زندگانی حضرت زهرا (س)

کتاب زندگانی فاطمه زهرا سلام الله علیها، تألیف سیدجعفر شهیدی

زندگانی حضرت زهرا ـ سلام الله علیها ـ [۱] نام کتابی است به قلم سید جعفر شهیدی (1297-1386ش.) که به شیوه‌ای تاریخی ـ تحلیلی به زندگانی دختر پیامبر اسلام فاطمه زهرا (س) می‌پردازد. این کتاب نخستین بار در سال 1360 به چاپ رسیده و تا سال 1402، 61 مرتبه تجدید چاپ شده است.

ویژگی‌ها

شهیدی زندگانی حضرت زهرا را در این کتاب بر اساس زمانبندی تاریخی بررسی می‌کند. شهیدی در این کتاب با بررسی روایات متعدد در هر موضوع، با رویکردی تحلیلی، این روایات را به محک حوادث دیگر تاریخی می‌آزماید و آن را که مقبول‌تر می‌نماید می‌پذیرد، هرچند روایات دیگر را نیز در حد ذکر بیان می‌کند. او با بهره‌گیری از منابع متقدم و اصیل، از منابع ضعیف تاریخی بهره نمی‌برد و روایات آنها را، علی‌رغم شهرت، بیان نمی‌کند. ترجمه‌ای ادبی از خطبه فدکیه و انضمام اشعاری از شاعران بزرگ ایرانی درباره حضرت زهرا (سلام الله علیها) از ویژگی‌های دیگر این اثر است. در این کتاب که رویکردی تاریخی ـ تحلیلی دارد حضرت زهرا (سلام الله علیها) به عنوان زنی مبارز و کنشگر معرفی می‌شود و نه فردی منفعل و ضعیف. او در برابر تحجر مردان زمانه‌اش می‌ایستد و برای استیفای حقش تلاش می‌کند. پس از رحلت پدر فاطمه می‌کوشد روش پیامبر را در اداره حوزه اسلامی دنبال کند و از همین‌رو با آنان که نظام سیاسی و حقوقی دین را متناسب با موقعیت زمانه تغییر دادند مخالفت می‌کند.

خلاصه

در زندگانی حضرت زهرا سلام الله علیها مطالب زیر بیان شده است:

صحرای عربستان و چگونگی زندگانی صحرانشینان، نسب و زندگانی حضرت خدیجه، نام و لقب‌های دختر پیغمبر، خواستگاران فاطمه (ع)، خواستگاری علی (ع) از فاطمه (ع)، مهریه و جهیزیه دختر پیغمبر، زندگانی زهرا (ع) در خانه شوهر، نقدی به روایت حضور اسماء بنت عمیس در عروسی، ولادت امام حسن (ع)، ولادت امام حسین (ع)، عبادت، تسبیحات و دعاهای دختر پیغمبر، فدک، فتح مکه، حجة الوداع، مرگ پیغمبر، هجوم به خانه پیغمبر، تصرف فدک از جانب حکومت، سند خطبه زهرا (ع)، پاسخ ابوبکر به دختر پیغمبر، احتجاج دختر پیغمبر با خلیفه، بیماری فاطمه (ع)، وفات و به خاک سپاری زهرا (ع)، مدفن دختر پیغمبر، اشعار شاعران عرب در وصف دختر پیغمبر، اشعار فارسی در وصف زهرا (ع)، فرزندان فاطمه (ع).

منابع کتاب

شهیدی برای نگارش این کتاب از 72 منبع متقدم عربی استفاده کرده و 14 منبع فارسی را نیز از نظر گذرانده است. شهیدی از منابعی که در وثاقت آنها تشکیک داشته نظیر کتاب سلیم ابن قیس در این کتاب استفاده نکرده است.

مشخصات فنی

کتاب زندگانی فاطمه زهرا (سلام الله علیها) 291 صفحه است که نخستین بار در سال 1360 منتشر توسط دفتر نشر فرهنگ اسلامی منتشر شد و در سال 1402 به چاپ شصت و چهارم رسید.

ترجمه

این کتاب توسط ع‍ب‍دال‍ل‍ه‌ ال‍ف‍ری‍ج‍ی‌ در سال 1381 به زبان عربی [۲] و در سال 1382 توسط ح‍س‍ن‍ی‍ن‌ ع‍ب‍اس‌گ‍ردی‍زی‌ [۳] به زبان اردو ترجمه شده است. همچنین خلاصه‌ای از این کتاب توسط سازمان تحقیقات خودکفایی بسیج در سال 1376 به چاپ رسیده است.[۴]

پیوند به بیرون

1. سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران
2. ویکی‌پدیای فارسی
3. ویکی‌شیعه

تدوین: حکمت بروجردی