دانشنامه الکترونیکی زنان

دانشنامه الکترونیکی زنان(ویکی زنان) یک دایره المعارف با صفحه wiki است که در راستای ملی بودن سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران با هدف امکان دستیابی پژوهشگران به منابع موجود در باب مسائل و عناوین مرتبط با زنان در تالار تخصصی مطالعات زنان کتابخانه ملی تدوین می شود. البته استفاده از صفحه ویکی بدین معنا نیست که مانند صفحات ویکی پدیا مطالب آن قابل ویرایش توسط هر فردی باشد و یا هر نویسنده ای بتواند مطلبی را بارگذاری کند. به همین سبب از ذکر نام ویکی برای عنوان دانشنامه خودداری شده و دانشنامه الکترونیکی جایگزین این عنوان شده است.

هدف غایی هر دانشنامه اطلاع رسانی است. این دانشنامه نیز می کوشد اطلاعات مربوط به زنان را با اولویت زن در ایران بیان کرده و توضيح اجمالی در باب تمامی مسائل مرتبط با زنان شامل مفاهیم، نظریه ها ، باورها، نام‌ها، آیین هاو..در اختیار پژوهشگر قرار دهد. مقاله های دانشنامه برای افراد یا مخاطب خاصی تدوین نمیشود و تلاش می شود تا اطلاعات پایه به مخاطبان عام داده شود و با منابع مناسب مخاطبان خاص را به بستر معتبری از منابع رهنمون کند.

اهمیت دانشنامه الکترونیکی زنان

کاوشهای وب و مجازی امروزه جای خود را به استفاده از کتب مرجع داده است. این مسئله خطر نشر گسترده مطالب غیر موثق و استناد به این مطالب را در همه سطوح افزایش داده است. از سوی دیگر وجود دانشنامه های سخت افزاری که عموما از حجم و  قیمت بالایی برخوردارند و بیشتر در تالار کتب مرجع کتابخانه ها جای دارند مانع از دسترسی عموم مردم میشود ، از این رو دسترسی به کتب مرجع برای عموم و در تمامی ساعات شبانه روز امکان پذیر نیست ، در جهانی که سرعت حرف اول را میزندو زمان از ارزش بسیار بالایی درپژوهش برخوردار است دانشنامه های مجازی (الکترونیکی) با قابلیت استفاده  در هر زمان و مکان بسیار مورد نیاز است. این دانشنامه ها امروزه به جهت هزینه کمتر، دسترسی سریع تر، آسان تر و جهانی، امکان جستجو های متعدد در یک مدخل و دامنه بسیار گسترده تر مدخلها مورد اقبال بسیاری از پژوهشگران است. به علاوه سبب افزایش سطح آگاهی واقعی مردم شده و به گسترش دانش کمک شایانی میکند و مانع از گسترش مطالب غیر معتبر میشود. تدوین چنین دایره المعارفی از آن رو از اهمیت شایانی برخوردار است که جای خالی آن هم در ایران و هم در جهان اسلام به شدت احساس میشود.

با ایجاد این دانشنامه برآنیم منابع نوشتاری اعم از کتابها یا نوشته های پراکنده را که هر کدام به بخشی از موضوعات مربوط به زنان میپردازند گرد آورده، مرجع جامعی برای اهل تحقیق فراهم آوریم تا با زدودن افکار ناشایست نسبت به زنان و نیز ارج نهادن به جایگاه زن در طول تاریخ گامی به سوی حل معضلات زنان برداریم و در گستره ای که تواناییهای زنان از چشم ها دور نگهداشته شده و فرزانگی، پایداری، هوشیاری و وفاداریشان در پهنه تاریخ  دیده نشد بستری فراهم آوریم تا برآنان که تاریخ را مذکر میخوانند ثابت گردد که تاریخ به دست افراد مذکر نگاشته شده و بار ساختن همه جوامع بشری به دوش زنان و مردان به طور برابر بوده است.

قلمرو تحقیق (از نظر موضوعی، زمانی و مکانی)

قلمرو این پژوهش در فاز اول زنان در هر گستره ای از جغرافیا که زمانی ایران نام داشته است. موضوعات شامل زندگینامه زنان نامی و موثر ایرانی و مفاهیم است.

زندگینامه ها

زنان شاعر/ادیب/ نویسنده

زنان صوفی/عارف

زنان خیّر

زنان سیاستمدار ( نمایندگان مجلس، وزرا ، معاونین و مشاورین رییس جمهور، روسای سازمانها و نهادهای مهم)

زنان فقیه/ مجتهد

زنان فرمانروا

چهره های ماندگار زن

زنان هنرمند(خوشنویس ، سینماگر، نقاش، معمار)

استاد تمام های رشته های مختلف

زنان فوق تخصص در رشته های پزشکی

زنان اقتصاد دان

مفاهیم

نشریات زنان

جنبشهای زنان

سازمانهای مردم نهاد

صنایع دستی زنانه

جامعه شناسی( فرهنگ عامه)

فقه و حقوق زنان

معماری

سینما

پوشاک

کتابشناسی

زبان و جنسیت (عناوین زنانه)

مکتبهای زنان (فمینیسم)

مکانها

آیات و روایات مربوط به زنان

این پروژه در حوزه پژوهشهای ایرانشناسی است. پژوهشها جنبه درزمانی (تاریخی) و همزمانی (معاصر) دارد.

  اهداف تحقیق

هدف اصلی

امروزه نوشتن دانشنامه های الکترونیکی نظیر ویکی شیعه، ویکی فقه، ویکی ادبیات و... یکی از پروژه های تحقیقاتی مهم در حوزه های مختلف است و کتابخانه ملی که دارای حجم عظیمی از منابع معتبر است نیز به این مهم میپردازد. این پایگاه با هدف گردآوری منابع نوشتاری معتبر اعم از کتابها یا نوشته های پراکنده که هر کدام به بخشی از موضوعات مربوط به زنان میپردازند ایجاد شده تا مرجع جامعی برای اهل تحقیق فراهم آورده شود، و از استناد به مطالب غیر معتبر در این زمینه جلوگیری به عمل آید. این دانشنامه مرجع مستندی برای اهل تحقیق خواهد بود.

اهداف فرعی

خودباوری ناشی از شناخت است و شناخت تواناییها مستلزم داشتن اطلاعات نسبت به

روش ­شناسی تحقیق

این پژوهش کتابخانه ای به صورت موضوعی ( و نه الفبایی) صورت میگیرد. یعنی موضوع مورد نظر مشخص و سپس برای تمام مدخلهای آن موضوع مقاله نویسی صورت میگیرد. مقاله نویسی میتواند برای چند موضوع همزمان انجام شود.

شیوه ­ها و فنون گردآوری اطلاعات

تمام مطالب نگاشته شده از منابع دست اول خواهد بود و ذکر نام منابع مورد استناد در پایان هر مطلب اجباری است. در مورد مدخل­هایی که کتاب­های موجود اعم از دانشنامه ­ها یا سرگذشتنامه ها بدانها پرداخته ­اند کار دانشنامه تنها درج مطالب آنها در جایگاه مدخل مورد نظر با ذکر منبع یا منابع است. چنانچه برای مدخلی در چندین منبع مقاله یافت شود یا بین منابع  به انتخاب مدیریت پروژه بهترین مورد گزیده خواهد شد و یا در صورت نیاز به استفاده همزمان از چندین منبع این تجمیع منابع صورت خواهد گرفت. درصورتی که منبع مورد استفاده این کتب در دسترس باشد اولویت با  استفاده از منبع اصلی است. ضمنا چون شیوه نگارش نویسندگان متفاوت است در مواردی که لازم دیده شود به سبب یکدستی صورت نوشتاری دانشنامه نثر نویسنده تغییر خواهد کرد و یا در صورت طولانی بودن،  مطالب خلاصه خواهد شد. در مورد مدخلهایی که در کتب موجود فارسی مطلبی یافت نشود مراجعه به منابع لاتین و عربی و ترجمه آنها ضروری خواهد بود. دانشنامه به هیچ روی از ویکیپدیا یا هر منبع غیر موثق دیگری در نوشتن مقاله های خود استفاده نخواهد کرد مگر آن که از منابع صحت مطالب  مندرج را بسنجد.

مراحل انجام پروژه

فاز اول

ایجاد پایگاه الکترونیکی در بستر شیرپوینت، مدخل نویسی در این بستر، رفع مشکلات متعدد آن و تصمیم برتغییر بستر به ویکی، انتقال مدخلها از شیر پوینت به ویکی، تهیه لوگو، ادامه مدخل نویسی و رفع کاستیهای بستر جدید، نوشتن 200 مدخل شامل زندگینامه اولین زنان، زنان نماینده مجلس، زنان سیاستمدار، زنان فقیه، زنان فرمانروا در بخش زندگینامه ها و نشریات زنان، پوشاک زنان، زیور آلات زنان و فرهنگ عامه در بخش مفاهیم.(نوشتن مدخلهای این بخشها به پایان نرسیده است).

فاز دوم

بار گذاری مدخلهای موجود به طوریکه قابل دسترسی برای کاربر خارجی باشد و ادامه مدخل نویسی در حوزه مفاهیم و زندگینامه زنان ایران

فاز سوم

زندگینامه و مفاهیم زنان در جهان اسلام

فاز چهارم

راه اندازی ویکی زنان به زبان انگلیسی

نویسنده : حکمت بروجردی