سازمان زنان ایران

از دانشنامه الکترونیکی زنان
پرش به ناوبری پرش به جستجو

پیشینه

سازمان زنان ایران، پیش از شکل‏ گیری از سال 1337 شمسی تشکیلات خود را در سازمانی به نام شورای عالی جمعیت‏های زنان شکل داد، اما به دنبال انتقادات شدید که در مطبوعات علیه این سازمان به دلیل کم تحرکی آن مطرح شد، شورای مذکور منحل گردید. [۱]بدین منظور تشکیل سازمان منسجم ‏تر و وسیع‏تری لازم بود تا با شرایط و نیاز عصر متناسب باشد. لذا از طرف اشرف پهلوی هیئتی متشکل از شش نفر کارشناس به طور محرمانه مأمور مطالعه وضع تشکیلات شورای عالی جمعیت‏های زنان شدند. هیئت تحقیق نیز گزارشی تهیه کرد و آن را در اختیار اشرف پهلوی قرار داد و او انحلال شورا را اعلام کرد.[۲]

شش ماه قبل از انحلال آن، در جریان کنگره سالیانه شورای عالی جمعیت‏های زنان، انتقادها و نارضایتی‏ها در زمینه بی‏اثری شورا شروع شده بود و نشریات حامی حقوق زن آشکارا نوشتند شورای عالی زنان در شکل و هیئت موجود، سازمانی نیست که بتواند پناهگاه زن محروم ایرانی باشد و بنیان تز مترقی شاه را در مورد آزادی و تساوی حقوق زن و مرد تقویت کند و طرح‏هایی برای رفاه اجتماعی زن ارائه دهد. [۳]در خلال فراهم شدن مقدمات تشکیل سازمان زنان ایران، افراد متنفّذ در شورای عالی جمعیت‏های زنان (که متشکل از 29 نفر زن بود) در پیامی اعلام کردند: شورای عالی زنان، خود را منحله نمی‏داند. آنها همچنین گروه شش نفری کمیسیون تحقیق را که طراح سازمان زنان بودند، در جلسه خود راه ندادند. سخنگوی گروه مقاومت کننده شورا، خانم فرخ‏رو پارسا که معاونت وزارت آموزش و پرورش وقت را عهده دار بود، خبر انحلال شورای عالی جمعیت‏های زنان را تکذیب کرد. او معتقد بود: شورای عالی به ثبت رسیده و انحلال یا هر گونه تغییر در آن، باید طبق اساسنامه و با تصویب دو سوم از اعضای شورا باشد. این کشمکش بین دو جناح به مدت یک ماه طول کشید تا اینکه اشرف پهلوی طی یک مصاحبه مطبوعاتی، موجودیت سازمان زنان ایران و انحلال شورای عالی جمعیت‏های زنان را رسماً مطرح کرد. او در این مصاحبه، ضمن بیان اهداف اساسی سازمان زنان اعلام کرد تا انجام انتخابات مجمع عمومیِ سازمان زنان ایران، دبیر خانه شورای عالی جمعیت‏های زنان به انجام وظایف خود ادامه خواهد داد.[۴]

آغاز تشکیل

با تشکیل اولین مجمع عمومی زنان در تاریخ 28 آبان ماه 1345 شمسی. سازمان زنان ایران عملاً موجودیت یافت. در این گردهمایی که سه روز به طول انجامید، و شش هزار نفر از زنان ایرانی شرکت داشتند، اشرف پهلوی درباره ساختار و عملکرد سازمان به سخنرانی پرداخت. در این اجتماع که نمایندگان زنان اقشار مختلف جامعه حضور داشتند، از سوی اشرف پهلوی خانم‏ها: پروین مؤید ثابتی، شمسی حکمت، مهوش صفی نیا، اختر معدل، فلورا طغرل، ایران اعلم و عزت معتمدی به عنوان اعضای هیئت مدیره، و خانم‏ها هما نوشیروانی، فخرالسادات امین، هما افضل، فرزین فریدنی، پروین بوذری و هما روحی به عنوان اعضای انتصابی انتخاب شدند. [۵] در پایان این جلسه، قطعنامه ‏ای مشتمل بر چهارده ماده به تصویب رسید که مفاد مهم آن عبارت‏اند از: همکاری مؤثر با کمیته ملی مبارزه با بی سوادی؛ تأسیس کلاس‏های اَکابر برای اطفال لازم التعلیم بین هفت تا سیزده سال که به عللی به مدارس راه نیافته‏اند، اعزام مددکاران به روستاها که در واقع ایجاد نوعی سپاه دانش و سپاه بحران زنان و دختران بود؛ آشنا کردن زنان با حقوق خانوادگی؛ خدمات رایگان به زنان در زمینه حقوقی به وسیله وکلای سازمان زنان؛ انتخاب دخترانی که حق استفاده از بورس تحصیلی سازمان زنان را دارند. همچنین در این مجمع، حشمت یوسفی به عنوان اولین دبیر کل سازمان زنان ایران انتخاب گردید. [۶]


منابع

  1. سالنامه زنان ایران، نشریه سالانه سازمان زنان ایران، تهیه و تنظیم اِلواف ایران، ص 40.
  2. اح‍م‍دی‌ خ‍راس‍ان‍ی‌، ن‍وش‍ی‍ن‌؛ اردلان، پروین (1382). س‍ن‍ات‍ور: ف‍ع‍ال‍ی‍ت‌ه‍ای‌ م‍ه‍ران‍گ‍ی‍ز م‍ن‍وچ‍ه‍ری‍ان‌ ب‍ر ب‍س‍ت‍ر م‍ب‍ارزات‌ ح‍قوقی‌ زن‍ان‌ در ای‍ران‌. تهران: توسعه. صص485-486.
  3. پیرنیا، منصوره (1374). سالار زنان ایران. واشنگتن: مهر ایران. ص115.
  4. کسری، نیلوفر (1379). زنان ذی نفوذ در خاندان پهلوی. تهران: نامک. ص 126.
  5. سالنامه کشور ایران، س 22، 1345 شمسی، خواندنی‌ها، ش 20، س 27، 1345 شمسی.
  6. اح‍م‍دی‌ خ‍راس‍ان‍ی‌، ن‍وش‍ی‍ن‌؛ اردلان، پروین (1382). س‍ن‍ات‍ور: ف‍ع‍ال‍ی‍ت‌ه‍ای‌ م‍ه‍ران‍گ‍ی‍ز م‍ن‍وچ‍ه‍ری‍ان‌ ب‍ر ب‍س‍ت‍ر م‍ب‍ارزات‌ ح‍قوقی‌ زن‍ان‌ در ای‍ران‌. تهران: توسعه. ص 488.