تفاوت میان نسخه‌های «روبنده»

از دانشنامه الکترونیکی زنان
پرش به ناوبری پرش به جستجو
 
(۲۹ نسخه‌ٔ میانی ویرایش‌شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
روبنده/rubænde/


روبنده/r<big>ū</big>bande/ یکی از انواع پوشش صورت است که در دوران قاجار زنان به عنوان بخشی از [[حجاب]] به همراه چادر می‌پوشیدند. [[پرونده:583F0E76-9171-4541-97B5-59411ED9A06B.jpg|بندانگشتی|چند زن ایرانی با چادر کمری و روبنده‌ای که کنار زده‌اند<ref>افشار، ایرج (1370). ''گنجینه عکس‌های ایران''. تهران: نشر فرهنگ ایران. ص208.</ref> ]]
[[پرونده:قلاب روبنده.jpg|بندانگشتی|قلاب روبنده<ref name=":2">دالمانی، هانری رنه (1378). ''از خراسان تا بختیاری.'' ج1. ترجمه غلامرضا سمیعی''.'' تهران: طاووس. صص414-415.</ref>]]
{{TOClimit}}
{{TOClimit}}


===تعریف===
===تعریف===
پارچه­ ای از کتان سفید به پهنای شصت تا هفتاد سانتی­متر که صورت و قسمت جلویی سینه را می­پوشاند و به هنگام بیرون رفتن از خانه مورد استفاده قرار می گرفت.
پارچه­‌ای از کتان سفید به پهنای شصت تا هفتاد سانتی­متر که صورت و قسمت جلویی سینه را می‌­پوشاند و به هنگام بیرون رفتن از خانه مورد استفاده قرار می‌گرفت.<ref>ده‍خ‍دا، ع‍ل‍ی‌اک‍ب‍ر (1377). ''لغت‌نامه''. ج8. تهران: دانشگاه تهران: مؤسسه لغت‌نامه دهخدا. ذیل مدخل.</ref><ref name=":0" />
 
سیر تاریخی
 
از انواع پوشش زنان که پس از اسلام رایج شد روبندهایی بود که برای پوشاندن صورت به کار می رفت و به همراه چادر استفاده می­ شد. جنس این روبندها ابتدا از ابریشم نازک (قصب) بود، و بعدها تغییر شکل داد.


<br />
===سیر تاریخی===
از انواع پوشش زنان که پس از اسلام رایج شد روبنده‌هایی بود که برای پوشاندن صورت به کار می‌رفت و به همراه چادر استفاده می‌شد. جنس این روبنده‌ها ابتدا از ابریشم نازک (قصب) بود، و بعدها تغییر شکل داد. این پوشش تا پایان دوره قاجار مرسوم بود.<ref>''پ‍وش‍اک‌ در ای‍ران‌ زم‍ی‍ن‌'' (1382). ترجمه پیمان متین. تهران: امیرکبیر. ص384.</ref>
[[پرونده:تور مشبک روبنده.jpg|بندانگشتی|تور مشبک روبنده<ref name=":2" />]]<br />
===شکل===
===شکل===
روبنده از عناصر مهم پوشاک زنان به هنگام بیرون رفتن از خانه بود. مستطیلی از کتان سفید به پهنای شصت تا هفتاد سانتی­متر بود که صورت و قسمت جلویی سینه را می­ پوشاند. در قسمت بالا دارای دو مادگی بود که از دو طرف به گیره ای بنام قلابه یا چنگال روبنده متصل می­ شد و روبنده را روی سر نگاه می­ داشت. جنس این قلابه ها برای اعیان و اشراف از نقره یا طلا و جواهر و برای زنان فرودست از برنج به همراه نگین­های بدلی بود. قسمت جلوی چشم با یک توری به طول نه سانتی متر و به عرض تقریبی هفده سانتی متر پوشیده می شد تا دیدن جلو را برای زنان ممکن سازد.  
روبنده از عناصر مهم پوشاک زنان به هنگام بیرون رفتن از خانه بود. مستطیلی از کتان سفید به پهنای شصت تا هفتاد سانتی­متر بود که صورت و قسمت جلویی سینه را می­‌پوشاند. در قسمت بالا دارای دو مادگی بود که از دو طرف به گیره‌ای بنام قلابه یا چنگال روبنده متصل می‌شد و روبنده را روی سر نگاه می­‌داشت. جنس این قلابه‌ها برای اعیان و اشراف از نقره یا طلا و جواهر و برای زنان فرودست از برنج به همراه نگین‌­های بدلی بود. قسمت جلوی چشم با یک توری به طول نه سانتیمتر و به عرض تقریبی هفده سانتیمتر پوشیده می‌شد تا دیدن جلو را برای زنان ممکن سازد.<ref name=":0">ذکاء، یحیی (1336). ''لباس زنان ایران از سده سیزدهم هجری تا امروز''. تهران: اداره کل هنرهای زیبای کشور، اداره موزه‌ها و فرهنگ عامه. ص32.</ref><ref name=":1">ضیاءپور، جلیل (1347). ''پوشاک زنان ایران از کهن ترین زمان تا آغاز شاهنشاهی پهلوی''. تهران: وزارت فرهنگ و هنر. صص179-180.</ref>


<br />
===کاربرد===
===کاربرد===
هدف از روبنده این بود که صورت و آرایش زنان از چشم نامحرمان دور بماند. البته زنان جوان روبنده را لوله کرده و در یک طرف صورت زده و قسمتی از چشم و ابرو و زیبایی های صورت خود را در معرض دید قرار می دادند، ولی زنان پیر و مؤمنه تمام صورت خود را با آن می­ پوشاندند و فقط از چشمی آن برای دیدن استفاده می­ کردند. بالا زدن و پشت سر انداختن روبنده نوعی گستاخی و نشانه اعتراض به شمار می­ آمد و در شورش­ها و قیام­های عمومی که زنان نیز در آن شرکت می­ کردند، روبنده را به پشت سر انداخته تا مردان را بر سر غیرت آورند و به شورش ملحق شوند.
هدف از روبنده این بود که صورت و آرایش زنان از چشم نامحرمان دور بماند. البته زنان جوان روبنده را لوله کرده و در یک طرف صورت زده و قسمتی از چشم و ابرو و زیبایی‌های صورت خود را در معرض دید قرار می‌دادند، ولی زنان پیر و مؤمن تمام صورت خود را با آن می‌پوشاندند و فقط از چشمی آن برای دیدن استفاده می­‌کردند. بالا زدن و پشت سر انداختن روبنده نوعی گستاخی و نشانه اعتراض به شمار می‌آمد و در شورش‌­ها و قیام­‌های عمومی که زنان نیز در آن شرکت می­‌کردند، روبنده را به پشت سر انداخته تا مردان را بر سر غیرت آورند و به شورش ملحق شوند.<ref name=":0" />[[پرونده:روبنده 2.jpg|بندانگشتی|زنی قجر با روبنده بلند<ref name=":1" />|جایگزین=|400x400پیکسل]]<br />
==منابع==
[[رده:پوشاک زنانه]]
[[رده:پوشش صورت]]
<references />


===منابع===
ذکاء، یحیی (1336). لباس زنان ایران از سده سیزدهم هجری تا امروز. تهران: اداره کل هنرهای زیبای کشور، اداره موزه ها و فرهنگ عامه.


غیبی، مهرآسا (1384). هشت هزارسال تاریخ پوشاک اقوام ایرانی. تهران: هیرمند.
نویسنده: حکمت بروجردی
[[رده:پوشش سر]]
[[رده:پوشش زنان مسلمان]]
[[رده:پوشاک زنانه]]
[[رده:حجاب]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۶ اوت ۲۰۲۳، ساعت ۱۲:۱۴

روبنده/rūbande/ یکی از انواع پوشش صورت است که در دوران قاجار زنان به عنوان بخشی از حجاب به همراه چادر می‌پوشیدند.

چند زن ایرانی با چادر کمری و روبنده‌ای که کنار زده‌اند[۱]
قلاب روبنده[۲]

تعریف

پارچه­‌ای از کتان سفید به پهنای شصت تا هفتاد سانتی­متر که صورت و قسمت جلویی سینه را می‌­پوشاند و به هنگام بیرون رفتن از خانه مورد استفاده قرار می‌گرفت.[۳][۴]


سیر تاریخی

از انواع پوشش زنان که پس از اسلام رایج شد روبنده‌هایی بود که برای پوشاندن صورت به کار می‌رفت و به همراه چادر استفاده می‌شد. جنس این روبنده‌ها ابتدا از ابریشم نازک (قصب) بود، و بعدها تغییر شکل داد. این پوشش تا پایان دوره قاجار مرسوم بود.[۵]

تور مشبک روبنده[۲]


شکل

روبنده از عناصر مهم پوشاک زنان به هنگام بیرون رفتن از خانه بود. مستطیلی از کتان سفید به پهنای شصت تا هفتاد سانتی­متر بود که صورت و قسمت جلویی سینه را می­‌پوشاند. در قسمت بالا دارای دو مادگی بود که از دو طرف به گیره‌ای بنام قلابه یا چنگال روبنده متصل می‌شد و روبنده را روی سر نگاه می­‌داشت. جنس این قلابه‌ها برای اعیان و اشراف از نقره یا طلا و جواهر و برای زنان فرودست از برنج به همراه نگین‌­های بدلی بود. قسمت جلوی چشم با یک توری به طول نه سانتیمتر و به عرض تقریبی هفده سانتیمتر پوشیده می‌شد تا دیدن جلو را برای زنان ممکن سازد.[۴][۶]


کاربرد

هدف از روبنده این بود که صورت و آرایش زنان از چشم نامحرمان دور بماند. البته زنان جوان روبنده را لوله کرده و در یک طرف صورت زده و قسمتی از چشم و ابرو و زیبایی‌های صورت خود را در معرض دید قرار می‌دادند، ولی زنان پیر و مؤمن تمام صورت خود را با آن می‌پوشاندند و فقط از چشمی آن برای دیدن استفاده می­‌کردند. بالا زدن و پشت سر انداختن روبنده نوعی گستاخی و نشانه اعتراض به شمار می‌آمد و در شورش‌­ها و قیام­‌های عمومی که زنان نیز در آن شرکت می­‌کردند، روبنده را به پشت سر انداخته تا مردان را بر سر غیرت آورند و به شورش ملحق شوند.[۴]

زنی قجر با روبنده بلند[۶]


منابع

  1. افشار، ایرج (1370). گنجینه عکس‌های ایران. تهران: نشر فرهنگ ایران. ص208.
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ دالمانی، هانری رنه (1378). از خراسان تا بختیاری. ج1. ترجمه غلامرضا سمیعی. تهران: طاووس. صص414-415.
  3. ده‍خ‍دا، ع‍ل‍ی‌اک‍ب‍ر (1377). لغت‌نامه. ج8. تهران: دانشگاه تهران: مؤسسه لغت‌نامه دهخدا. ذیل مدخل.
  4. ۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ ذکاء، یحیی (1336). لباس زنان ایران از سده سیزدهم هجری تا امروز. تهران: اداره کل هنرهای زیبای کشور، اداره موزه‌ها و فرهنگ عامه. ص32.
  5. پ‍وش‍اک‌ در ای‍ران‌ زم‍ی‍ن‌ (1382). ترجمه پیمان متین. تهران: امیرکبیر. ص384.
  6. ۶٫۰ ۶٫۱ ضیاءپور، جلیل (1347). پوشاک زنان ایران از کهن ترین زمان تا آغاز شاهنشاهی پهلوی. تهران: وزارت فرهنگ و هنر. صص179-180.


نویسنده: حکمت بروجردی