اعظم طالقانی
اعظم طالقانی (۱۰ مرداد ۱۳۲۲ تهران ـ ۸ آبان ۱۳۹۸ تهران) روزنامه‌نگار، سیاستمدار و فعال حقوق زنان ایرانی بود که در دوره نخست مجلس شورای اسلامی، به عنوان نماینده تهران در مجلس حضور داشت.[۱]
زندگی‌نامه
اعظم علائی طالقانی فرزند مرحوم آیت الله سید محمود طالقانی در سال 1322 در تهران متولد شد.[۱] در نوجوانی با مرتضی اقتصاد ازدواج کرد و حاصل این ازدواج دو فرزند است. وی با وجود داشتن فرزند به تحصیلات خود ادامه داد و در سال 1343 موفق به دریافت دیپلم ادبی شد. طالقانی در سال 1354 ضمن اشتغال در آموزش و پرورش، مشغول تحصیل در دانشگاه تربیت دبیری نیز بود و مدرک لیسانس ادبیات فارسی را در سال 1357 از دانشگاه تهران اخذ کرد. وی ضمن تحصیل در دانشگاه، به مطالعه و تحقیق دروس مذهبی و حوزوی نیز پرداخت و از محضر درس استادانی چون آیت الله طالقانی بهره بسیاری بود. اعظم طالقانی از روزنامه‌نگاران، سیاستمداران و کنشگران حقوق زنان ایرانی بود که در 8 آبان 1398 به علت ضایعه مغزی در تهران درگذشت.[۱]
فعالیت‌های شغلی و اجتماعی
اعظم طالقانی در ضمن تحصیل به تدریس در آموزش و پرورش مشغول شد و پس از طی دوره مدیریت، در سال 1350 به اتفاق دو خواهر دیگرش، مدرسه‌ای راهنمایی به نام بنیاد علایی را در خیابان ستارخان تهران تأسیس کرد و خود، مدیریت آن را برعهده گرفت.[۱] از جمله فعالیت‌های وی تدریس در مقطع دبستان (1341-1349)، تدریس در مقطع راهنمایی (1350-1354)، دفترداری (1357)، کارشناس امور تربیتی (1358) و تدریس در مقطع دبیرستان (1362-1366) بود.[۲] اعظم طالقانی در طول جنگ ایران و عراق، بارها در جبهه‌های جنگ حضور یافت و موجب تشویق و تقویت روحیه رزمندگان شد. وی پس از پایان مجلس اول در 7 خرداد 1363، به آموزش و پرورش بازگشت و به تدریس بینش دینی و تاریخ اسلام مشغول شد، اما بعد از چهارسال، به دلیل مسئولیت‌ها و مشغله‌های زیادی که در مؤسسه اسلامی زنان داشت، به درخواست خود با 26 سال سابقه کار از وزارت آموزش و پرورش بازنشسته شد. وی همچنین مدیر مؤسسه اسلامی زنان (1362-1398)، رئیس هیئت مدیره تعاونی توانمندسازی زنان نجم (1372-)، دبیرکل جامعه زنان انقلاب اسلامی (1363-1398) و صاحب امتیاز و مدیر مسئول نشریه پیام هاجر[۲] بود. البته نشریه پیام هاجر در سال 1379 توقیف شد و به جای آن نشریه پیام ابراهیم[۳] از 18 مرداد 1393 به مدیر مسئولی اعظم طالقانی منتشر شد.[۱]
اعظم طالقانی در همایش‌های "زن و صلح، توسعه، برابری"، "جمعیت"، "مقام زن"، "گفتگوی ادیان" و "گفتگوی جهانی الجزایر" در کشورهای دانمارک، فنلاند، آمریکا، یونان و قبرس نیز شرکت داشت.[۲]
فعالیت‌های سیاسی
اعظم طالقانی در سال 1352 به دلیل فعالیت‌های سیاسی علیه حکومت محمدرضا شاه پهلوی، توسط ساواک احضار شد و چندین بار مورد بازجویی قرار گرفت. وی در سال 1354 در حالی که ضمن اشتغال در آموزش و پرورش، مشغول تحصیل در دانشگاه تربیت دبیری نیز بود، توسط ساواک دستگیر و به زندان ابد محکوم شد. در اواسط سال 1357، پس از اوج‌گیری حرکت‌های انقلابی و بازدید مقام‌های حقوق بشر سازمان ملل متحد از زندان‌های ایران، از زندان آزاد شد. وی پس از رهایی از زندان، منزلش را به پایگاه زنان انقلابی تبدیل کرد و تشکلی به نام زنان مسلمان ایجاد کرد. طالقانی پس از پیروزی انقلاب اسلامی، با حکم دولت موقت، به سمت رئیس سازمان زنان منصوب شد و مقرر شد این سازمان را که قبل از انقلاب نیز وجود داشت، به صورت شورایی اداره کند. اما بعد از پنج ماه به علت قطع بودجه سازمان زنان، وی از سمت خود استعفا کرد و به آموزش و پرورش بازگشت.[۱]
اعظم علایی طالقانی در اسفندماه 1358 در انتخابات اولین دوره مجلس شورای اسلامی از سوی مردم تهران به نمایندگی انتخاب شد.[۲] وی پس از ورود به مجلس به عضویت کمیسیون اصل نود درآمد. وی برای بهبود بخشیدن به وضعیت زنان، طرح‌های زیادی به مجلس اول ارائه داد.[۱] طالقانی نخستین زنی است که در سال 1376 خود را نامزد ریاست‌جمهوری در ایران کرد. وی در سال‌های 1388 و 1396 نیز برای ریاست‌جمهوری ثبت‌نام کرد ولی در هر سه مورد از سوی شورای نگهبان قانون اساسی رد صلاحیت شد.
آثار
- مسائل زنان (1370). بی‌جا: اعظم علائی طالقانی[۴]
- دفتر دوم (مسائل زنان) (1370). [بی‌جا]: اعظم علائی طالقانی[۵]
- مقالات متعدد در نشریه پیام هاجر[۶]
منابع