مدرسه مستوره اردلان

مدرسه مستوره اردلان (؟) از مدارس سنندج است که توسط مریم اردلان دختر حاج فتح الملک به عنوان اولین مدرسه دخترانه در سنندج تأسیس شد.

تاریخچه

مریم اردلان در زمان حضور در سنندج در منزل خود به تعلیم و تربیت دختران سنندجی پرداخت و مدرسه کوچکی را برای زنان و دخترانی که از نعمت سواد محروم بودند برپا کرد و به تدریس مشغول شد و ضمن درس، خیاطی و کارهای دستی نیز به آنان تعلیم می‌داد. در سال 1303 مظفرخان سردار انتصار حاکم سنندج به اردلان پیشنهاد کرد که حاضر است در بودجه مدارس پسرانه مبلغی برای گسترش مدرسه خصوصی او در اختیار وی بگذارد؛ اما مریم اردلان پیشنهاد او را نپذیرفت و از وی خواست که اقداماتی برای دولتی شدن آن مدرسه دخترانه بنماید. در نتیجه تلاش سردار انتصار در سال 1305 وزارت معارف با تبدیل مدرسه خصوصی به دولتی و به ریاست خود مریم اردلان موافقت کرد و حکم مربوطه صادر شد.

نام مدرسه

به مریم اردلان پیشنهاد می‌شود نام مدرسه را مریم اردلان بگذارد اما وی نمی‌پذیرد. او نام مدرسه را به یاد مستوره اردلان (مستوره کردستانی) از زنان سخنور کردستان، مدرسه مستوره اردلان نامید و به دستور وی آیه «طَلَبُ الْعِلْمِ فَرِيضَةٌ عَلَى كُلِّ مُسْلِمٍ وَ مُسْلِمَة» را بر روی تابلوی مدرسه نوشتند. در زمان ریاست مریم اردلان دو دوره از دانش آموزان به دریافت گواهینامه کلاس ششم ابتدایی نائل شدند.

مدیریت

مریم اردلان تا پایان سال 1307 سرپرستی مدرسه مستوره را به عهده داشت از آن پس به خاطر تحصیلات فرزندانش و ضرورت زندگی، ناچار به رفتن به تهران شد و اختر صادق وزیری فرزند محمود را به جانشینی خود به وزارتخانه پیشنهاد نمود و حکم صادر شد. مدرسه تا سال تحصیلی 1313- 1314 یک دبستان کامل شش کلاسه و به نام مستوره کردستانی بود که اختر صادق وزیری مدیریت آن را برعهده داشت. در این تاریخ کلاس اول متوسطه به آن افزوده شد و نام مدرسه به دبیرستان شاهدخت مبدل گشت و سکینه امیرحسامی فرزند حسام همایون صادره از تهران به مدیریت آنجا برگزیده شد. در سال 1314- 1315 کلاس دوم افتتاح و در سال 1315- 1316 دارای کلاس نهم یعنی سوم دبیرستان شد و خانم اشرافیه ثابت فرزند قدیر صادره از تاشکند را ابلاغ مدیریت و سرپرستی دادند و از آن پس هر سال یک کلاس برحسب ضرورت به آن افزوده می‌شد. در این سال کتابخانه مدرسه دارای 240 جلد کتاب بود و دانش آموزان در ساعات مخصوص به مطالعه می‌پرداختند.

در سال تحصیلی 1317- 1318 دبستان شش کلاسه از آن جدا و با نام دبستان شاهدخت به مدیریت دوشیزه اختر صادق وزیری در ساختمان نوسازی جنب فرمانداری و نزدیک حمام طلیعه خانم شروع به کار نمود و اداره دبیرستان به بانو عزت الملوک نیک آئین فرزند ربیع صادره از تهران سپرده شد.

سرانجام مدرسه

مدرسه مستوره ابتدا در کوچه شجاع لشکر جای منزل آقای مسلم روحانی مقابل منزل شجاع لشکر که مدتی اداره غله و بعد زندان شهربانی در آن زمان بود قرار داشت. پس از آن به پشت مسجد جامع با ریاست اختر صادق وزیری منتقل شد. دبیرستان شاهدخت به محل کارخانه برق پشت دخانیات و به مدت دو سال به منزل آقای حاج علی بزرگی پایین مسجد پیرعمر و بعد به ساختمان جدید الاحداث واقع در انتهای خیابان 17 شهریور و ابتدای قبرستان شیخان تغییر مکان داد و در اینجا تابلوی دبیرستان به نام مستوره بود. در طی سالهای بعد از انقلاب اسلامی ساختمان این دبیرستان دگرگون شد و نام آن نیز تغییر یافت. اسامی کارکنان مدرسه دولتی نسوان (مستوره اردلان) بر طبق دفتر حضور و غیاب سال 1306 شمسی چنین است.