تفاوت میان نسخه‌های «کلاغی»

از دانشنامه الکترونیکی زنان
پرش به ناوبری پرش به جستجو
سطر ۶: سطر ۶:
سیاه دستمال یا کلاغی بافته‌ای از ابریشم مصنوعی یا طبیعی رنگ شده که در «اسکویه»، شهرستان کوچکی در شمال تبریز، بافته و به نواحی دیگر مخصوصا کردستان فرستاده می‌شود.<ref>آبادی باویل، محمد (1357). ''ظرائف و طرائف با مضاف و منسوب‌های شهرهای اسلامی و پیرامون''. تبریز: انجمن استادان زبان و ادبیات فارسی. ص29.</ref> این واژه به [[روسری]] بزرگی از این نوع پارچه که بر روی [[چارقد]] یا عرقچین سرصاف کوتاهی با مختصر حاشیه‌دوزی پیچانده شده یا روی کلاه بند‌ داری پیچیده می‌شود نیز اطلاق می‌گردد. این سرپوش در بعضی شهرستان‌ها به ویژه در میان کردها و لرها بسیار بزرگ بوده و سر زنان را بزرگ می‌کند به گونه‌ای که بی‌شباهت به عمامه نیست.<ref name=":0">غیبی، مهرآسا (1384). ''هشت هزار سال تاریخ پوشاک اقوام ایرانی''. تهران: هیرمند. ص563.</ref> هم اکنون نیز لرها و کردها در شهرها و روستاها از کلاغی استفاده می‌کنند.<ref>ذکاء، یحیی (1336). ''لباس زنان ایران از سده سیزدهم هجری تا امروز''. تهران: اداره‌کل هنرهای زیبای کشور، اداره موزه‌ها و فرهنگ عامه. ص29.</ref> پوشش سر زنان عشایر لر کوچک شامل سه [[چارقد]] کلاغی است.<ref>شهشهانی، سهیلا (1374). ''تاریخچه پوشش سر در ایران''. بی‌جا: مؤسسه انتشارات مدبر. ص 185.</ref>
سیاه دستمال یا کلاغی بافته‌ای از ابریشم مصنوعی یا طبیعی رنگ شده که در «اسکویه»، شهرستان کوچکی در شمال تبریز، بافته و به نواحی دیگر مخصوصا کردستان فرستاده می‌شود.<ref>آبادی باویل، محمد (1357). ''ظرائف و طرائف با مضاف و منسوب‌های شهرهای اسلامی و پیرامون''. تبریز: انجمن استادان زبان و ادبیات فارسی. ص29.</ref> این واژه به [[روسری]] بزرگی از این نوع پارچه که بر روی [[چارقد]] یا عرقچین سرصاف کوتاهی با مختصر حاشیه‌دوزی پیچانده شده یا روی کلاه بند‌ داری پیچیده می‌شود نیز اطلاق می‌گردد. این سرپوش در بعضی شهرستان‌ها به ویژه در میان کردها و لرها بسیار بزرگ بوده و سر زنان را بزرگ می‌کند به گونه‌ای که بی‌شباهت به عمامه نیست.<ref name=":0">غیبی، مهرآسا (1384). ''هشت هزار سال تاریخ پوشاک اقوام ایرانی''. تهران: هیرمند. ص563.</ref> هم اکنون نیز لرها و کردها در شهرها و روستاها از کلاغی استفاده می‌کنند.<ref>ذکاء، یحیی (1336). ''لباس زنان ایران از سده سیزدهم هجری تا امروز''. تهران: اداره‌کل هنرهای زیبای کشور، اداره موزه‌ها و فرهنگ عامه. ص29.</ref> پوشش سر زنان عشایر لر کوچک شامل سه [[چارقد]] کلاغی است.<ref>شهشهانی، سهیلا (1374). ''تاریخچه پوشش سر در ایران''. بی‌جا: مؤسسه انتشارات مدبر. ص 185.</ref>


همچنین به [[چارقد]] بسیار بزرگی که به روش باتیک یا کلاقه ای نقاشی شده و ریشه‌دار است کلاغی گفته می‌شود. در تالش به این نوع سربند کلاغی دستمال یا کلقی دستمال میگویند. جنس آن ابریشمی است.<ref>طالش، فرشته (1393). پوشاک مردم گیلان. رشت: فرهنگ ایلیا. ص 53.</ref>  صورت ابتدایی چاپ باتیک بدین ترتیب بود که از ترکیب برگ درخت مو, سود سوز آور و خاک رس ماده ای مقاوم و چسبناک بدست می آوردند و قسمتهایی از پارچه را بوسیله قلم مو با این ماده می پوشانده و تمامی پارچه را رنگرزی میکردند. پس از شستشوی پارچه قسمتهایی آغشته به چسب به رنگ اصلی پارچه و قسمتهای دیگر رنگین می شد.
همچنین به [[چارقد]] بسیار بزرگی که به روش باتیک یا کلاقه ای نقاشی شده و ریشه‌دار است کلاغی گفته می‌شود. در تالش به این نوع سربند کلاغی دستمال یا کلقی دستمال میگویند. جنس آن ابریشمی است.<ref>طالش، فرشته (1393). پوشاک مردم گیلان. رشت: فرهنگ ایلیا. ص 53.</ref>   


در ایران به جای برگ موز از پیه گوسفند , موم خالص عسل و سقز خام این ماده را می ساختند که نام بین المللی آن " واکس باتیک " و در آذربایجان به "روغن کلاقه ای" موسوم است. در بدو ورود به ایران, چاپ باتیک به رنگ سفید بر زمینه مشکی انجام می شد که طرحهای آن به پر کلاغ شبیه بود و از این رو بنام کلاغه ای یا کلاقه ای شهرت یافت. پس از مدتی رنگ قرمز را با رنگ سفید بکار بردند که بصورت خال هایی بر زمینه سیاه یا سرمه ای ایجاد می شود. و به آن " سفید فلفلی" می گفتند و بر روی کرباس و با قابهای چوبی در اصفهان انجام می شد. از دوره صفویه, چاپ پارچه ابریشم به روش کلاقه ای در اسکو, کهنمو و باویل آذربایجان شرقی رواج یافت [https://web.archive.org/web/20050309214826/http://www.tradart.iranmiras.ir/kar_010.htm].  این نوع پارچه در ترکمن صحرا کاربرد [[روسری]] دارد.<ref>محمدی سیف، معصومه (1398). ''جامعه‌شناسی پوشاک سنتی و زیورآلات زنان ایران زمین''. تهران: اندیشه احسان. صص 149-150.</ref>
==== چاپ کلاقه‌ای ====
صورت ابتدایی چاپ کلاقه‌ای یا باتیک بدین ترتیب بود که از ترکیب برگ درخت مو،سود سوز آور و خاک رس ماده ای مقاوم و چسبناک بدست می آوردند و قسمت‌هایی از پارچه را بوسیله قلم مو با این ماده می پوشانده و تمامی پارچه را رنگرزی می‌کردند. پس از شستشوی پارچه قسمت‌هایی آغشته به چسب به رنگ اصلی پارچه و قسمتهای دیگر رنگین می شد.
 
در ایران به جای برگ موز از پیه گوسفند , موم خالص عسل و سقز خام این ماده را می ساختند که نام بین المللی آن " واکس باتیک " و در آذربایجان به "روغن کلاقه ای" موسوم است. در بدو ورود به ایران, چاپ باتیک به رنگ سفید بر زمینه مشکی انجام می شد که طرحهای آن به پر کلاغ شبیه بود و از این رو بنام کلاغه ای یا کلاقه ای شهرت یافت. پس از مدتی رنگ قرمز را با رنگ سفید بکار بردند که بصورت خال هایی بر زمینه سیاه یا سرمه ای ایجاد می شود. و به آن " سفید فلفلی" می گفتند و بر روی کرباس و با قابهای چوبی در اصفهان انجام می شد. از دوره صفویه, چاپ پارچه ابریشم به روش کلاقه ای در اسکو, کهنمو و باویل آذربایجان شرقی رواج یافت [https://web.archive.org/web/20050309214826/http://www.tradart.iranmiras.ir/kar_010.htm].  این نوع پارچه در بسیاری از  شهرها و روستاهای ایران استفاده شده و کاربرد [[روسری]] دارد.<ref>محمدی سیف، معصومه (1398). ''جامعه‌شناسی پوشاک سنتی و زیورآلات زنان ایران زمین''. تهران: اندیشه احسان. صص 149-150.</ref>




نسخهٔ ‏۴ ژانویهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۳:۲۷

زنی کرد با سربند کلاغی[۱]

کلاغی/kælaqi/دستمال سیاه ابریشمی با خطوط رنگارنگ در حاشیه که از قطر تاب می‌خورد و به صورت عمامه دور سر پیچیده می‌شود.


انواع

سیاه دستمال یا کلاغی بافته‌ای از ابریشم مصنوعی یا طبیعی رنگ شده که در «اسکویه»، شهرستان کوچکی در شمال تبریز، بافته و به نواحی دیگر مخصوصا کردستان فرستاده می‌شود.[۲] این واژه به روسری بزرگی از این نوع پارچه که بر روی چارقد یا عرقچین سرصاف کوتاهی با مختصر حاشیه‌دوزی پیچانده شده یا روی کلاه بند‌ داری پیچیده می‌شود نیز اطلاق می‌گردد. این سرپوش در بعضی شهرستان‌ها به ویژه در میان کردها و لرها بسیار بزرگ بوده و سر زنان را بزرگ می‌کند به گونه‌ای که بی‌شباهت به عمامه نیست.[۱] هم اکنون نیز لرها و کردها در شهرها و روستاها از کلاغی استفاده می‌کنند.[۳] پوشش سر زنان عشایر لر کوچک شامل سه چارقد کلاغی است.[۴]

همچنین به چارقد بسیار بزرگی که به روش باتیک یا کلاقه ای نقاشی شده و ریشه‌دار است کلاغی گفته می‌شود. در تالش به این نوع سربند کلاغی دستمال یا کلقی دستمال میگویند. جنس آن ابریشمی است.[۵]

چاپ کلاقه‌ای

صورت ابتدایی چاپ کلاقه‌ای یا باتیک بدین ترتیب بود که از ترکیب برگ درخت مو،سود سوز آور و خاک رس ماده ای مقاوم و چسبناک بدست می آوردند و قسمت‌هایی از پارچه را بوسیله قلم مو با این ماده می پوشانده و تمامی پارچه را رنگرزی می‌کردند. پس از شستشوی پارچه قسمت‌هایی آغشته به چسب به رنگ اصلی پارچه و قسمتهای دیگر رنگین می شد.

در ایران به جای برگ موز از پیه گوسفند , موم خالص عسل و سقز خام این ماده را می ساختند که نام بین المللی آن " واکس باتیک " و در آذربایجان به "روغن کلاقه ای" موسوم است. در بدو ورود به ایران, چاپ باتیک به رنگ سفید بر زمینه مشکی انجام می شد که طرحهای آن به پر کلاغ شبیه بود و از این رو بنام کلاغه ای یا کلاقه ای شهرت یافت. پس از مدتی رنگ قرمز را با رنگ سفید بکار بردند که بصورت خال هایی بر زمینه سیاه یا سرمه ای ایجاد می شود. و به آن " سفید فلفلی" می گفتند و بر روی کرباس و با قابهای چوبی در اصفهان انجام می شد. از دوره صفویه, چاپ پارچه ابریشم به روش کلاقه ای در اسکو, کهنمو و باویل آذربایجان شرقی رواج یافت [۱]. این نوع پارچه در بسیاری از شهرها و روستاهای ایران استفاده شده و کاربرد روسری دارد.[۶]



منابع

  1. ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ غیبی، مهرآسا (1384). هشت هزار سال تاریخ پوشاک اقوام ایرانی. تهران: هیرمند. ص563.
  2. ↑ آبادی باویل، محمد (1357). ظرائف و طرائف با مضاف و منسوب‌های شهرهای اسلامی و پیرامون. تبریز: انجمن استادان زبان و ادبیات فارسی. ص29.
  3. ↑ ذکاء، یحیی (1336). لباس زنان ایران از سده سیزدهم هجری تا امروز. تهران: اداره‌کل هنرهای زیبای کشور، اداره موزه‌ها و فرهنگ عامه. ص29.
  4. ↑ شهشهانی، سهیلا (1374). تاریخچه پوشش سر در ایران. بی‌جا: مؤسسه انتشارات مدبر. ص 185.
  5. ↑ طالش، فرشته (1393). پوشاک مردم گیلان. رشت: فرهنگ ایلیا. ص 53.
  6. ↑ محمدی سیف، معصومه (1398). جامعه‌شناسی پوشاک سنتی و زیورآلات زنان ایران زمین. تهران: اندیشه احسان. صص 149-150.


نویسنده: حکمت بروجردی

برگرفته از «https://portals.nlai.ir/zanan/index.php?title=کلاغی&oldid=6731»