جنبش حقوق زنان در ایران

جنبش حقوق زنان در ایران طغیان، افول و سرکوب از 1280 تا انقلاب 57 نام کتابی است از به قلم الیز ساناساریان و ترجمه نوشین احمدی خراسانی که به وضع سیاسی و اجتماعی و فعالیت‌های سیاسی زنان بین سال‌های 1280 تا 1357 می‌پردازد. این کتاب ترجمه ویرایش شده‌ای از کتاب The Women’s Rights Movement in Iran: Mutiny, Appeasement, and Repression in Iran (Praeger 1982) است که در سال 2007 از میان دویست کتاب به عنوان بهترین کتاب پژوهشی زنان در ایران از سوی کتابخانه صدیقه دولت‌آبادی تهران شناخته شد و رتبه نخست را کسب کرد.

خلاصه

کتاب جنبش حقوق زنان در ایران به جنبش زنان از زمان مشروطیت تا اوایل انقلاب 1357 از منظری جامعه‌شناسانه می‌پردازد که این ویژگی آن را از دیگر آثار چاپ شده متمایز می‌کند. نویسنده در این کتاب، وقایع تاریخی را دستمایه کار خود قرار داده تا تحلیلی جنسیتی از رویدادهای تاریخ معاصر ارائه دهد. در این کتاب، مسائل جنبش زنان در ایران با اصطلاحات و واژگان فمینیستی و در بافت متون فمینیستی غربی به نگارش درآمده است. نویسنده، جنبش زنان در ایران را در کنار دیگر کشورهای خاورمیانه قرار می‌دهد و رویدادهای ایران را در روندی ملی، منطقه‌ای و جهانی زمانه‌اش بررسی می‌کند، و در طی این بررسی، دیدگاه نظریه‌پردازان غربی و غیرایرانی را نیز ملحوظ می‌دارد و با این نگاه چندجانبه نگر، ساناساریان تحلیلی جنسیتی ـ جامعه شناختی از جنبش زنان ایران را در بافت ملی و بین‌المللی به دست می‌دهد. این ویژگی سبب می‌شود با خواندن کتاب حاضر بتوان به درکی عمیق و چندسویه از وقایع یک صدساله اخیر ایران دست یافت. نگارش کتاب در بحبوحه دوره انقلاب 1357 به نگارش درآمده و در سال 1361 به چاپ رسیده است. همین مسئله باعث شده است نویسنده با تعامل با واقعیت، ذهنیت فعال بخشی از زنان کشور را در آن دوره تاریخی به خوبی نشان دهد.

فهرست مطالب

کتاب دارای هفت فصل می‌باشد که فصل اول شامل مقدمه، چارچوب نظری، مشکلات تحقیق و چکیده مطالب کتاب، فصل دوم به بررسی موقعیت زنان و ریشه‌های مشارکت اجتماعی و سیاسی آنان شامل اوضاع اجتماعی زنان و زنان و انقلاب مشروطیت می‌پردازد. در فصل سوم خیزش جنبش حقوق زنان در سال‌های 1298 تا 1311 ویژگی های این جنبش‌های مورد بررسی قرار می گیرد. در فصل چهارم زوال جنبش حقوق زنان در سال‌های 1311 تا 1331 و عوامل درونی بازدارنده رشد جنبش زنان، رضاه شاه و جنبش زنان و تجدید حیات محدود کنترل شده موجود در سال‌های 1320 تا 1331 بررسی می‌شود. در فصل پنجم با عنوان رسمیت بخشی و هم‌گرایی، به هم‌گرایی سازمان‌دهی شده سال‌های 1335 تا 1345، سازمان زنان ایران و اصلاحات قانونی در رابطه با زنان می‌پردازد و فصل 6 در رابطه با حقوق زنان و جنبش ضدشاه شامل آموزش در برابر نظام ارزش‌های سنتی، ظواهر محیط اجتماعی ـ سیاسی، خوشبینی قبل از انقلاب و نتیجه‌گیری است.

فصل هفتم نیز دورنمایی از آینده را ترسیم می‌کند.

مشخصات فنی

کتاب در 207 صفحه در قطع رقعی برای نخستین بار در سال 1384 توسط انتشارات اختران با ترجمه نوشین احمدی خراسانی به چاپ رسید.