معایب الرجال

معایب الرجال رساله ای است که بی بی خانم استرآبادی به سال 1312 ق/ 1894 م در پاسخ به تأدیب النسوان نگاشت. تأدیب النسوان همان زمان نگارش، مابین سال های 1300 تا 1303 ه.ق (1882 تا 1885م)، به چاپ رسید. اما کتاب معایب الرجال بیش از صد سال بعد از نوشتن به چاپ رسید.

چهار نسخه خطی از معایب الرجال موجود بوده است:

الف) نسخه کتابخانه مجلس شورا به شماره 8984-78568، که به خط بی بی خانم استرآبادی است. متن چاپی با استفاده از رویه ای از این دستنوشته ویراسته شده است.

ب) نسخه متعلق به کتابخانه حافظ فرمانفرمائیان، که فیلم آن به شماره 2203 در کتابخانه دانشگاه تهران است. کاتب این نسخه علی اکبر حسینی تفرشی است و از آن در متن چاپی کنونی به عنوان «نسخه تفرشی» نام برده ام. تاریخ کتابت سال 1313 ه.ق است.

ج) نسخه کتابخانه ملک، شماره 6297، به خط نستعلیق سید ابوالقاسم بن آقا میرزا سید جعفر.

د) نسخه کتابخانه گلستان (کتابخانه سلطنتی سابق) که محمدتقی دانش پژوه در صفحه 121 مقاله خود از آن نام برده است.