلم زن به ندرت یافت می‌شد، گوهرشناس علی‌رغم مقررات موجود، صاحبنظران و مشروطه‌خواهان مرد را فراخواند تا در مجموعه آموزشی او تدریس کنند.[۵] مدرسه ترقی بنات ابتدا دبستان بود، اما بعدها دبیرستان هم به آن افزوده شد. در این مدرسه دختران بسیاری تحصیل کردند که بعدها منشأ اقدامات مؤثری در دفاع از حقوق زنان شدند؛ از جمله آنها می‌توان از قدسیه حجازی و بدرالملوک بامداد نام برد.

انجمن مخدرات وطن

ماهرخ گوهرشناس از جمله زنانی است که در انقلاب مشروطه با همفکران خود، صدیقه دولت‌آبادی، درةالمعالی، همسر ملک‌المتکلمین، همسر حاج میرزا حسن رشدیه، آغا شاهزاده امین و تنی چند از زنان انجمن مخدرات وطن را تشکیل دادند.[۶]این فعالیت‌های او با مخالفت‌هایی از سوی برخی زنان روبرو شد، به گونه‌ای که به او حمله کرده و او را در چاله انداختند. ماهرخ بر اثر صدمه ناشی از این اتفاق تا پایان عمر درگیر درد پا بود. سرانجام ماهرخ گوهرشناس در سال 1317ش. درگذشت.[۲]


منابع

  1. ↑ بامداد، بدرالملوک (1347). زن ایرانی از انقلاب مشروطیت تا انقلاب سفید. ج2. تهران: ابن سینا. ص34.
  2. ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ بامداد، بدرالملوک (1347). زن ایرانی از انقلاب مشروطیت تا انقلاب سفید. ج2. تهران: ابن سینا. صص33-37.
  3. ↑ حجازی، قدسیه (1357). ارزش‌ زن‌، ی‍ا، زن‌ از ن‍ظر ق‍ض‍ائ‍ی‌ و اج‍ت‍م‍اع‍ی‌. بی‌جا: مرکز تحقیقات و انتشارات حقوقی قدسی. ص و.
  4. ↑ خشایار وزیری، فخری قویمی (1352). کارنامه زنان مشهور ایران. تهران: وزارت آموزش و پرورش. صص140-141.
  5. ↑ آفاری، ژانت (1377). انجمن‌های نیمه سری زنان در نهضت مشروطه. ترجمه جواد یوسفیان. تهران: بانو. ص31.
  6. ↑ پیرنیا، منصوره (1374). سالار زنان ایران. واشنگتن: مهر ایران. ص52.


پیوند به بیرون

  1. ویکی‌پدیای فارسی


نویسنده: هانیه قهرمانی

برگرفته از «https://portals.nlai.ir/zanan/index.php?title=ماهرخ_گوهرشناس&oldid=12697»