شکوفه
شکوفه دومین نشریه زنان بود که طی سال‌های 1292-1298 انتشار یافت.
تاریخچه
روزنامه شکوفه در سال 1292 ش. [۱](1331ق.) به صاحب امتیازی و مدیر مسئولی مریم عمید (مزین‌السلطنه)، رئیس مدرسه مزینیه و دختر میرزا سیدرضی سیدالاطباء، تأسیس شد. شکوفه نشریه‌ای مصور و دومین روزنامه رسمی بود که توسط زنان انتشار یافت. انتشار روزنامه شکوفه تا پایان عمر مریم عمید (1298) ادامه داشت.
ویژگی‌های ظاهری
نشریه نخست چاپ سنگی بود. عنوان آن به خط نسخ و بقیه روزنامه به خط نستعلیق نوشته می‌شد. بالای عنوان چنین نوشته شده بود:
باد آمد و بوی عنبر آورد بادام و شکوفه بر سر آورد
این نشریه در چهار صفحه هر پانزده روز یکبار منتشر می‌شد. نوع چاپ آن در سال دوم از سنگی به سربی و قطع رحلی تغییر کرد. قیمت اشتراک روزنامه در تهران در سال اول 5 قران برای دوره یک ساله، 3 قران برای دوره شش ماهه و 100 دینار برای تک شماره؛ در سایر ولایات 8 قران برای دوره یک ساله و در خارج از کشور 6 فرانک برای دوره یک ساله تعیین شده بود. هزینه چاپ اعلانات نیز در ستون اول سطری ده شاهی و در ستون آخر پنج شاهی بود.
موضوع
روزنامه شکوفه در زیر عنوان چنین معرفی شده است:
روزنامه‌ای است اخلاقی، ادبی، حفظ الصحه اطفال، خانه‌داری، بچه داری، مسلک مستقیمش تربیت دوشیزگان و تصفیه اخلاق زنان، راجع به مدارس نسوان، فعلا ماهی دو نمره طبع می‌شود.
محور عمده مقالات را مسایل خانواده تشکیل می‌داد. ایجاد حریم ادب و احترام، وظیفه زن و شوهر در قبال هم، اهمیت وجود محیطی امن و آرام برای آرامش خانواده و تربیت فرزندان و سلامت و بهداشت با خطاب به زن خانواده عمده موضوعات مطروحه بود. مریم عمید با لحنی لطیف و پند آموز به طرح مشکلات اجتماعی زنان پرداخته و از اعتقادات، اخلاقیات و باورهای مذهبی حاکم بر جامعه نیز برای اثبات ادعاهایش کمک می‌گرفت. تءکید بر لزوم تعلیم و تربیت دوشیزگان به عنوان همسر و مادران آینده از مقولات اصلی مورد علاقه خانم عمید بود. تحصیل علم از دید روزنامه شکوفه جایگاهی رفیع داشت، چنانکه آن را از لوازم ترقی و سعادت ملک و ملت می‌دانست.[۲] توجه به بهداشت فردی و اجتماعی با رویکردی انتقادی از جمله دیگر موضوعاتی بود که خانم عمید و دیگر نویسندگان روزنامه بدان می‌پرداختند. در سال دوم مقالات روزنامه بیشتر جنبه سیاسی، انتقادی پیدا کرد و بحث‌های کلی‌تری را شامل می‌شد. در این بحثها نویسنده به شکافتن علل برخی مشکلات اقتصادی، اجتماعی و عقب ماندگیهای جامعه ایرانی می پرداخت. یکی از نویسندگان مقالات آن ادیب الممالک بود. سر مقاله اولین شماره از سال سوم با این عنوان به چاپ رسید: کوشش بی‌فایده است وسمه بر ابروی کور. در این شماره مقاله‌ای راجع به تدبیر منزل به قلم ادیب الممالک درج شد.[۳]مبارزه با خرافات و خرافه‌پرستی نیز از جمله موضوعاتی بود که در روزنامه شکوفه به صورت مفصل بدان پرداخته می‌شد. از روش‌های جذاب روزنامه استفاده از کاریکاتور برای بیان بعضی از موضوعات بود. در صفحه چهارم تمامی شماره‌های این نشریه کاریکاتور وجود داشت.
منابع
نگارخانه
نشریه شکوفه، شماره چهارم، ص2، سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران
نشریه شکوفه، شماره چهارم، ص3، سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران
نشریه شکوفه، شماره پنجم، ص2، سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران
نشریه شکوفه، شماره پنجم، ص3، سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران
نشریه شکوفه، شماره ششم، ص2، سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران
نشریه شکوفه، شماره ششم، ص3، سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران
نشریه شکوفه، کاریکاتور دعوای مادر شوهر و عروس، سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران
نشریه شکوفه، کاریکاتور دعوای مادر شوهر و عروس، سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران
نشریه شکوفه، کاریکاتور گفتگوی دو زن درباره مدرسه رفتن دختران، سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران
نویسنده: سمیه سادات هاشمی