آذر اندامی
زندگی نامه
آذر اندامی در سال 1305 در محله ساغریسازان شهر رشت به دنیا آمد. دوره دبستان را چهار ساله تمام کرد. آذر ادامه تحصیلش را به دلیل مشکلات زندگی همراه با خیاطی و سوزندوزی و کمک در تامین هزینههای زندگی سپری کرد.
با پایان دوره اول متوسطه در دبیرستان فروغ رشت، به دانشسرای این شهر رفت و در سال 1324 با موفقیت دانشسرا را به پایان رساند. در سال 1325 به استخدام رسمی وزارت آموزش و پرورش درآمد. طی همین سالها دوباره به تحصیل مشغول شده و دیپلم طبیعی گرفت و به عنوان دانشجوی رشته پزشکی وارد دانشگاه تهران شد.
همزمان در مدارس جنوب شهر تهران به تدریس ادامه داد. دکترای پزشکی خود را در سال 1337 دریافت و بلافاصله در دوره تخصصی زنان و مامایی مشغول به تحصیل شد. در تمام این مدت در بنگاه حمایت مادران و نوزادان فعال بود. در سال 1339 با دکتر منصور خلعتبری ازدواج کرد. حاصل این ازدواج سه فرزند به نامهای آذرمیدخت (کارشناس ژئوفیزیک)، میترا (پرستار) و آرش (مهندس معمار) است.
وی در پایان دوره تحصیل به وزارت بهداشت منتقل شده و در انستیتو پاستور مشغول به کار شد. کار در انستیتو پاستور باعث شد چند طرح تحقیقاتی در زمینه باکتریولوژی و عفونتهای بیمارستانی انجام داده و نتایج آن را در مجلات معتبر پزشکی به چاپ برساند.
دکتر اندامی در سال 1363 به تومور مغزی مبتلا شده و بر اثر آمبولی ریه که از عواقب بیماری او بود، به دیار باقی شتافت.
فعالیتهای علمی و حرفهای
با شیوع وبا در ایران و سختی خرید واکسن آن از خارج از کشور، دکتر اندامی در انستیتو پاستور اقدام به تولید انبوه این واکسن نمود به طوری که علاوه بر تامین نیاز داخل به کشورهای همسایه نیز فرستاده شد. به پاس فعالیتهای موثرش، دکتر اندامی به سمت معاونت بخش میکربشناسی و پس از آن به ریاست بخش وبا و دیفتری منصوب شد و به پاس تلاشهای علمیاش نشان علمی به او اعطا شد.
در ادامه فعالیت در انستیتو پاستور موفق شد با استفاده از بورس تحصیلی این مرکز به پاریس برود و در سال 1346 گواهینامه باکتریولوژی را دریافت کند. پس از بازگشت به ایران با گذراندن دوره تخصصی آزمایشگاهی بالینی در دانشگاه تهران، دانشنامه تخصصی علوم آزمایشگاهی بالینی را اخذ کرد. وی در سال 1357 بازنشسته شد.
شرکت در کنفرانسهای علمی بینالمللی و سخنرانی در مورد دستاوردهای پژوهشی خود از دیگر فعالیتهای علمی دکتر اندامی بود.
در مراسم بازنشستگی خود گفت: «من از شروع خدمت دولتی پایانی این چنین را آرزو میکردم و چون به منظور رسیدهام خدا را شکر میگویم و احساس شادی و غرور میکنم.»
پس از بازنشستگی ریاست آزمایشگاه تشخیص طبی بیمارستان باهر را بر عهده گرفت. مدتی نیز در مطب همسرش دکتر خلعتبری به مداوای بیماریهای زنان و زایمان مشغول شد.
در سال ۱۹۹۲، اتحادیه بینالمللی ستاره‌شناسی (IAU) حفره‌ای به قطر ۳۰ کیلومتر در طول جغرافیای ۲۶ درجه و ۵۵ دقیقه و عرض جغرافیایی ۱۷ درجه و ۴۵ دقیقه با قله‌ای مرکزی را در جنوب سیاره زهره به نام اندامی نامگذاری کرد. چون سیاره زهره در اساطیر موجودیتی مؤنث دارد بنابراین تصمیم گرفته شد برای نامگذاری عوارض سطحی آن نیز از اسامی زنان بزرگ جهان استفاده شود. آذر اندامی تنها زن ایرانی بود که نامش به این شورا فرستاده شد و بانی این کار دخترش بود.
منابع
آق‍اپ‍ور م‍ق‍دم، سیدرض‍ا (1386). زندگی‌نامه‌ی دکتر آذراندامی: معلم، پزشک و پژوهشگر ایرانی. تهران: راز رضوان
دژم، عذرا (1384). اولین زنان. تهران: علم.