مهرانگیز دولتشاهی

مهرانگیز دولتشاهی اولین سفیر زن ایرانی

زندگینامه

مهرانگیز دولتشاهی در سال ۱۲۹۶ در اصفهان به دنیا آمد. دیپلمات ایرانی، سه دوره نماینده مجلس شورای ملی و فعال حقوق زنان بود. وی اولین زن ایرانی بود که توانست در تاریخ معاصر ایران به مقام سفیر نایل شود.

مهرانگیز دختر محمدعلی میرزا شکوه الدوله، وزیر پست و تلگراف و تلفن در حکومت پهلوی، خواهر مهین دولتشاهی، همسر مظفر فیروز وزیر کار در کابینه احمد قوام و خواهرزاده صادق هدایت است.

وی تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در تهران گذراند و برای ادامه تحصیل به آلمان رفته و در سال 1332 موفق به دریافت مدرک دکترای علوم اجتماعی و سیاسی از دانشگاه هایدبرگ شد.

مهرانگیز دولتشاهی در مهرماه ۱۳۸۷ در سن ۹۱ سالگی در پاریس درگذشت.

سوابق و فعالیتهای شغلی

نماینده ایران در سمینار حقوق زن در مسکو در سال 1335

نماینده ایران در کنفرانس سازمان ملل متحد برای سازمانهای غیردولتی در رم در سال 1336

ناظر ایرانی کمیسیون حقوق زن سازمان ملل در ژنو در سال 1340

عضو نمایندگی ایران در کنفرانس کار در ژنو در سال 1343

عضو هیئت ایرانی در کمیسیون حقوق زن در سال 1344

نماینده ایران در سمینار حقوق بشر سازمان ملل متحد در مسکو در سال 1349

در دوره وزارت عباسعلی خلعتبری در وزارت امور خارجه ایران، از مهرانگیز دولتشاهی برای تصدی سفارت ایران در دانمارک دعوت به عمل آمد و وی در سال 1354 به عنوان اولین سفیر زن عازم سفارت ایران در دانمارک شد و تا زمان پیروزی انقلاب اسلامی به این ماموریت ادامه داد.

فعالیتهای اجتماعی

مهرانگیز دولتشاهی در سال ۱۳۲۵ در سازمان خدمات اجتماعی و انجمن حمایت از زندانیان مشغول به کار شد.

سایر فعالیتهای اجتماعی وی به شرح ذیل است:

احداث جمعیت خیریه زنان شهرداری در سال 1325

تشکیل بخش زنان حزب دموکرات در سال 1325 و عضویت در شورای مرکزی حزب

عضو هیئت تحریریه روزنامه حزب

عضو کمیته تعلیم و تربیت سازمان شاهنشاهی از 1326 تا 1328

رئیس قسمت آموزش اجتماعی در بنگاه عمران کشور از 1333 تا1335؛ سفر به هند به جهت تهیه گزارشی از پیشرفتهای عمران روستایی هند و تطبیق آن با ایران

در سال 1334 «جمعیت راه نو» را تشکیل داد که در زمینه زنان فعالیت می کرد. او به مدت 7 سال ریاست این جمعیت را به عهده داشت.

عضو مؤسس حزب ایران نوین و عضو هیئت اجرایی شورای مرکزی آن حزب و مؤسس شعبه حزب در کرمانشاه

ایجاد کانون خدمات جمعیت در جنوب تهران در سال 1335

عضو جمعیت خیریه فرح پهلوی از سال 1338

تاسیس نمایشگاه بین المللی فعالیت زنان با شرکت 30 کشور آسیایی و اروپایی در سال 1339 تحت حمایت فرح پهلوی

در سال 1339 به نمایندگی از طرف شورای عالی زنان به استانبول رفت.

عضو مؤسس شورای عالی جمعیتهای زنان و دبیر این شورا از سال 1340 تا 1342

خزانه دار انجمن حمایت از زندانیان از 1340 تا 1344

بنیانگذار شعبه شیر و خورشید سرخ کرمانشاه در سال 1346

عضو مؤسس و خزانه دار جمعیت ملی مبارزه با سرطان در سال 1351

در سال 1345 به سمت نایب ریاست شورای بین المللی زنان انتخاب شد.

آثار

سیر پیشرفت سیاسی و مذهبی وسایل ارتباطات جمعی در ایران و پیداش مطبوعات آزاد در نتیجه انقلاب مشروطیت (رساله دکتری)، سال 1332

سخنرانی درباره تاریخچه مسئله نفت ایران در دانشگاه هایدبرگ در سال 1330

سخنرانی درباره وضع و مقام فعالیتهای زنان ایران در برابر سازمانهای زنان آلمانی در بن در سال 1336

سخنرانی درباره پیشرفت زنان ایران در نتیجه انقلاب سفید در جلسه کمیته زنان شوروی در مسکو در سال 1340

سخنرانی درباره وضع زن در ایران و نتایج انقلاب سفید در وضع اجتماعی و حقوقی زنان در شورای زنان انگلستان در سال 1342

منابع

دژم، عذرا (1384). اولین زنان. تهران: علم.

کولایی، الهه؛ جدا، خدیجه (1397). زن در تاریخ مجلس‌های ایران. تهران: خرسندی.

زندگینامه نمایندگان زن در مجلس سنا و شورا (دوران قبل و بعد از انقلاب اسلامی) (1380). تهران: مرکز امور مشارکت زنان، واحد اطلاع رسانی زنان.