تفاوت میان نسخه‌های «سازمان زنان ایران»

از دانشنامه الکترونیکی زنان
پرش به ناوبری پرش به جستجو
 
(۲۲ نسخه‌ٔ میانی ویرایش‌شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
سازمان زنان ایران ( تأسیس ۱۳۴۵- انحلال 1357) یک سازمانی دولتی بود که در دوره پهلوی دوم زیر نظر اشرف پهلوی با هدف بالابردن دانش فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی زنان ایران و آگاه نمودن آنان به حقوق خود و نیز وظائف و مسئولیت­های خانوادگی و اجتماعی و اقتصادی فعالیت خود را شروع نمود.
[[پرونده:آرم سازمان زنان ایران.jpg|بندانگشتی|آرم سازمان زنان ایران]]
سازمان زنان ایران (تأسیس ۱۳۴۵- انحلال 1357) یک سازمانی دولتی بود که در دوره پهلوی دوم زیر نظر [[اشرف پهلوی]] با هدف بالابردن دانش فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی زنان ایران و آگاه نمودن آنان به حقوق خود و وظایف و مسئولیت‌­های خانوادگی و اجتماعی و اقتصادی فعالیت خود را شروع نمود.


=== پیشینه ===
=== پیشینه ===
سازمان زنان ایران، پیش از شکل‏ گیری از سال 1337 شمسی تشکیلات خود را در سازمانی به نام شورای عالی جمعیت‏های زنان شکل داد، اما به دنبال انتقادات شدید که در مطبوعات علیه این شورا به دلیل کم تحرکی آن مطرح شد، شورای مذکور منحل گردید. <ref>سالنامه زنان ایران، نشریه سالانه سازمان زنان ایران، تهیه و تنظیم اِلواف ایران، ص 40.</ref>بدین منظور تشکیل سازمان منسجم ‏تر و وسیع‏تری لازم بود تا با شرایط و نیاز عصر متناسب باشد. لذا از طرف [[اشرف پهلوی]] هیئتی متشکل از شش نفر کارشناس به طور محرمانه مأمور مطالعه وضع تشکیلات شورای عالی جمعیت‏های زنان شدند. هیئت تحقیق نیز گزارشی تهیه کرد و آن را در اختیار اشرف پهلوی قرار داد و او انحلال شورا را اعلام کرد.<ref>اح‍م‍دی‌ خ‍راس‍ان‍ی‌، ن‍وش‍ی‍ن‌؛ اردلان، پروین (1382). ''س‍ن‍ات‍ور: ف‍ع‍ال‍ی‍ت‌ه‍ای‌ م‍ه‍ران‍گ‍ی‍ز م‍ن‍وچ‍ه‍ری‍ان‌ ب‍ر ب‍س‍ت‍ر م‍ب‍ارزات‌ ح‍قوقی‌ زن‍ان‌ در ای‍ران''‌. تهران: توسعه. صص485-486.</ref>
سازمان زنان ایران، پیش از شکل‏‌گیری از سال 1337 شمسی تشکیلات خود را در سازمانی به نام شورای عالی جمعیت‏‌های زنان شکل داد، اما انتقادات زیادی در مطبوعات علیه این شورا به دلیل کم تحرکی آن مطرح شد.<ref>''سالنامه زنان ایران'' (1345). تهیه و تنظیم اکواف ایران. تهران: سازمان زنان ایران. ص 40.</ref><ref>اح‍م‍دی‌ خ‍راس‍ان‍ی‌، ن‍وش‍ی‍ن‌؛ اردلان، پروین (1382). ''س‍ن‍ات‍ور: ف‍ع‍ال‍ی‍ت‌ه‍ای‌ م‍ه‍ران‍گ‍ی‍ز م‍ن‍وچ‍ه‍ری‍ان‌ ب‍ر ب‍س‍ت‍ر م‍ب‍ارزات‌ ح‍قوقی‌ زن‍ان‌ در ای‍ران''‌. تهران: توسعه. صص485-486.</ref>همین امر زمینه را برای انحلال شورا فراهم آورد. در خلال مقدمات تشکیل سازمان زنان ایران، افراد متنفذ در شورای عالی زنان (که متشکل از 29 نفر زن بود) با انحلال شورا به مخالفت برخاستند. سخنگوی گروه مقاومت‌کننده شورا، [[فرخ‌رو پارسای]] که معاونت وزارت آموزش و پرورش وقت بود، معتقد بود شورای عالی زنان به ثبت رسیده و انحلال یا هر گونه تغییر در آن، باید طبق اساسنامه و با تصویب دو سوم از اعضای شورا باشد. این نزاع بین دو طرف یک ماه به طول انجامید تا سرانجام اشرف پهلوی طی یک مصاحبه مطبوعاتی، تشکیل سازمان زنان ایران و انحلال شورای عالی زنان را رسماً اعلام کرد. او در این مصاحبه، ضمن بیان اهداف اساسی سازمان زنان اعلام کرد تا انجام انتخابات مجمع عمومی سازمان زنان ایران، دبیرخانه شورای عالی زنان به انجام وظایف خود ادامه خواهد داد.<ref>کسری، نیلوفر (1379). ''زنان ذی نفوذ در خاندان پهلوی''. تهران: نامک. ص 126.</ref>
 
شش ماه قبل از انحلال آن، در جریان کنگره سالیانه شورای عالی جمعیت‏های زنان، انتقادها و نارضایتی‏ها در زمینه بی‏ اثری شورا شروع شده بود و نشریات حامی حقوق زن آشکارا نوشتند شورای عالی زنان در شکل و هیئت موجود، سازمانی نیست که بتواند پناهگاه زن محروم ایرانی باشد و بنیان تز مترقی شاه را در مورد آزادی و تساوی حقوق زن و مرد تقویت کند و طرح‏هایی برای رفاه اجتماعی زن ارائه دهد. <ref>پیرنیا، منصوره (1374). ''سالار زنان ایران''. واشنگتن: مهر ایران. ص115.</ref>در خلال فراهم شدن مقدمات تشکیل سازمان زنان ایران، افراد متنفّذ در شورای عالی جمعیت‏های زنان (که متشکل از 29 نفر زن بود) در پیامی اعلام کردند: شورای عالی زنان، خود را منحله نمی‏داند. آنها همچنین گروه شش نفری کمیسیون تحقیق را که طراح سازمان زنان بودند، در جلسه خود راه ندادند. سخنگوی گروه مقاومت کننده شورا، خانم فرخ‏رو پارسا که معاونت وزارت آموزش و پرورش وقت را عهده دار بود، خبر انحلال شورای عالی جمعیت‏های زنان را تکذیب کرد. او معتقد بود: شورای عالی به ثبت رسیده و انحلال یا هر گونه تغییر در آن، باید طبق اساسنامه و با تصویب دو سوم از اعضای شورا باشد. این کشمکش بین دو جناح به مدت یک ماه طول کشید تا اینکه اشرف پهلوی طی یک مصاحبه مطبوعاتی، موجودیت سازمان زنان ایران و انحلال شورای عالی جمعیت‏های زنان را رسماً مطرح کرد. او در این مصاحبه، ضمن بیان اهداف اساسی سازمان زنان اعلام کرد تا انجام انتخابات مجمع عمومیِ سازمان زنان ایران، دبیر خانه شورای عالی جمعیت‏های زنان به انجام وظایف خود ادامه خواهد داد.<ref>کسری، نیلوفر (1379). ''زنان ذی نفوذ در خاندان پهلوی''. تهران: نامک. ص 126.</ref>


=== آغاز تشکیل ===
=== آغاز تشکیل ===
با تشکیل اولین مجمع عمومی زنان در تاریخ 28 آبان ماه 1345 شمسی. سازمان زنان ایران عملاً موجودیت یافت. در این گردهمایی که سه روز به طول انجامید، و شش هزار نفر از زنان ایرانی شرکت داشتند، اشرف پهلوی درباره ساختار و عملکرد سازمان به سخنرانی پرداخت. در این اجتماع که نمایندگان زنان اقشار مختلف جامعه حضور داشتند پروین مؤید ثابتی، شمسی حکمت، مهوش صفی نیا، اختر معدل، فلورا طغرل، ایران اعلم و عزت معتمدی به عنوان اعضای هیئت مدیره، و هما نوشیروانی، فخرالسادات امین، هما افضل، فرزین فریدنی، پروین بوذری و هما روحی به عنوان اعضای انتصابی انتخاب شدند. <ref>سالنامه کشور ایران، س 22، 1345 شمسی، خواندنی‌ها، ش 20، س 27، 1345 شمسی.</ref>
با تشکیل اولین مجمع عمومی زنان در تاریخ 28 آبان ماه 1345 ش. سازمان زنان ایران عملاً موجودیت یافت. در این گردهمایی که سه روز به طول انجامید و شش هزار نفر از زنان ایرانی شرکت داشتند، اشرف پهلوی درباره ساختار و عملکرد سازمان به سخنرانی پرداخت. در این اجتماع که نمایندگان زنان اقشار مختلف جامعه حضور داشتند پروین مؤید ثابتی، شمسی حکمت، مهوش صفی‌نیا، اختر معدل، فلورا طغرل، ایران اعلم و عزت معتمدی به عنوان اعضای هیئت مدیره، و هما نوشیروانی، فخرالسادات امین، هما افضل، فرزین فریدنی، پروین بوذری و هما روحی به عنوان اعضای انتصابی انتخاب شدند.[http://ensani.ir/fa/article/110360/%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86] در پایان این جلسه، قطعنامه‌ای مشتمل بر چهارده ماده به تصویب رسید که مفاد مهم آن عبارت‌‏ بود از: همکاری مؤثر با کمیته ملی مبارزه با بی‌سوادی، تأسیس کلاس‏‌های اکابر برای اطفال بین هفت تا سیزده سال که به عللی به مدارس راه نیافته‌‏اند، اعزام مددکاران به روستاها که در واقع ایجاد نوعی سپاه دانش و سپاه بحران زنان و دختران بود، آشنا کردن زنان با حقوق خانوادگی، ارائه خدمات رایگان حقوقی به زنان به وسیله وکلای سازمان زنان، انتخاب دختران برای استفاده از بورس تحصیلی سازمان زنان. در این مجمع، [[حشمت یوسفی]] به عنوان اولین دبیرکل سازمان زنان ایران انتخاب گردید.<ref name=":0">اح‍م‍دی‌ خ‍راس‍ان‍ی‌، ن‍وش‍ی‍ن‌؛ اردلان، پروین (1382). ''س‍ن‍ات‍ور: ف‍ع‍ال‍ی‍ت‌ه‍ای‌ م‍ه‍ران‍گ‍ی‍ز م‍ن‍وچ‍ه‍ری‍ان‌ ب‍ر ب‍س‍ت‍ر م‍ب‍ارزات‌ ح‍قوقی‌ زن‍ان‌ در ای‍ران''‌. تهران: توسعه. صص 488-490.</ref>
در پایان این جلسه، قطعنامه ‏ای مشتمل بر چهارده ماده به تصویب رسید که مفاد مهم آن عبارت ‏اند از: همکاری مؤثر با کمیته ملی مبارزه با بی سوادی؛ تأسیس کلاس‏های اَکابر برای اطفال لازم التعلیم بین هفت تا سیزده سال که به عللی به مدارس راه نیافته ‏اند، اعزام مددکاران به روستاها که در واقع ایجاد نوعی سپاه دانش و سپاه بحران زنان و دختران بود؛ آشنا کردن زنان با حقوق خانوادگی؛ خدمات رایگان به زنان در زمینه حقوقی به وسیله وکلای سازمان زنان؛ انتخاب دخترانی که حق استفاده از بورس تحصیلی سازمان زنان را دارند. همچنین در این مجمع، [[حشمت یوسفی]] به عنوان اولین دبیر کل سازمان زنان ایران انتخاب گردید. <ref name=":0">اح‍م‍دی‌ خ‍راس‍ان‍ی‌، ن‍وش‍ی‍ن‌؛ اردلان، پروین (1382). ''س‍ن‍ات‍ور: ف‍ع‍ال‍ی‍ت‌ه‍ای‌ م‍ه‍ران‍گ‍ی‍ز م‍ن‍وچ‍ه‍ری‍ان‌ ب‍ر ب‍س‍ت‍ر م‍ب‍ارزات‌ ح‍قوقی‌ زن‍ان‌ در ای‍ران''‌. تهران: توسعه. ص 488.</ref>


=== اساسنامه ===
=== اساسنامه ===
اساسنامه سازمان زنان ایران در 101 ماده و 5 تبصره تنظیم گردید. بر طبق این اساسنامه، سازمان دارای پنج رکن بود: ریاست عالیه، نیابت ریاست عالیه، مجمع عمومی، شورای مرکزی و دبیرخانه مرکزی.<ref name=":0" />
اساسنامه سازمان زنان ایران در 101 ماده و 5 تبصره تنظیم شد. بر طبق این اساسنامه، سازمان دارای پنج رکن بود: ریاست عالیه، نیابت ریاست عالیه، مجمع عمومی، شورای مرکزی و دبیرخانه مرکزی.<ref name=":0" />


=== اهداف ===
=== اهداف ===
بر اساس اساسنامه سازمان زنان، اهداف این سازمان عبارت بود از:  
بر اساس اساسنامه سازمان زنان، اهداف این سازمان عبارت بود از:  


1ـ ترفیع مقام زن ایران؛ 2ـ بسیج و استفاده هر چه بیشتر از زنان ایران برای به ثمر رساندن تحولات اجتماعی؛ 3ـ هماهنگی و هدایت فعالیت‏های جمعیت‏های زنان؛ 4 ـ ارائه خط مشی در به ثمر رساندن مساعی قاطبه زنان کشور؛ 5 ـ ایجاد تفاهم و مناسبات متقابل بین زنان ایران و سازمان‏ها و زنان کشورهای خارج. <ref name=":1">اساسنامه سازمان زنان ایران.</ref>
1ـ ترفیع مقام زن ایرانی 2ـ بسیج و استفاده هر چه بیشتر از زنان ایران برای به ثمر رساندن تحولات اجتماعی 3ـ هماهنگی و هدایت فعالیت‏‌های جمعیت‏‌های زنان ایجاد تفاهم و مناسبات متقابل بین زنان ایران و سازمان‏‌ها و زنان کشورهای خارج.<ref name=":2" />سازمان زنان ایران در کنار این اهداف، بر حفظ نقش زنان  به عنوان همسر و مادر در خانواده تأکید داشت.


سازمان زنان ایران در کنار این اهداف، بر حفظ نقش زنان عنوان همسر و مادر در خانواده تأکید داشت. این سازمان، یک سازمان غیر انتفاعی بود که افراد به صورت داوطلبانه در آن فعالیت می‏کردند. واحدهای اصلی سازمانی آن، شاخه‏هایی بود که با عضویت حداقل سی زن تشکیل می‏شد. اعضای شاخه را افراد خانه دار و صاحبان مشاغل دولتی تشکیل می‏دادند و هر شاخه سازمان، نمایندگانی را به مجمع عمومی می‏فرستاد.<ref>اح‍م‍دی‌ خ‍راس‍ان‍ی‌، ن‍وش‍ی‍ن‌؛ اردلان، پروین (1382). ''س‍ن‍ات‍ور: ف‍ع‍ال‍ی‍ت‌ه‍ای‌ م‍ه‍ران‍گ‍ی‍ز م‍ن‍وچ‍ه‍ری‍ان‌ ب‍ر ب‍س‍ت‍ر م‍ب‍ارزات‌ ح‍قوقی‌ زن‍ان‌ در ای‍ران''‌. تهران: توسعه. ص 489.</ref>
این سازمان، یک سازمان غیرانتفاعی بود که افراد به صورت داوطلبانه در آن فعالیت می‏‌کردند. واحدهای اصلی سازمانی آن، شاخه‏‌هایی بود که با عضویت حداقل سی زن تشکیل می‏‌شد. اعضای شاخه را افراد خانه‌دار و صاحبان مشاغل دولتی تشکیل می‏‌دادند و هر شاخه سازمان، نمایندگانی را به مجمع عمومی می‏‌فرستاد.<ref name=":0" />


اعضای سازمان زنان ایران عبارت بودند از: جمعیت‏های زنان و اعضای آنان، اعضای مؤسس، اعضای انفرادی، اعضای شعبه ‏های سازمان زنان ایران در شهرستان‏ها، اعضای وابسته و اعضای افتخاری. <ref name=":1" />
=== اعضا ===
اعضای مؤسس عبارت بودند از 50 زنی که در روز یازدهم اسفند هزار و سیصد و سی و هفت در اولین جلسه شورای عالی زنان شرکت داشتند.


=== '''ارکان اجرایی''' ===
اعضای سازمان زنان ایران عبارت بودند از: جمعیت‌‏های زنان و اعضای آنان، اعضای مؤسس، اعضای انفرادی، اعضای شعبه‌های سازمان زنان ایران در شهرستان‏‌ها، اعضای وابسته و اعضای افتخاری.<ref name=":2" />
سازمان زنان ایران دارای سه رکن اجرایی بود که عبارت بودند از: '''مجمع عمومی''' که بخش اصلی مدیریت و برنامه ریزی سازمان بود و وظیفه تصمیم گیری درباره موضوعات مربوط به وظایف سازمان را برعهده داشت. اعضای این مجمع به پیشنهاد دبیر کل و تصویب شورای مرکزی انتخاب می شدند.<ref name=":1" />


'''شورای مرکزی''' که مرکب از یازده نفر عضو بود که شش نفر از طرف ریاست و پنج نفر از طرف مجمع عمومی منتصب می شدند. <ref>اساسنامه سازمان زنان ایران، مصوب سال1352، انتشارات سازمان زنان ایران. ص10.</ref>'''دبیرخانه مرکزی''' که مرکب از دبیرکل و کارکنانی بود که از طرف دبیر کل، برای اجرای برنامه ها ضروری تشخیص داده می شدند و تمامی آن ها موظف بودند به تعداد متناسب با وسعت جغرافیایی جمعیت و تعداد مراکز رفاه در هر شعبه از استان، مشغول به کار شوند. دبیرکل از سوی ریاست عالیه از میان اعضای شورا تعیین و برای مدت دو سال منصوب می شد. عمده ترین وظایف دبیر کل، تهیه دستور موقت جلسات مجمع عمومی و شرکت در آن جلسات و نظارت بر امور شعب سازمان و اداره کلیه امور و تشکیلات دبیرخانه و اجرای برنامه های آن بود.<ref>''زن ایرانی از شالیزار تا وزارت'' (1350). تهران: انتشارات سازمان زنان ایران. ص24.</ref>
=== ارکان اجرایی ===
سازمان زنان ایران دارای سه رکن اجرایی بود که عبارت بودند از:  


==== کمیته ها ====
'''مجمع عمومی''' که بخش اصلی مدیریت و برنامه‌ریزی سازمان بود و وظیفه تصمیم‌گیری درباره موضوعات مربوط به وظایف سازمان را برعهده داشت. اعضای این مجمع به پیشنهاد دبیرکل و تصویب شورای مرکزی انتخاب می‌شدند.<ref name=":2" />
سازمان زنان ایران دارای نُه کمیته بود که عبارت بودند: کمیته حقوقی، آموزش، بهداشت و رفاه خانواده، امور بین المللی، زنان شاغل، مطالعاتی، جمعیت شناسی و عضویت، امور دختران دانشجو و کمیته روابط عمومی. در این کمیته‏ ها، زنان و مردان به طور داوطلب شرکت می کردند.<ref>اح‍م‍دی‌ خ‍راس‍ان‍ی‌، ن‍وش‍ی‍ن‌؛ اردلان، پروین (1382). ''س‍ن‍ات‍ور: ف‍ع‍ال‍ی‍ت‌ه‍ای‌ م‍ه‍ران‍گ‍ی‍ز م‍ن‍وچ‍ه‍ری‍ان‌ ب‍ر ب‍س‍ت‍ر م‍ب‍ارزات‌ ح‍قوقی‌ زن‍ان‌ در ای‍ران''‌. تهران: توسعه. ص 490</ref>  
 
'''شورای مرکزی''' که مرکب از یازده نفر عضو بود که شش نفر از طرف ریاست و پنج نفر از طرف مجمع عمومی منتصب می‌شدند.<ref>سازمان زنان ایران (1352). ''اساسنامه سازمان زنان ایران.'' ص10.</ref>
 
'''دبیرخانه مرکزی''' که مرکب از دبیرکل و کارکنانی بود که از طرف دبیرکل، برای اجرای برنامه‌ها ضروری تشخیص داده می‌شدند و تمامی آنها موظف بودند به تعداد متناسب با وسعت جغرافیایی جمعیت و تعداد مراکز رفاه در هر شعبه از استان، مشغول به کار شوند. دبیرکل از سوی ریاست عالیه از میان اعضای شورا تعیین و برای مدت دو سال منصوب می‌شد. عمده‌ترین وظایف دبیرکل، تهیه دستور موقت جلسات مجمع عمومی و شرکت در آن جلسات و نظارت بر امور شعب سازمان و اداره کلیه امور و تشکیلات دبیرخانه و اجرای برنامه‌های آن بود.<ref>''زن ایرانی از شالیزار تا وزارت'' (1350). تهران: انتشارات سازمان زنان ایران. ص24.</ref>
 
=== کمیته‌ها ===
سازمان زنان ایران دارای 9 کمیته بود که عبارت بودند: کمیته‌های حقوقی، آموزش، بهداشت و رفاه خانواده، امور بین‌المللی، زنان شاغل، مطالعاتی، جمعیت‌شناسی و عضویت، امور دختران دانشجو و کمیته روابط عمومی. در این کمیته‌ها، زنان و مردان شکل داوطلب شرکت می‌کردند.<ref name=":0" />  


=== شرایط عضویت ===
=== شرایط عضویت ===
شرایط عضویت در سازمان بدین قرار بود: 1. تابعیت کشور ایران 2 ـ حداقل سن هجده سال تمام 3 ـ حسن شهرت 4 ـ عدم سوء پیشینه. جمعیت‏های مختلف زنان ایران نیز در صورت دارا بودن شرایط منعقد شده در اساسنامه می‏توانستند به عضویت سازمان در آیند. عضویت اعضا به پیشنهاد دبیر کل و تصویب شورا انجام می‏گرفت و دبیر را نیز ریاست عالیه سازمان تعیین می‏کرد. در ضمن زنان غیر ایرانی نیز، بر خلاف شورای عالی زنان، می‏توانستند در سازمان فعالیت داشته باشند. اعضای افتخاری سازمان را زنانی تشکیل می‏دادند که خدمات اجتماعی یا مالی برجسته ‏ای انجام داده بودند. هر یک از اعضا سالانه مبلغ یک‏هزار ریال و هر جمعیت مبلغ سی ریال به عنوان حق عضویت به سازمان زنان ایران پرداخت می‏کردند. اعضای مؤسس، اعضای افتخاری و اعضای وابسته، از پرداخت حق عضویت معاف بودند.<ref name=":1" />
شرایط عضویت در سازمان بدین قرار بود: 1. تابعیت کشور ایران حداقل سن هجده سال تمام حسن شهرت عدم سوء پیشینه. جمعیت‌‏های مختلف زنان ایران نیز در صورت دارا بودن شرایط مندرج در اساسنامه می‏‌توانستند به عضویت سازمان درآیند.<ref name=":2">سازمان زنان ایران (1345). ''اساسنامه سازمان زنان ایران''. صص1-4.</ref>عضویت اعضا به پیشنهاد دبیرکل و تصویب شورا انجام می‏‌گرفت و دبیرکل را نیز ریاست عالیه سازمان تعیین می‏‌کرد. زنان غیر ایرانی نیز، برخلاف [[شورای عالی زنان]]، می‌‏توانستند به عنوان عضو وابسته در سازمان فعالیت داشته باشند. اعضای افتخاری سازمان را زنانی تشکیل می‏‌دادند که خدمات اجتماعی یا مالی برجسته‌‏ای انجام داده بودند.<ref name=":2" />
 
=== بودجه ===
هزینه‌های سازمان زنان ایران از طریق جمع‌آوری اعانه و کمک‏‌های اهدایی از سوی افراد و گروه‌‏های مختلف، مؤسسه چاپ افست (وابسته به سازمان شاهنشاهی) و خدمات اجتماعی تأمین می‌‏شد. علاوه بر این کمک‏‌ها، سازمان زنان ایران از طریق دریافت حق عضویت اعضا، بخشی از هزینه‏‌های خود را تهیه می‏‌کرد. هر یک از اعضا سالانه مبلغ یک‌‏هزار ریال و هر جمعیت و نیز هر شعبه مرکز استان سالانه مبلغ سی ریال به ازای هر عضو به عنوان حق عضویت به سازمان زنان ایران پرداخت می‌‏کردند. اعضای مؤسس، اعضای افتخاری و اعضای وابسته، از پرداخت حق عضویت معاف بودند.<ref name=":2" />


=== شعب ===
=== شعب ===
این سازمان تلاش نمود شعبه‏ هایی را نیز در شهرستان‏ها دایر کند؛ از جمله شهرهایی که سازمان در آن‏جا شعباتی تأسیس نمود، عبارت بودند از: شیراز، اصفهان، اهواز، آبادان، خرمشهر و مسجد سلیمان.  
سازمان زنان در شهرستان‌‏ها  شعبه هایی را دایر کرد. از جمله شهرهایی که سازمان در آن‏جا دارای شعبه بود عبارت بودند از: شیراز، اصفهان، اهواز، آبادان، خرمشهر و مسجد سلیمان.  
 
=== دستاوردها ===
دستاوردهای سازمان زنان در جهت دفاع و حمایت از حقوق و آزادی زنان  را میتوان شامل موارد زیر دانست:
 
تصویب قانون حمایت از خانواده و آیین‌نامه‌های اجرایی این قانون، حقوق تازه و بی‏‌سابقه‌‏ای را در زمینه ازدواج، طلاق و سرپرستی اطفال و مانند آنها برای زنان به ‏وجود آورد. در زمینه اشتغال، در کارهای نیمه‌تخصصی، برای زنان امکانات آموزشی تازه‌‏ای فراهم شد. به منظور حذف تبعیض و تضمین پرداخت حقوق مساوی در قبال کار مساوی، کلیه قوانین و مقررات مربوطه مورد تجدیدنظر قرار گرفت. قانون ایجاد مهدکودک و قوانینی در مورد کار نیمه وقت زنان و افزایش دوران مرخصی ایام بارداری با حفظ کلیه مزایا به حداکثر سه ماه قبل و چهار ماه پس از وضع حمل به تصویب رسید. برای حذف تبعیض‏‌های موجود در زمینه مسکن، وام و مزایای شغلی دیگر، مقرارت تازه‌‏ای وضع شد. زنان در ارتش و نیروهای پلیس پذیرفته شدند و به عنوان قاضی، خلبان و مهندسی کار می‏‌کردند. طرح و تصویب برنامه ملی کار که پاسخی به اهداف دهه زن (1975ـ 1985) سازمان ملل متحد بود و در جهت تحول و اصلاحات سیاسی و بهبود وضع زنان در جامعه انجام پذیرفت. ارتباط آن با کمیسیون مقام زن، وابسته به سازمان ملل و برگزاری اجلاس کمیسیون مقام زنِ سازمان ملل در تهران در سال 1345 شمسی که سازمان زنان ایران میزبان این اجلاس بود از دیگر دستاوردهای این سازمان بود. 
 
=== فعالیت‌های سیاسی ===
سازمان زنان ایران طبق اساسنامه خود بر غیر سیاسی بودن آن تأکید کرده بود، لیکن فعالیت‏‌های سیاسی نیز در آن صورت می‏‌گرفت. با تأسیس حزب رستاخیز در سال 1353 شمسی از سوی [https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%B1%D8%B6%D8%A7_%D9%BE%D9%87%D9%84%D9%88%DB%8C محمدرضا پهلوی]، رویکرد سازمان زنان به مسائل سیاسی تغییر یافت و به صورت یکی از اهرم‏‌های آن حزب درآمد. در دی ماه 1354 شمسی، دبیرکل حزب رستاخیز پیشنهاد ایجاد کمیته‏‌ای را با همکاری سازمان زنان برای نظارت بر فعالیت‏‌های زنان در سراسر کشور مطرح کرد. در اسفند 1356 شمسی هنگام برگزاری کنگره زنان، اشرف پهلوی در گزارش فعالیت‏‌های سازمان، از همکاری بیشتر سازمان زنان با کانون‏‌های حزب رستاخیز  خبر داد. در همین زمان، تشکیل کانون‏‌های حزبی در برنامه‏‌های سازمان زنان نیز گنجانده شد.<ref>اح‍م‍دی‌ خ‍راس‍ان‍ی‌، ن‍وش‍ی‍ن‌؛ اردلان، پروین (1382). ''س‍ن‍ات‍ور: ف‍ع‍ال‍ی‍ت‌ه‍ای‌ م‍ه‍ران‍گ‍ی‍ز م‍ن‍وچ‍ه‍ری‍ان‌ ب‍ر ب‍س‍ت‍ر م‍ب‍ارزات‌ ح‍قوقی‌ زن‍ان‌ در ای‍ران''‌. تهران: توسعه. صص501-502.</ref>
 
مدتی بعد در حدود 1381568 نفر زن عضو کانون‌‏های مزبور شدند که 126 زن در تهران، ریاست این کانون‏‌ها را بر عهده داشتند. بر همین اساس، سازمان زنان اولین کنگره منطقه‌‏ای خود را که به مناسبت پنجاهمین سال سلطنت پهلوی تشکیل داده بود، با عنوان مشارکت و آموزش سیاسی زنان برگزار کرد.[http://ensani.ir/fa/article/110360/%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86]
 
با حضور [[مهناز افخمی]]، دبیرکل سازمان زنان ایران، در هیئت دولت به عنوان وزیر مشاور، و عضویت او در حزب رستاخیز، عملاً سازمان زنان وارد فعالیت‏‌های سیاسی و دولتی شد.[http://ensani.ir/fa/article/110360/%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86]
 
همچنین این سازمان در انتخابات دوره 24 مجلس شورای ملی، چند نامزد زن نیز معرفی کرد. با گسترش فعالیت‏‌های حزبی سازمان زنان ایران، به رغم آن که پایه‌گذاران آن بر عدم وابستگی سازمان به گروه‏‌های سیاسی و حزبی تأکید داشتند، سازمان به یک نهاد وابسته تبدیل شد، به طوری که سازمان‏‌های دولتی همواره در فعالیت‌‏های آن دخالت داشتند و در نهایت دخالت‌‏های مذکور به از هم پاشیدگی آن انجامید. سرانجام در سال 1357 شمسی با پیروزی انقلاب اسلامی، سازمان زنان ایران منحل گردید.[http://ensani.ir/fa/article/110360/%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86]
 


=== بودجه ===
هزینه ‏های سازمان زنان ایران از طریق جمع آوری اعانه و کمک‏های اهدا شده از سوی افراد و گروه‏های مختلف، مؤسسه چاپ افست (وابسته به سازمان شاهنشاهی) و خدمات اجتماعی تأمین می‏شد، علاوه بر این کمک‏ها، سازمان زنان ایران از طریق دریافت حق عضویت اعضا، بخشی از هزینه‏ های خود را تهیه می‏کرد. یکی از اقدامات این سازمان، ارتباط آن با کمیسیون مقام زن، وابسته به سازمان ملل بود که در همین ارتباط در سال 1345 شمسی، اجلاس کمیسیون مقام زنِ سازمان ملل در تهران برگزار شد. سازمان زنان ایران میزبان این اجلاس بود و اشرف پهلوی ریاست آن را بر عهده داشت. او همچنین ریاست هیئت نمایندگی ایران را در نوزدهمین اجلاس کمیسیون مقام زن که در ژنو برگزار شد، عهده دار بود. 


=== دستاوردها ===
دستاوردهای سازمان زنان در جهت دفاع و حمایت از حقوق و آزادی زنان به طور خلاصه به شرح ذیل می‏باشد:


1ـ تصویب قانون حمایت خانواده و آیین نامه‏ های اجرایی این قانون، حقوق تازه و بی‏سابقه‏ای را در زمینه ازدواج، طلاق و سرپرستی اطفال و مانند آنها برای زنان به‏وجود آورد. 2 ـ در نیمه نخستین دهه 1350 شمسی، شمار دختران دانش ‏آموز از حدود هشتصد هزار نفر به دو برابر افزایش یافت و شمار دخترانی که در آموزشگاه‏های حرفه‏ای درس می‏خواندند، ده برابر و تعداد داوطلبان دانشگاهی، هفت برابر شد. 3 ـ در سال 1357 شمسی، حدود 33 درصد دانشجویان دانشگاه‏های ایران را زنان تشکیل می‏دادند. 4 ـ تکمیل طرح تدریس کلاس‏های مطالعاتی زنان در دانشگاه‏های تهران، پهلوی (شیراز) و شهید بهشتی (ملی). 5. در زمینه اشتغال، در کارهای نیمه تخصصی، برای زنان امکانات آموزشی تازه‏ای فراهم شد. به منظور حذف تبعیض و تضمین پرداخت حقوق مساوی در قبال کار مساوی، کلیه قوانین و مقررات مربوط مورد تجدید نظر قرار گرفت. قانون ایجاد مهد کودک و قوانینی در مورد کار نیمه وقت زنان و افزایش دوران مرخصی ایام بارداری با حفظ کلیه مزایا به حداکثر سه ماه قبل و چهار ماه پس از وضع حمل به تصویب رسید. برای حذف تبعیض‏های موجود در زمینه مسکن، وام و مزایای شغلی دیگر، مقرارت تازه‏ای وضع گردید. 6 ـ در سال 1356 شمسی، حدود دو میلیون نفر از نیروی کار ایران را زنان تشکیل می‏دادند و از میان آنان 190 هزار نفر در زمینه‏های دانشگاهی و تخصصی آموزش دیده بودند. 7 ـ در همین سال، بیش از 146 هزار نفر از کارمندان دولت زن بودند که از میان آنان 666/1 نفر سمت‏های مدیریتی داشتند. شمار استادان زن دانشگاه بیش از 1800 نفر بود. زنان در ارتش و نیروهای پلیس پذیرفته شده بودند و به عنوان قاضی، خلبان و مهندسی کار می‏کردند. رشته الهیات تنها رشته دانشگاهی بود که زنان در آن راه نداشتند. 8 ـ در سال 1356 شمسی، 333 نفر به عضویت شوراهای محلی انتخاب شدند. در همین سال 22 زن به مجلس شورای ملی و دو زن به مجلس سنا راه یافتند. یک وزیر، سه معاون وزیر، یک فرماندار، یک سفیر و پنج شهردار زن نیز در اداره امور کشور مشارکت داشتند. 9 ـ طرح و تصویب برنامه ملی کار که پاسخی به اهداف دهه زن (1975 ـ 1985) سازمان ملل متحد بود و در جهت تحول و اصلاحات سیاسی و بهبود وضع زنان در جامعه انجام پذیرفت.


== منابع ==
== منابع ==
<references />
<references />


== پیوند به بیرون ==
== پیوند به بیرون ==
# [https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%B1%D8%B6%D8%A7_%D9%BE%D9%87%D9%84%D9%88%DB%8C ویکی‌پدیای فارسی]
#[http://ensani.ir/fa/article/110360/%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86 پرتال جامع علوم انسانی]
نویسنده: مهشید سادات اصلاحی
[[رده:سازمانهای زنان]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۴ اوت ۲۰۲۳، ساعت ۱۳:۲۱

آرم سازمان زنان ایران

سازمان زنان ایران (تأسیس ۱۳۴۵- انحلال 1357) یک سازمانی دولتی بود که در دوره پهلوی دوم زیر نظر اشرف پهلوی با هدف بالابردن دانش فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی زنان ایران و آگاه نمودن آنان به حقوق خود و وظایف و مسئولیت‌­های خانوادگی و اجتماعی و اقتصادی فعالیت خود را شروع نمود.

پیشینه

سازمان زنان ایران، پیش از شکل‏‌گیری از سال 1337 شمسی تشکیلات خود را در سازمانی به نام شورای عالی جمعیت‏‌های زنان شکل داد، اما انتقادات زیادی در مطبوعات علیه این شورا به دلیل کم تحرکی آن مطرح شد.[۱][۲]همین امر زمینه را برای انحلال شورا فراهم آورد. در خلال مقدمات تشکیل سازمان زنان ایران، افراد متنفذ در شورای عالی زنان (که متشکل از 29 نفر زن بود) با انحلال شورا به مخالفت برخاستند. سخنگوی گروه مقاومت‌کننده شورا، فرخ‌رو پارسای که معاونت وزارت آموزش و پرورش وقت بود، معتقد بود شورای عالی زنان به ثبت رسیده و انحلال یا هر گونه تغییر در آن، باید طبق اساسنامه و با تصویب دو سوم از اعضای شورا باشد. این نزاع بین دو طرف یک ماه به طول انجامید تا سرانجام اشرف پهلوی طی یک مصاحبه مطبوعاتی، تشکیل سازمان زنان ایران و انحلال شورای عالی زنان را رسماً اعلام کرد. او در این مصاحبه، ضمن بیان اهداف اساسی سازمان زنان اعلام کرد تا انجام انتخابات مجمع عمومی سازمان زنان ایران، دبیرخانه شورای عالی زنان به انجام وظایف خود ادامه خواهد داد.[۳]

آغاز تشکیل

با تشکیل اولین مجمع عمومی زنان در تاریخ 28 آبان ماه 1345 ش. سازمان زنان ایران عملاً موجودیت یافت. در این گردهمایی که سه روز به طول انجامید و شش هزار نفر از زنان ایرانی شرکت داشتند، اشرف پهلوی درباره ساختار و عملکرد سازمان به سخنرانی پرداخت. در این اجتماع که نمایندگان زنان اقشار مختلف جامعه حضور داشتند پروین مؤید ثابتی، شمسی حکمت، مهوش صفی‌نیا، اختر معدل، فلورا طغرل، ایران اعلم و عزت معتمدی به عنوان اعضای هیئت مدیره، و هما نوشیروانی، فخرالسادات امین، هما افضل، فرزین فریدنی، پروین بوذری و هما روحی به عنوان اعضای انتصابی انتخاب شدند.[۱] در پایان این جلسه، قطعنامه‌ای مشتمل بر چهارده ماده به تصویب رسید که مفاد مهم آن عبارت‌‏ بود از: همکاری مؤثر با کمیته ملی مبارزه با بی‌سوادی، تأسیس کلاس‏‌های اکابر برای اطفال بین هفت تا سیزده سال که به عللی به مدارس راه نیافته‌‏اند، اعزام مددکاران به روستاها که در واقع ایجاد نوعی سپاه دانش و سپاه بحران زنان و دختران بود، آشنا کردن زنان با حقوق خانوادگی، ارائه خدمات رایگان حقوقی به زنان به وسیله وکلای سازمان زنان، انتخاب دختران برای استفاده از بورس تحصیلی سازمان زنان. در این مجمع، حشمت یوسفی به عنوان اولین دبیرکل سازمان زنان ایران انتخاب گردید.[۴]

اساسنامه

اساسنامه سازمان زنان ایران در 101 ماده و 5 تبصره تنظیم شد. بر طبق این اساسنامه، سازمان دارای پنج رکن بود: ریاست عالیه، نیابت ریاست عالیه، مجمع عمومی، شورای مرکزی و دبیرخانه مرکزی.[۴]

اهداف

بر اساس اساسنامه سازمان زنان، اهداف این سازمان عبارت بود از:

1ـ ترفیع مقام زن ایرانی 2ـ بسیج و استفاده هر چه بیشتر از زنان ایران برای به ثمر رساندن تحولات اجتماعی 3ـ هماهنگی و هدایت فعالیت‏‌های جمعیت‏‌های زنان 4ـ ایجاد تفاهم و مناسبات متقابل بین زنان ایران و سازمان‏‌ها و زنان کشورهای خارج.[۵]سازمان زنان ایران در کنار این اهداف، بر حفظ نقش زنان به عنوان همسر و مادر در خانواده تأکید داشت.

این سازمان، یک سازمان غیرانتفاعی بود که افراد به صورت داوطلبانه در آن فعالیت می‏‌کردند. واحدهای اصلی سازمانی آن، شاخه‏‌هایی بود که با عضویت حداقل سی زن تشکیل می‏‌شد. اعضای شاخه را افراد خانه‌دار و صاحبان مشاغل دولتی تشکیل می‏‌دادند و هر شاخه سازمان، نمایندگانی را به مجمع عمومی می‏‌فرستاد.[۴]

اعضا

اعضای مؤسس عبارت بودند از 50 زنی که در روز یازدهم اسفند هزار و سیصد و سی و هفت در اولین جلسه شورای عالی زنان شرکت داشتند.

اعضای سازمان زنان ایران عبارت بودند از: جمعیت‌‏های زنان و اعضای آنان، اعضای مؤسس، اعضای انفرادی، اعضای شعبه‌های سازمان زنان ایران در شهرستان‏‌ها، اعضای وابسته و اعضای افتخاری.[۵]

ارکان اجرایی

سازمان زنان ایران دارای سه رکن اجرایی بود که عبارت بودند از:

مجمع عمومی که بخش اصلی مدیریت و برنامه‌ریزی سازمان بود و وظیفه تصمیم‌گیری درباره موضوعات مربوط به وظایف سازمان را برعهده داشت. اعضای این مجمع به پیشنهاد دبیرکل و تصویب شورای مرکزی انتخاب می‌شدند.[۵]

شورای مرکزی که مرکب از یازده نفر عضو بود که شش نفر از طرف ریاست و پنج نفر از طرف مجمع عمومی منتصب می‌شدند.[۶]

دبیرخانه مرکزی که مرکب از دبیرکل و کارکنانی بود که از طرف دبیرکل، برای اجرای برنامه‌ها ضروری تشخیص داده می‌شدند و تمامی آنها موظف بودند به تعداد متناسب با وسعت جغرافیایی جمعیت و تعداد مراکز رفاه در هر شعبه از استان، مشغول به کار شوند. دبیرکل از سوی ریاست عالیه از میان اعضای شورا تعیین و برای مدت دو سال منصوب می‌شد. عمده‌ترین وظایف دبیرکل، تهیه دستور موقت جلسات مجمع عمومی و شرکت در آن جلسات و نظارت بر امور شعب سازمان و اداره کلیه امور و تشکیلات دبیرخانه و اجرای برنامه‌های آن بود.[۷]

کمیته‌ها

سازمان زنان ایران دارای 9 کمیته بود که عبارت بودند: کمیته‌های حقوقی، آموزش، بهداشت و رفاه خانواده، امور بین‌المللی، زنان شاغل، مطالعاتی، جمعیت‌شناسی و عضویت، امور دختران دانشجو و کمیته روابط عمومی. در این کمیته‌ها، زنان و مردان شکل داوطلب شرکت می‌کردند.[۴]

شرایط عضویت

شرایط عضویت در سازمان بدین قرار بود: 1. تابعیت کشور ایران 2ـ حداقل سن هجده سال تمام 3ـ حسن شهرت 4ـ عدم سوء پیشینه. جمعیت‌‏های مختلف زنان ایران نیز در صورت دارا بودن شرایط مندرج در اساسنامه می‏‌توانستند به عضویت سازمان درآیند.[۵]عضویت اعضا به پیشنهاد دبیرکل و تصویب شورا انجام می‏‌گرفت و دبیرکل را نیز ریاست عالیه سازمان تعیین می‏‌کرد. زنان غیر ایرانی نیز، برخلاف شورای عالی زنان، می‌‏توانستند به عنوان عضو وابسته در سازمان فعالیت داشته باشند. اعضای افتخاری سازمان را زنانی تشکیل می‏‌دادند که خدمات اجتماعی یا مالی برجسته‌‏ای انجام داده بودند.[۵]

بودجه

هزینه‌های سازمان زنان ایران از طریق جمع‌آوری اعانه و کمک‏‌های اهدایی از سوی افراد و گروه‌‏های مختلف، مؤسسه چاپ افست (وابسته به سازمان شاهنشاهی) و خدمات اجتماعی تأمین می‌‏شد. علاوه بر این کمک‏‌ها، سازمان زنان ایران از طریق دریافت حق عضویت اعضا، بخشی از هزینه‏‌های خود را تهیه می‏‌کرد. هر یک از اعضا سالانه مبلغ یک‌‏هزار ریال و هر جمعیت و نیز هر شعبه مرکز استان سالانه مبلغ سی ریال به ازای هر عضو به عنوان حق عضویت به سازمان زنان ایران پرداخت می‌‏کردند. اعضای مؤسس، اعضای افتخاری و اعضای وابسته، از پرداخت حق عضویت معاف بودند.[۵]

شعب

سازمان زنان در شهرستان‌‏ها شعبه هایی را دایر کرد. از جمله شهرهایی که سازمان در آن‏جا دارای شعبه بود عبارت بودند از: شیراز، اصفهان، اهواز، آبادان، خرمشهر و مسجد سلیمان.

دستاوردها

دستاوردهای سازمان زنان در جهت دفاع و حمایت از حقوق و آزادی زنان را میتوان شامل موارد زیر دانست:

تصویب قانون حمایت از خانواده و آیین‌نامه‌های اجرایی این قانون، حقوق تازه و بی‏‌سابقه‌‏ای را در زمینه ازدواج، طلاق و سرپرستی اطفال و مانند آنها برای زنان به ‏وجود آورد. در زمینه اشتغال، در کارهای نیمه‌تخصصی، برای زنان امکانات آموزشی تازه‌‏ای فراهم شد. به منظور حذف تبعیض و تضمین پرداخت حقوق مساوی در قبال کار مساوی، کلیه قوانین و مقررات مربوطه مورد تجدیدنظر قرار گرفت. قانون ایجاد مهدکودک و قوانینی در مورد کار نیمه وقت زنان و افزایش دوران مرخصی ایام بارداری با حفظ کلیه مزایا به حداکثر سه ماه قبل و چهار ماه پس از وضع حمل به تصویب رسید. برای حذف تبعیض‏‌های موجود در زمینه مسکن، وام و مزایای شغلی دیگر، مقرارت تازه‌‏ای وضع شد. زنان در ارتش و نیروهای پلیس پذیرفته شدند و به عنوان قاضی، خلبان و مهندسی کار می‏‌کردند. طرح و تصویب برنامه ملی کار که پاسخی به اهداف دهه زن (1975ـ 1985) سازمان ملل متحد بود و در جهت تحول و اصلاحات سیاسی و بهبود وضع زنان در جامعه انجام پذیرفت. ارتباط آن با کمیسیون مقام زن، وابسته به سازمان ملل و برگزاری اجلاس کمیسیون مقام زنِ سازمان ملل در تهران در سال 1345 شمسی که سازمان زنان ایران میزبان این اجلاس بود از دیگر دستاوردهای این سازمان بود.

فعالیت‌های سیاسی

سازمان زنان ایران طبق اساسنامه خود بر غیر سیاسی بودن آن تأکید کرده بود، لیکن فعالیت‏‌های سیاسی نیز در آن صورت می‏‌گرفت. با تأسیس حزب رستاخیز در سال 1353 شمسی از سوی محمدرضا پهلوی، رویکرد سازمان زنان به مسائل سیاسی تغییر یافت و به صورت یکی از اهرم‏‌های آن حزب درآمد. در دی ماه 1354 شمسی، دبیرکل حزب رستاخیز پیشنهاد ایجاد کمیته‏‌ای را با همکاری سازمان زنان برای نظارت بر فعالیت‏‌های زنان در سراسر کشور مطرح کرد. در اسفند 1356 شمسی هنگام برگزاری کنگره زنان، اشرف پهلوی در گزارش فعالیت‏‌های سازمان، از همکاری بیشتر سازمان زنان با کانون‏‌های حزب رستاخیز خبر داد. در همین زمان، تشکیل کانون‏‌های حزبی در برنامه‏‌های سازمان زنان نیز گنجانده شد.[۸]

مدتی بعد در حدود 1381568 نفر زن عضو کانون‌‏های مزبور شدند که 126 زن در تهران، ریاست این کانون‏‌ها را بر عهده داشتند. بر همین اساس، سازمان زنان اولین کنگره منطقه‌‏ای خود را که به مناسبت پنجاهمین سال سلطنت پهلوی تشکیل داده بود، با عنوان مشارکت و آموزش سیاسی زنان برگزار کرد.[۲]

با حضور مهناز افخمی، دبیرکل سازمان زنان ایران، در هیئت دولت به عنوان وزیر مشاور، و عضویت او در حزب رستاخیز، عملاً سازمان زنان وارد فعالیت‏‌های سیاسی و دولتی شد.[۳]

همچنین این سازمان در انتخابات دوره 24 مجلس شورای ملی، چند نامزد زن نیز معرفی کرد. با گسترش فعالیت‏‌های حزبی سازمان زنان ایران، به رغم آن که پایه‌گذاران آن بر عدم وابستگی سازمان به گروه‏‌های سیاسی و حزبی تأکید داشتند، سازمان به یک نهاد وابسته تبدیل شد، به طوری که سازمان‏‌های دولتی همواره در فعالیت‌‏های آن دخالت داشتند و در نهایت دخالت‌‏های مذکور به از هم پاشیدگی آن انجامید. سرانجام در سال 1357 شمسی با پیروزی انقلاب اسلامی، سازمان زنان ایران منحل گردید.[۴]



منابع

  1. سالنامه زنان ایران (1345). تهیه و تنظیم اکواف ایران. تهران: سازمان زنان ایران. ص 40.
  2. اح‍م‍دی‌ خ‍راس‍ان‍ی‌، ن‍وش‍ی‍ن‌؛ اردلان، پروین (1382). س‍ن‍ات‍ور: ف‍ع‍ال‍ی‍ت‌ه‍ای‌ م‍ه‍ران‍گ‍ی‍ز م‍ن‍وچ‍ه‍ری‍ان‌ ب‍ر ب‍س‍ت‍ر م‍ب‍ارزات‌ ح‍قوقی‌ زن‍ان‌ در ای‍ران‌. تهران: توسعه. صص485-486.
  3. کسری، نیلوفر (1379). زنان ذی نفوذ در خاندان پهلوی. تهران: نامک. ص 126.
  4. ۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ ۴٫۳ اح‍م‍دی‌ خ‍راس‍ان‍ی‌، ن‍وش‍ی‍ن‌؛ اردلان، پروین (1382). س‍ن‍ات‍ور: ف‍ع‍ال‍ی‍ت‌ه‍ای‌ م‍ه‍ران‍گ‍ی‍ز م‍ن‍وچ‍ه‍ری‍ان‌ ب‍ر ب‍س‍ت‍ر م‍ب‍ارزات‌ ح‍قوقی‌ زن‍ان‌ در ای‍ران‌. تهران: توسعه. صص 488-490.
  5. ۵٫۰ ۵٫۱ ۵٫۲ ۵٫۳ ۵٫۴ ۵٫۵ سازمان زنان ایران (1345). اساسنامه سازمان زنان ایران. صص1-4.
  6. سازمان زنان ایران (1352). اساسنامه سازمان زنان ایران. ص10.
  7. زن ایرانی از شالیزار تا وزارت (1350). تهران: انتشارات سازمان زنان ایران. ص24.
  8. اح‍م‍دی‌ خ‍راس‍ان‍ی‌، ن‍وش‍ی‍ن‌؛ اردلان، پروین (1382). س‍ن‍ات‍ور: ف‍ع‍ال‍ی‍ت‌ه‍ای‌ م‍ه‍ران‍گ‍ی‍ز م‍ن‍وچ‍ه‍ری‍ان‌ ب‍ر ب‍س‍ت‍ر م‍ب‍ارزات‌ ح‍قوقی‌ زن‍ان‌ در ای‍ران‌. تهران: توسعه. صص501-502.


پیوند به بیرون

  1. ویکی‌پدیای فارسی
  2. پرتال جامع علوم انسانی


نویسنده: مهشید سادات اصلاحی