گوهرالشریعه دستغیب
گوهرالشریعه دستغیب (زاده 1314) از زنان مبارز علیه رژیم پهلوی، سیاستمدار، اصلاح‌طلب و از نخستین زنانی بود که به نمایندگی از مردم تهران وارد مجلس شورای اسلامی شد. او نماینده دوره‌های اول، دوم و سوم مجلس بود.
زندگی‌نامه
گوهرالشریعه دستغیب فرزند عباس در سال 1314 در شیراز به دنیا آمد. پدرش عباس دستغیب از روحانیون بنام شیراز و عموی شهید آیت الله عبدالحسین دستغیب و مادرش شمس‌الحیا نجات، دختر حاج شیخ عبدالخالق، از مجتهدین بزرگ شیراز بود. دستغیب تحصیلات ابتدایی را در مدرسه دوشیزگان پارس و متوسطه را در دبیرستان شهدخت در سال 1334 به اتمام رساند. وی در سال آخر دبیرستان با حسن اسدی لاری دبیر دبیرستان‌های آبادان ازدواج کرد و از ادامه تحصیل منصرف شد. اما در سال 1348 در رشته ادبیات فارسی از دانشگاه تهران فارغ‌التحصیل شد. دستغیب در سال 1352 در رشته فرهنگ عربی و علوم قرآنی از دانشکده الهیات دانشگاه تهران موفق به دریافت دانشنامه فوق‌لیسانس شد و اولین بانویی بود که در رشته فرهنگ عربی و علوم قرآنی در سطح کارشناسی ارشد تحصیل کرد. وی به زبان‌های عربی و انگلیسی مسلط و از فعالان سیاسی قبل از انقلاب بود.[۱]
حاصل ازدواج گوهرالشریعه دستغیب و مرحوم حسن اسدی لاری، چهار فرزند به نام‌های زهرا (لیسانس ادبیات و همسر دکتر مصطفی معین)؛ حسین (دیپلم)، علی (دکترای مکانیک و استاد دانشگاه علم و صنعت) و محسن (پزشک متخصص داخلی قلب و استاد دانشگاه علوم پزشکی ایران) است.[۱]
فعالیت‌های شغلی و اجتماعی
گوهرالشریعه دستغیب در سال 1335 در آموزش و پرورش آبادان استخدام شد و به عنوان معلم در دبستان دخترانه عصمت به تدریس مشغول شد. در سال 1345 به اتفاق همسرش به آموزش و پرورش تهران انتقال یافت و در دبیرستان شیرین به تدریس ادامه داد. دستغیب پس از فارغ‌التحصیلی در رشته ادبیات فارسی از دانشگاه تهران، به عنوان مدیر مدرسه علوی اسلامی تعیین شد و با مدرسه رفاه نیز به همکاری پرداخت.[۱] وی در سال 1350 همکاری خود را با مدرسه علایی تحت مدیریت اعظم طالقانی آغاز کرد[۲] و در اواخر سال 1350 به مدیریت مدرسه رفاه منصوب شد و تا سال 1353 در این سمت باقی ماند. از سال 1355 مدیریت مدرسه میرزاده را برعهده گرفت و سپس در سال 1356 به دبیرستان شیرین بازگشت و به تدریس مشغول شد.
دستغیب از اعضای هیئت مؤسس و فعال انجمن اسلامی معلمان بود و برای تأسیس مدرسه دخترانه رفاه تلاش بسیاری کرد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، دستغیب به سمت معاون دبیرکل تربیت معلم و سپس به عنوان اولین رئیس مرکز تربیت معلم دختران تهران منصوب شد.[۱]
وی از اعضای مؤسس شورای فرهنگی و اجتماعی زنان در شورای عالی انقلاب فرهنگی و رئیس این شورا از بدو تأسیس تا اواخر دوره سوم مجلس شورای اسلامی بود (1367-1369). همچنین دستغیب از اعضای هیئت نمایندگی ایران و از سخنرانان اتحادیه بین‌المجالس در اجلاسیه‌های کوبا (1360)، اروگوئه (1369)، استراسبورگ (بهار 1370) و کره شمالی (پاییز 1370) بود و یکبار نیز از سوی کمیسیون آموزش عالی مجلس سوم، به اتفاق وزیر علوم، در اجلاسیه سالیانه یونسکو حضور یافت. وی سرپرست مدارس ایرانیان خارج از کشور در کشورهای سوریه، لبنان و اردن (1378-1381) نیز بود.[۱]
گوهرالشریعه دستغیب پس از پایان دوره سوم مجلس، علاوه بر تدریس در دانشگاه تربیت معلم، به عضویت هیئت علمی دانشگاه تهران درآمد و در سال ۱۳۸۳ از دانشگاه تهران بازنشسته شد.[۱]
فعالیت‌های سیاسی
گوهرالشریعه دستغیب فعالیت‌های سیاسی خود را از سال 1348 آغاز کرد. وی در اسفند 1358 به عنوان کاندیدای حزب جمهوری اسلامی در انتخابات دوره اول مجلس شورای اسلامی شرکت کرد و موفق شد به عنوان نماینده مردم تهران وارد مجلس شورای اسلامی شود.[۲] وی همچنین در دوره‌های دوم و سوم مجلس شورای اسلامی مجددا به عنوان نماینده مردم تهران به مجلس راه یافت.[۳] دستغیب در دوره اول، عضو کمیسیون‌های آموزش، فرهنگ و تحقیقات محاسبات و بودجه و امور مالی مجلس،[۳] دوره دوم عضو کمیسیون‌های آموزش و پرورش و آموزش عالی و در دوره سوم عضو کمیسیون فرهنگ و آموزش عالی بوده است.[۱]
دستغیب از اعضای مؤسس حزب مشارکت ایران اسلامی و عضو شورای مرکزی آن بوده است. وی در سال 1379 در انتخابات ششمین دوره مجلس شورای اسلامی کاندیدا شد؛ اما علیرغم حمایت گروه‌های اصلاح‌طلب از جمله حزب مشارکت و مجمع روحانیون مبارز از او، موفق به راهیابی به مجلس نشد. وی در انتخابات مجلس هفتم هم نامزد شده بود؛ ولی در اعتراض به رد صلاحیت گسترده کاندیداهای اصلاح‌طلب، انصراف داد.[۱]
اقدامات
از جمله طرح‌ها و لوایحی که دستغیب در تصویب آنها در مجلس نقش داشت، عبارت‌اند از قانون تشکیل سازمان آموزش و پرورش استثنایی، قانون مربوط به خدمت نیمه وقت بانوان، اصلاح قانون طلاق و امکان محاسبه مهریه به نرخ روز تأدیه و دریافت اجرت‌المثل پس از طلاق، طرح اعزام به خارج دختران جهت ادامه تحصیل، الزام نمودن عاقدین به قرائت شروط ضمن عقد برای زوجین، طرح الزام دولت به ارائه لایحه تأمین زنان و کودکان بی‌سرپرست، طرح حضانت فرزند شهید توسط همسر شهید، لایحه الحاق 5 تبصره به قانون انتخابات قضات و امکان اشتغال و حضور قضات زن در دادگاه‌های مدنی خاص و اداره سرپرستی صغار، طرح ایجاد دادگاه‌های مدنی خاص و طرح بازنشستگی خانم‌ها با بیست سال سابقه کار[۱]
منابع
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ ۱٫۴ ۱٫۵ ۱٫۶ ۱٫۷ ۱٫۸ نظری، منوچهر (1395). زنان در عرصه قانون‌گذاری ایران (1285-1395ش). تهران: کویر. صص 282-285.
- ↑ زندگی‌نامه نمایندگان زن در مجلس سنا و شورا (دوران قبل و بعد از انقلاب اسلامی) (1380). تهران: مرکز امور مشارکت زنان، واحد اطلاع‌رسانی زنان.
- ↑ نگرشی به اولین دورۀ مجلس شورای اسلامی (1364). تهران: روابط عمومی مجلس شورای اسلامی «دفتر تبلیغات و انتشارات». صص234-235.