لچک

بخشهایی از یک مینیاتور که دستمال سه گوش لچک را نشان میدهد

/lačak/ نوعی روسری یا کلاه که شکل سه گوش دارد.

لچک بندری

تعریف

ظاهرا لچک در اصل به معنای مثلث است.از همین رو هم به گوشه های مثلثی شکل فرش لچکی می گویند. یکی از کاربردهای این واژه نوعی از پوشش برای سر است که در برخی مناطق به شکل روسری کوچک سه گوش و در برخی نواحی به شکل کلاه کوچکی است. وجه تمایز آن با روسری در نحوه بستن و اندازه و کاربرد آن است. لچک عموما کوچکتر از روسری است، هرچند که در برخی نواحی مانند قزوین بسیار بزرگ است. شکل آن در هر صورت سه گوش است. این سه گوش یا از آوردن دو گوشه روبروی یک مربع بر هم به دست می آید یا خود پارچه در ابتدا سه گوش بریده میشود. در هر صورت قاعده سه گوش بر بالای سر یا روی پیشانی قرار میگیرد و دو گوشه آن از کنار یا پشت گوشها به سمت پشت سر برده میشود. اگر سه گوش خیلی کوچک باشد همانجا در پشت سر گره می خورد؛ اگر کمی بزرگتر باشد پشت سر فقط یک پیچ میخورد و از دو سمت متفاوت نسبت به آن سمتی که به پشت گوش رفته به بالای سر میرود و در آنجا گره خورده و محکم بسته میشود.

در گویش نواحی خزر /leček/ پارچه سه گوش کوچکی است که زنها و کودکان بر سر می بندند و پشت سر گره می زنند.

در برخی مناطق مانند هرمزگان بر روی لچک گلابتون دوزی و سنگ دوزی میکنند . شیوه های تزیین لچک نشان دهنده سن و مقام و شرایط پوشنده آن است. دختران جوان لچک را بسیار عقب تر روی سر میبندند تا مقداری از موهای جلوی سرشان بیرون باشد.زنان متأهل آن را کاملا جلو و روی پیشانی میبندند تا تمامی موها پوشیده شود. اندازه لچک در مناطق مختلف متفاوت است. در مازندران بسیار کوچک است، در استان قزوین بسیار بزرگ است. در گویش سیستانی آن را دسمال نیز میخوانند. این پوشش را یا بر روی سرآغوج و یا مستقیما روی سر می بندند. لچک بیشتر جنبه تزئینی برای سر و موها دارد و در خانه بیشتر استفاده میشود. به همین دلیل زنان در بیرون از خانه بر روی لچک چارقد یا روسری سر می کنند.

کاربرد

لچک کاربردهای متعددی دارد.

(ادامه دارد)