مرضیه حدیدچی (دباغ)

مرضیه حدیدچی (دباغ)، نماینده سه دوره مجلس شورای اسلامی

یادداشتی از مرضیه حدیدچی (دباغ) در مقدمه کتاب خاطرات مرضیه حدیدچی (دباغ)

مرضیه حدیدچی (دباغ) (1318- 1395) از زنان چریک و مبارز در جریان انقلاب اسلامی و نماینده ادوار مجلس شورای اسلامی بود.

زندگی‌نامه

درخواست از ریاست مجلس برای انتصاب مرضیه حدیدچی (دباغ) به ریاست زندان زنان، عکس از سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران

مرضیه حدیدچی در سال 1318 در همدان به دنیا آمد. پدرش علی پاشا حدیدچی کتابفروش بود و دستی در عرفان و علوم دینی داشت. مادرش فاطمه احمدی نیز زنی باسواد بود که به زنان محل قرآن می آموخت.

مرضیه در 14 سالگی (1333) با محمدحسن دباغ ازدواج کرد و به تهران نقل مکان کرد. حاصل این ازدواج هشت فرزند بود.

تحصیلات

مرضیه تحصیلاتش در همدان در مکتبخانه آغاز کرد. اما پدرش به سبب تعصبات مذهبی او را از یادگیری نوشتن منع میکرد. او خود مخفیانه نوشتن را آموخت. پس از ازدواج، در تهران به تحصیل علوم دینی مشغول شد و در محضر اساتیدی چون حاج آقا کمال مرتضوی، شیخ علی خوانساری، آیت الله محمد رضا سعیدی، و سید مجتبی صالحی تا شرح لمعه (سطح) ادامه داد.

مبارزات پیش از انقلاب اسلامی

او فعالیتهای سیاسی خود را با پخش اعلامیه های امام خمینی آغاز کرد و در این راه از همراهی همسرش بهره مند بود؛ سپس وارد تشکیلات آیت الله سعیدی شد. او پس از شهادت آیت الله سعیدی همچنان به فعالیت ضد شاهنشاهی ادامه میداد و به صورت سازمان سعی در جذب جوانان دانشگاهی به نهضت امام خمینی را داشت. طاهره دباغ در سال ۱۳۵۳ و پس از دو بار بازداشت و قرار گرفتن تحت شدیدترین شکنجه ها توسط ساواک و ابتلا به بیماری بسیار سخت، با کمک (شهید) محمد منتظری و با پاسپورت جعلی و با نام مستعار از کشور خارج شد و به لندن رفت و به ‌مدت شش ماه در یک هتل، به عنوان نظافتچی در قبال مقداری غذا و جایی برای خواب مشغول به ‌کار شد. او در فرانسه و انگلیس در اعتصاب غذا برای آزادی زندانیان سیاسی ایرانی شرکت کرد. آموزش مبارزات چریکی در سوریه و لبنان زیر نظر محمد منتظری و با حمایت امام موسی صدر عمده فعالیت او را در خارج از کشور تشکیل میداد ، هرچند چاپ و تکثیر نوارها و متن سخنرانی های امام خمینی و فرستادن آنها به ایران و نیز ارسال اسلحه به ایران برای کمک به مبارزین داخل کشور از جمله فعالیتهای ایشان بود. وی تنها محافظ زن امام خمینی (ره) بود که در زمان اقامت ایشان در پاریس از ایشان و افراد خانواده حفاظت میکرد.

فعالیتهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی

مرضیه دباغ در نابودی سازمان‌های مخالف جمهوری اسلامی از جمله کومله، حزب دموکرات کردستان، شبکه‌های مخفی فدائیان و مجاهدین خلق نقش فعالی را ایفا کرد.

مرضیه حدیدچی (دباغ) در ۲۷ آبان ۱۳۹۵ پس از گذراندن یک دوره بیماری در سن ۷۷ سالگی درگذشت.

فعالیت‌های شغلی و اجتماعی

تدریس جامع المقدمات و تفسیر قرآن (1346-1347)

تدریس تفسیر قرآن و فقه (1346-1349)

مدرس دانشگاه علم و صنعت (1361-1362)

استاد مدرسه عالی شهید مطهری

فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی همدان (1358-1360)

مسئول بسیج دانش آموزی پادگان شهید باهنر (1360-1361)

رئیس زندان‌های زنان تهران؛ عضو شورای مرکزی و قائم مقام دبیرکل جمعیت زنان جمهوری اسلامی (1365-1395)

فعالیت‌های سیاسی

طاهره دباغ که به او لقب مادر بزرگ انقلاب را داده‌اند از شاگردان آیت‌الله سید محمدرضا سعیدی بود و با جامعه روحانیت مبارز همکاری داشت. وی تنها زنی بود که در سال ۶۷ به همراه آیت الله جوادی آملی و محمد جواد لاریجانی برای رساندن پیام امام خمینی (ره) به گورباچف به مسکو رفت. او نماینده مجلس شورای اسلامی در دوره‌های دوم، سوم و پنجم (1363-1378) و عضو کمیسیون امور دفاعی در دوره دوم و سوم مجلس شورای اسلامی (1363-1371) بود.

مفاخر

طاهره دباغ در سال ۱۳۸۲ از سید محمد خاتمی، رئیس‌جمهور ایران، نشان درجه سه ایثار دریافت کرد.

مرضیه حدیدچی در آثار دیگران

1. خاطرات مرضیه حدیدچی (دباغ) (1387). به کوشش محسن کاظمی: [برای] دفتر ادبیات انقلاب اسلامی. تهران: شرکت انتشارات سوره[۱]
2. رئ‍ی‍س‍ی‌، رض‍ا (1393). خواهر طاهره: خاطرات خانم مرضیه حدیدچی (دباغ). تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی (س)، مؤسسه چاپ و نشر عروج‏‫[۲]
3. غفاری‌ هشتجین، زاهد (1393). نقش‌خانم مرضیه دباغ در عرصه فرهنگ ایثار و شهادت. قم: جباری‏‬‬[۳]
4. زنی از تبار الوند: گذری بر سفر خانم دباغ به شوروی سابق و ابلاغ پیام حضرت امام (ره) (1398). گردآورنده مونا اسکندری. همدان: بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس، اداره‌کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان همدان[۴]

پیوند به بیرون

1. سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران