تفاوت میان نسخه‌های «ماه بانو تاتا»
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
Boroujerdi (بحث | مشارکتها) |
H-ghahremani (بحث | مشارکتها) |
||
| (۳ نسخهٔ میانیِ همین کاربر نمایش داده نشده است) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
ماه بانو تاتا (1321-1402)، استاد تمام دانشگاه، نویسنده و پژوهشگر آمار بود. او زنی هندی | [[پرونده:ماه بانو تاتا.jpeg|بندانگشتی|250x250پیکسل|ماه بانو تاتا]] | ||
ماه بانو تاتا (1321-1402)، استاد تمام دانشگاه، نویسنده و پژوهشگر آمار بود. او زنی هندی ـ ایرانی و زرتشتی بود که با آمدن به ایران منشأ خدمات بسیاری شد و از همین‌رو مادر آمار ایران لقب یافت. | |||
=== زندگی‌نامه === | === زندگی‌نامه === | ||
ماه بانو تاتا در 6 اردیبهشت 1321 در بمبئی هندوستان در یک خانواده زرتشتی[https://www.irna.ir/news/85192893/%D9%BE%DB%8C%DA%A9%D8%B1-%D9%85%D8%A7%D8%AF%D8%B1-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A2%D9%85%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%AA%D8%B4%DB%8C%DB%8C%D8%B9-%D8%B4%D8%AF] سنتی و فرهنگی زاده شد. پدرش مهندس و مادرش لیسانسیه ریاضی بود. [https://shahrvand-newspaper.ir/Modules/News/PrintVer.aspx?News_Id=129783&V_News_Id=&Src=Main] | ماه بانو تاتا در 6 اردیبهشت 1321 در بمبئی هندوستان در یک خانواده زرتشتی[https://www.irna.ir/news/85192893/%D9%BE%DB%8C%DA%A9%D8%B1-%D9%85%D8%A7%D8%AF%D8%B1-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A2%D9%85%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%AA%D8%B4%DB%8C%DB%8C%D8%B9-%D8%B4%D8%AF] سنتی و فرهنگی زاده شد. پدرش مهندس و مادرش لیسانسیه ریاضی بود. [https://shahrvand-newspaper.ir/Modules/News/PrintVer.aspx?News_Id=129783&V_News_Id=&Src=Main] او در سی سالگی به ایران آمد و دو سال بعد شهروند ایران شد و تا پایان عمر در ایران به خدمت علمی و تدریس در دانشگاه مشغول بود.<ref name=":0">عرب‌پور، علیرضا (1401). نکوداشت خانم دکتر ماه بانو تاتا مادر علم آمار ایران. ''خبرنامه انجمن ریاضی ایران''. ش171. ص53-56.</ref>ماه بانو در 15 مرداد 1402 به علت بیماری چشم درگذشت و در جاده کوهپایه در نزدیکی شهر کرمان به خاک سپرده شد.[https://www.irna.ir/news/85192893/%D9%BE%DB%8C%DA%A9%D8%B1-%D9%85%D8%A7%D8%AF%D8%B1-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A2%D9%85%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%AA%D8%B4%DB%8C%DB%8C%D8%B9-%D8%B4%D8%AF] | ||
=== تحصیلات === | === تحصیلات === | ||
| سطر ۸: | سطر ۹: | ||
=== فعالیت‌های علمی === | === فعالیت‌های علمی === | ||
ماه بانو به رغم موفقیت‌های علمی بی‌شمار و موقعیت‌های اجتماعی عالی در آمریکا، تنها 5 سال به تدریس در دانشگاه ایالتی میشیگان پرداخت<ref name=":1" />و سپس به پیشنهاد [https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%AA%D8%B6%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C مرتضی انواری] که برای یک سال فرصت مطالعاتی از دانشگاه صنعتی شریف به میشیگان رفته بود در سال 1351 به تهران آمد و از همان سال به مدت دو سال در دانشگاه صنعتی شریف به تدریس در رشته آمار پرداخت.<ref name=":0" /> او برنامه پیشنهادی به مؤسسه آموزش عالی آمار ارائه و آن را به تأیید سازمان برنامه و بودجه رساند و سپس در آنجا مشغول به تدریس شد. در سال 1354 وارد مدرسه عالی برنامه‌ریزی و کامپیوتر و در سال 1356 وارد دانشگاه آزاد ایران شد. او در بهمن سال 1366 مأمور به خدمت در دانشگاه شهید باهنر کرمان شد و در بخش آمار دانشکده ریاضی و کامپیوتر دانشگاه شهید باهنر کرمان به خدمات علمی پرداخت و در اردیبهشت 1374 به طور کامل به آنجا منتقل شد<ref name=":0" />و ریاست بخش آمار را به عهده گرفت و به تربیت دانشجویان بی‌شمار در مقاطع مختلف رشته‌ی آمار پرداخت.<ref name=":1" />خدمات ماه بانو تاتا به دانش آمار در ایران به اندازه‌ای بود که | ماه بانو به رغم موفقیت‌های علمی بی‌شمار و موقعیت‌های اجتماعی عالی در آمریکا، تنها 5 سال به تدریس در دانشگاه ایالتی میشیگان پرداخت<ref name=":1" />و سپس به پیشنهاد [https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%AA%D8%B6%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C مرتضی انواری] که برای یک سال فرصت مطالعاتی از دانشگاه صنعتی شریف به میشیگان رفته بود در سال 1351 به تهران آمد و از همان سال به مدت دو سال در دانشگاه صنعتی شریف به تدریس در رشته آمار پرداخت.<ref name=":0" /> او برنامه پیشنهادی به مؤسسه آموزش عالی آمار ارائه و آن را به تأیید سازمان برنامه و بودجه رساند و سپس در آنجا مشغول به تدریس شد. در سال 1354 وارد مدرسه عالی برنامه‌ریزی و کامپیوتر و در سال 1356 وارد دانشگاه آزاد ایران شد. او در بهمن سال 1366 مأمور به خدمت در دانشگاه شهید باهنر کرمان شد و در بخش آمار دانشکده ریاضی و کامپیوتر دانشگاه شهید باهنر کرمان به خدمات علمی پرداخت و در اردیبهشت 1374 به طور کامل به آنجا منتقل شد<ref name=":0" />و ریاست بخش آمار را به عهده گرفت و به تربیت دانشجویان بی‌شمار در مقاطع مختلف رشته‌ی آمار پرداخت.<ref name=":1" />خدمات ماه بانو تاتا به دانش آمار در ایران به اندازه‌ای بود که لقب مادر آمار ایران را به او داده شد.<ref name=":1" /> | ||
=== عضویت در انجمن‌ها === | === عضویت در انجمن‌ها === | ||
| سطر ۲۰: | سطر ۲۱: | ||
=== بزرگداشت === | === بزرگداشت === | ||
در دومین جشنواره علمی دکتر [[مینا ایزدیار]] | در دومین جشنواره علمی دکتر [[مینا ایزدیار]] در 9 مهر 1393 از ماه بانو تاتا به عنوان استاد برگزیده زرتشتی تجلیل شد.[https://berasad.com/?p=58445&print=1]در 18 اردیبهشت 1401 نکوداشت ماه بانو تاتا در دانشگاه شهید باهنر کرمان با همکاری دانشکده ریاضی و رایانه، بخش آمار و انجمن عملی دانشجویی آمار دانشگاه برگزار شد.<ref name=":0" /> | ||
=== آثار === | === آثار === | ||
| سطر ۲۸: | سطر ۲۹: | ||
# ''آمار احتمال ۱ بخش اول آمار'' (1373). تهران: دانشگاه پیام نور.[https://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=1885995&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author] | # ''آمار احتمال ۱ بخش اول آمار'' (1373). تهران: دانشگاه پیام نور.[https://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=1885995&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author] | ||
# ''آموزش کاربردی SAS (نرم‌افزار تحلیل آماری)'' (1390). با همکاری مرتضی موسوی. تهران: پندار پارس: مانلی.[https://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=2492188&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author] | # ''آموزش کاربردی SAS (نرم‌افزار تحلیل آماری)'' (1390). با همکاری مرتضی موسوی. تهران: پندار پارس: مانلی.[https://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=2492188&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author] | ||
==== پایان‌نامه ==== | |||
ماه بانو تاتا راهنمایی پایان‌نامه‌های ذیل را بر عهده داشته است: | |||
# پروین‌یان، غلامحسین (1354). ''بررسی و مقایسه طرح جاری ترافیک و طرح پیشنهادی بلوک گردشی در یک شهر فرضی mm بلوکی''. کارشناسی ارشد: آمارشناسی درجه یک. تهران: مؤسسه آموزش عالی آمار و انفورماتیک.[https://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=1253772&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author] | |||
# صافی، محمدرضا (1373). ''بررسی مسئله ترابری''. کارشناسی ارشد. دانشگاه شهید باهنر کرمان، دانشکده علوم. | |||
# ملکی، حمیدرضا (1377). ''انتخاب و برنامه‌ریزی خطی با اعداد مشکک''. دکتری. دانشگاه شهید باهنر کرمان، دانشکده ریاضی | |||
# زنگی‌آبادی، مریم (1378). ''متراکم سازی در برنامه‌ریزی خطی''. کارشناسی ارشد. کرمان: دانشگاه شهید باهنر کرمان، دانشکده ریاضی و کامپیوتر. | |||
# عبدی سبوحی، نادره (1379). ''روش‌های قویا چند جمله‌ای سیمپلکسن دوگان برای مسئله ماکزیمم جریان''. کارشناسی ارشد. کرمان: دانشگاه شهید باهنر کرمان، دانشکده ریاضی و کامپیوتر. | |||
# حبیبی صادقی (1379). ''بالا بردن سرعت الگوریتم کارمارکار برای جریان‌های چند کالایی''. کارشناسی ارشد. دانشگاه شهید باهنر کرمان، دانشکده ریاضی و کامپیوتر. | |||
# عرفانیان، مجید (1380). ''روش ساده کردن کوچکترین حلقه میانگین برای مسائل جریان چند کالایی غیرخطی''. کارشناسی ارشد. دانشگاه شهید باهنر کرمان، دانشکده ریاضی و کامپیوتر. | |||
# چه‌لایی، مهران (1381). ''بررسی مسائل برنامه‌ریزی چند هدفی فازی FMOP با توابع عضویت شبه مقعر و تا مقعر''. کارشناسی ارشد. دانشگاه شهید باهنر کرمان، دانشکده ریاضی و کامپیوتر. | |||
# ضیائی، منوچهر (1381). ''برنامه‌ریزی کسری''. کارشناسی ارشد. دانشگاه شهید باهنر کرمان، دانشکده ریاضی و کامپیوتر. | |||
# عرب‌پور، علیرضا (1386). ''آنالیز رگرسیون خطی فازی''. دکتری تخصصی. دانشگاه شهید باهنر کرمان، دانشکده ریاضی و کامپیوتر. | |||
# بهرامی، وهاب (1388). ''توزیع نرمال چوله و آمیخته‌های شکلی از آن''. کارشناسی ارشد. کرمان: دانشگاه شهید باهنر کرمان، دانشکده ریاضی و کامپیوتر. | |||
# شیخی، ایوب (1391). ''متغیر همراه در نظریه آماره‌های ترتیبی''. دکتری تخصصی. کرمان: دانشگاه شهید باهنر کرمان، دانشکده ریاضی و کامپیوتر. | |||
# آریافر، سعید (1399). ''مقایسه تصادفی سبدهای مالی با اعضای وابسته''. دکتری تخصصی. کرمان: دانشگاه شهید باهنر کرمان، دانشکده ریاضی و کامپیوتر. | |||
# تیموری، اسما (1399). ''مدل‌های دُم-سنگین برای تحلیل داده‌های با فراوانی بالا''. دکتری تخصصی. کرمان: دانشگاه شهید باهنر کرمان، دانشکده ریاضی و کامپیوتر.[https://ganj.irandoc.ac.ir/#/search?basicscope=1&keywords=%D9%85%D8%A7%D9%87%20%D8%A8%D8%A7%D9%86%D9%88%20%D8%AA%D8%A7%D8%AA%D8%A7&sort_by=1&fulltext_status=1&results_per_page=1&year_from=0&year_to=1403&page=1] | |||
== منابع == | == منابع == | ||
| سطر ۴۰: | سطر ۵۹: | ||
#[https://opac.nlai.ir/opac-prod/search/bibliographicAdvancedSearch.do?command=NEW_SEARCH&classType=0&pageStatus=1 سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران] | #[https://opac.nlai.ir/opac-prod/search/bibliographicAdvancedSearch.do?command=NEW_SEARCH&classType=0&pageStatus=1 سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران] | ||
# [https://berasad.com/?p=58445&print=1 برساد ـ تارنمای خبری تحلیلی زرتشتیان] | # [https://berasad.com/?p=58445&print=1 برساد ـ تارنمای خبری تحلیلی زرتشتیان] | ||
#[https://ganj.irandoc.ac.ir/#/search?basicscope=1&keywords=%D9%85%D8%A7%D9%87%20%D8%A8%D8%A7%D9%86%D9%88%20%D8%AA%D8%A7%D8%AA%D8%A7&sort_by=1&fulltext_status=1&results_per_page=1&year_from=0&year_to=1403&page=2 ایرانداک] | |||
نویسنده: هانیه قهرمانی | |||
[[رده:زنان خیر]] | [[رده:زنان خیر]] | ||
[[رده:زنان ریاضیدان]] | [[رده:زنان ریاضیدان]] | ||
[[رده:زنان استاد تمام]] | [[رده:زنان استاد تمام]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۹ آوریل ۲۰۲۴، ساعت ۱۲:۲۲
ماه بانو تاتا (1321-1402)، استاد تمام دانشگاه، نویسنده و پژوهشگر آمار بود. او زنی هندی ـ ایرانی و زرتشتی بود که با آمدن به ایران منشأ خدمات بسیاری شد و از همین‌رو مادر آمار ایران لقب یافت.
زندگی‌نامه
ماه بانو تاتا در 6 اردیبهشت 1321 در بمبئی هندوستان در یک خانواده زرتشتی[۱] سنتی و فرهنگی زاده شد. پدرش مهندس و مادرش لیسانسیه ریاضی بود. [۲] او در سی سالگی به ایران آمد و دو سال بعد شهروند ایران شد و تا پایان عمر در ایران به خدمت علمی و تدریس در دانشگاه مشغول بود.[۱]ماه بانو در 15 مرداد 1402 به علت بیماری چشم درگذشت و در جاده کوهپایه در نزدیکی شهر کرمان به خاک سپرده شد.[۳]
تحصیلات
ماه بانو تاتا پس از آن که تحصیلات خود را در مقاطع کارشناسی ریاضی و کارشناسی ارشد آمار در دانشگاه بمبئی به پایان رساند[۴] در سال 1963 وارد دانشگاه پردو در آمریکا شد و در سال 1967 به دریافت درجه دکترا در رشته آمار نایل شد.[۲]
فعالیت‌های علمی
ماه بانو به رغم موفقیت‌های علمی بی‌شمار و موقعیت‌های اجتماعی عالی در آمریکا، تنها 5 سال به تدریس در دانشگاه ایالتی میشیگان پرداخت[۲]و سپس به پیشنهاد مرتضی انواری که برای یک سال فرصت مطالعاتی از دانشگاه صنعتی شریف به میشیگان رفته بود در سال 1351 به تهران آمد و از همان سال به مدت دو سال در دانشگاه صنعتی شریف به تدریس در رشته آمار پرداخت.[۱] او برنامه پیشنهادی به مؤسسه آموزش عالی آمار ارائه و آن را به تأیید سازمان برنامه و بودجه رساند و سپس در آنجا مشغول به تدریس شد. در سال 1354 وارد مدرسه عالی برنامه‌ریزی و کامپیوتر و در سال 1356 وارد دانشگاه آزاد ایران شد. او در بهمن سال 1366 مأمور به خدمت در دانشگاه شهید باهنر کرمان شد و در بخش آمار دانشکده ریاضی و کامپیوتر دانشگاه شهید باهنر کرمان به خدمات علمی پرداخت و در اردیبهشت 1374 به طور کامل به آنجا منتقل شد[۱]و ریاست بخش آمار را به عهده گرفت و به تربیت دانشجویان بی‌شمار در مقاطع مختلف رشته‌ی آمار پرداخت.[۲]خدمات ماه بانو تاتا به دانش آمار در ایران به اندازه‌ای بود که لقب مادر آمار ایران را به او داده شد.[۲]
عضویت در انجمن‌ها
ماه بانو تاتا در مجامع علمی همچون انستیتو بین‌المللی آمار، جامعه ریاضی‌دانان ایران و جامعه آماردانان ایران عضو بود.[۲] او دو سال نیز عضو شورای اجرایی انجمن ریاضی بود.[۱]
امور خیریه
ماه بانو تاتا در سال‌های پایانی عمر، اموال خود را وقف دانشگاه و امور خیریه کرد.[۵] او همچنین منزل خود در کرمان را به بیمارستان خداداد مهرابی اهدا کرد.[۶]
جایزه‌ی دکتر تاتا
ماه بانو تاتا یک واحد آپارتمان خود در تهران را به انجمن آمار ایران و بخش آمار دانشگاه باهنر اهدا کرد تا این ملک در مسیر تأمین اعتبارات جایزه دکتر تاتا به بانوان استاد و دانش‌آموختگان جوان فعال در زمینه‌ی گسترش آموزش آمار، ترویج پژوهش آمار تعلق گیرد.[۷]
بزرگداشت
در دومین جشنواره علمی دکتر مینا ایزدیار در 9 مهر 1393 از ماه بانو تاتا به عنوان استاد برگزیده زرتشتی تجلیل شد.[۸]در 18 اردیبهشت 1401 نکوداشت ماه بانو تاتا در دانشگاه شهید باهنر کرمان با همکاری دانشکده ریاضی و رایانه، بخش آمار و انجمن عملی دانشجویی آمار دانشگاه برگزار شد.[۱]
آثار
تألیف
- آمار احتمال ۱ بخش اول آمار (1373). تهران: دانشگاه پیام نور.[۹]
- آموزش کاربردی SAS (نرم‌افزار تحلیل آماری) (1390). با همکاری مرتضی موسوی. تهران: پندار پارس: مانلی.[۱۰]
پایان‌نامه
ماه بانو تاتا راهنمایی پایان‌نامه‌های ذیل را بر عهده داشته است:
- پروین‌یان، غلامحسین (1354). بررسی و مقایسه طرح جاری ترافیک و طرح پیشنهادی بلوک گردشی در یک شهر فرضی mm بلوکی. کارشناسی ارشد: آمارشناسی درجه یک. تهران: مؤسسه آموزش عالی آمار و انفورماتیک.[۱۱]
- صافی، محمدرضا (1373). بررسی مسئله ترابری. کارشناسی ارشد. دانشگاه شهید باهنر کرمان، دانشکده علوم.
- ملکی، حمیدرضا (1377). انتخاب و برنامه‌ریزی خطی با اعداد مشکک. دکتری. دانشگاه شهید باهنر کرمان، دانشکده ریاضی
- زنگی‌آبادی، مریم (1378). متراکم سازی در برنامه‌ریزی خطی. کارشناسی ارشد. کرمان: دانشگاه شهید باهنر کرمان، دانشکده ریاضی و کامپیوتر.
- عبدی سبوحی، نادره (1379). روش‌های قویا چند جمله‌ای سیمپلکسن دوگان برای مسئله ماکزیمم جریان. کارشناسی ارشد. کرمان: دانشگاه شهید باهنر کرمان، دانشکده ریاضی و کامپیوتر.
- حبیبی صادقی (1379). بالا بردن سرعت الگوریتم کارمارکار برای جریان‌های چند کالایی. کارشناسی ارشد. دانشگاه شهید باهنر کرمان، دانشکده ریاضی و کامپیوتر.
- عرفانیان، مجید (1380). روش ساده کردن کوچکترین حلقه میانگین برای مسائل جریان چند کالایی غیرخطی. کارشناسی ارشد. دانشگاه شهید باهنر کرمان، دانشکده ریاضی و کامپیوتر.
- چه‌لایی، مهران (1381). بررسی مسائل برنامه‌ریزی چند هدفی فازی FMOP با توابع عضویت شبه مقعر و تا مقعر. کارشناسی ارشد. دانشگاه شهید باهنر کرمان، دانشکده ریاضی و کامپیوتر.
- ضیائی، منوچهر (1381). برنامه‌ریزی کسری. کارشناسی ارشد. دانشگاه شهید باهنر کرمان، دانشکده ریاضی و کامپیوتر.
- عرب‌پور، علیرضا (1386). آنالیز رگرسیون خطی فازی. دکتری تخصصی. دانشگاه شهید باهنر کرمان، دانشکده ریاضی و کامپیوتر.
- بهرامی، وهاب (1388). توزیع نرمال چوله و آمیخته‌های شکلی از آن. کارشناسی ارشد. کرمان: دانشگاه شهید باهنر کرمان، دانشکده ریاضی و کامپیوتر.
- شیخی، ایوب (1391). متغیر همراه در نظریه آماره‌های ترتیبی. دکتری تخصصی. کرمان: دانشگاه شهید باهنر کرمان، دانشکده ریاضی و کامپیوتر.
- آریافر، سعید (1399). مقایسه تصادفی سبدهای مالی با اعضای وابسته. دکتری تخصصی. کرمان: دانشگاه شهید باهنر کرمان، دانشکده ریاضی و کامپیوتر.
- تیموری، اسما (1399). مدل‌های دُم-سنگین برای تحلیل داده‌های با فراوانی بالا. دکتری تخصصی. کرمان: دانشگاه شهید باهنر کرمان، دانشکده ریاضی و کامپیوتر.[۱۲]
منابع
پیوند به بیرون
- خبرگزاری ایرنا
- روزنامه شهروند
- ویکیپدیای فارسی
- پایگاه خبری فردای کرمان
- سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران
- برساد ـ تارنمای خبری تحلیلی زرتشتیان
- ایرانداک
نویسنده: هانیه قهرمانی