گوهرشاد حسابی (مدحت‌السلطنه)

گوهرشاد حسابی مادر دکتر محمود حسابی

گوهر شاد حسابی (مدحت السلطنه) (؟-1311 ش.) از زنان عالم و خیر و مادر پروفسور محمود حسابی فیزیکدان برجسته ایرانی، سناتور و وزیرفرهنگ دولت دکتر محمد مصدق بود.

زندگینامه

بانو گوهرشاد حسابی (مدحت السلطنه) دختر سید موسی خان اهل تفرش بود. همسرش عباس حسابی معزالسلطنه از کارمندان عالی رتبه وزارت خارجه و سالها سفیر ایران در کشورهای اروپایی بلژیک و اسپانیا بود. او هنگامی که به سفارت ایران در شامات‌(لبنان و سوریه امروزی) منصوب شد همراه با همسر و فرزندان خود محمد و محمود حسابی به بیروت عزیمت کرد. پس از پایان ماموریت همسر، گوهرشادخانم به همراه پسرانش در آن جا ماند تا فرزندانش که هنوز کودک بودند در دیار غربت تنها نمانند، زیرا پدرشان تصمیم گرفته بود آنها را در آن کشور تنها رها کند تا درس بخوانند.این ماندن برای او بسیار گران تمام شد، زیرا عزت السلطنه در ایران با زنی از درباریان به نام همدم الدوله ازدواج کرد و شرط ازدواجش را نابودی همسر و فرزندان او قرار داد. عزت السلطنه هم زن و فرزندان خود را در دیار غربت بدون خرجی گذاشت و حتی چند بار برای کشتن گوهر شاد اقدام کرد. این زن با دارایی اندکی که داشت هزینه زندگی خود و پسرانش را در بیروت میداد و زمانی که متوجه شد هیچ طلایی برای فروش باقی نمانده سکته کرد و از ناحیه کمر فلج و برای همیشه زمینگیر شد.

او از ابتدای جوانی علاقه زیادی به تحصیل علم و ادب داشت و همیشه بهترین مشوق در راه تحصیل علم و کمال فرزندان خویش و دیگران بود. محمد و محمود تعلیمات دینی و ادبیات فارسی را از مادرشان آموختند.

گوهرشاد خانم همواره میکوشید خادم جامعه و حامی بینوایان باشد، از همین رو برای اینکه کودکان بی بضاعت بتوانند تحصیل کنند به آنها کمک هزینه تحصیلی می‌داد و مقید بود ثروت خود را صرف مردمان بیمار و ناتوان بکند. او در اواخر عمر به فرزندان خویش سفارش کرد تا آنها هم پس از مرگ مادر رسیدگی به بیماران و مستمندان را را فراموش نکنند. فرزندانش پس از مرگ وی برای اجرای وصیت مادر خویش خانه مسکونی او را به بیمارستان تبدیل کردند.

بیمارستان گوهرشاد

طبق ورقه سند صلح نامه ای که در دفتر خانه اسناد رسمی شماره ۲۰ حوزه ثبت تهران تهران شمال ۳۹۷۶ در تاریخ 29خرداد 1312 موجود است خانه مسکونی گوهرشاد درخیابان بلور سازی تهران در مراسمی با حضور جم وزیر داخله (کشور) وقت کشور طی سند رسمی به وزارت بهداری واگذار شد و دکتر محمد حسابی نیز ریاست بیمارستان را که بیمارستان گوهرشاد حسابی نامگذاری شد به عهده گرفت. این بیمارستان در هنگام افتتاح ۵۰ تختخواب داشت و در سال ۱۳۱۹ به دانشگاه تهران انتقال یافت و از جمله بیمارستان های آموزشی دانشکده پزشکی شد. این بیمارستان دارای بخش های داخلی، جراحی زنان و مامایی و همچنین درمانگاه های طبی جراحی و دندانپزشکی بود و تا سال ۱۳۳۰ فعال در آن هنگام دارای ۷۵ تخت بود. این بانو علاقه بسیاری به اجرای مقررات مذهبی و حفظ تقیدات سنتی داشت [۱]

او در مدت زندگانی خود مسافرت هایی به بغداد و اماکن متبرکه شامات و مصر نمود و مدتی در بیرون اقامت داشت. ایشان در ۳ آذر 1311 شمسی به بیماری ذات الریه مبتلا گردید و چشم از جهان فرو بست است و در قم در صحن حضرت معصومه سلام الله علیها مدفون شد.

منابع

نویسنده: حکمت بروجردی