زبان زنان
زبان زنان تاریخچه
نشريه زبان زنان در سال 1298 (۱۳۳۷ق.) به عنوان سومين نشريه زنان در ايران و سه سال پس از تعطیلی نشریه «شکوفه» در اصفهان منتشر شد. روزنامه در قطع وزیری با چاپ سربی و توسط مطبعه حبل¬المتین چاپ می¬شد. صاحب امتياز و ناشر آن صديقه دولت آبادي بود. زبان زنان نخستين روزنامه¬اي بود كه به نام زنان و خارج از تهران در ابتدا به صورت ماهی دوبار و بعد از گذشت یک سال به صورت هفتگی منتشر می¬شد. در زیر عنوان آن عبارت «فقط اعلانات و مقالات و لوایح خانمها و دختران مدارس پذیرفته می¬شود و در طبع و جرح آن، اداره آزاد است» به چشم می¬خورد. مندرجات روزنامه شامل مقاله¬هايي راجع به زنان از جمله «زنان و علوم» و «زن بيچاره نيست» بود.
سال دوم انتشار روزنامه با حادثه کودتای اسفند 1299 همزمان شده و به همین سبب نشریه زبان زنان تعطیل شد. روزنامه زبان زنان نه تنها تحولات سياسي كشور را به طور کامل پيگيري مي¬كرد، بلكه با نقد و بررسي عملكرد دولت¬هاي موقت، تلاش می¬کرد مواضع سياسي زنان تجددطلب و آزادانديش را بيان كند و راه را براي مشاركت زنان در عرصه سياسي هموار کند. در جريان قرارداد ۱۹۱۹ این روزنامه به افشاگري عليه نمايندگان سياسي دولت انگليس در ايران و طرفداران آن پرداخت و با درج مقاله اي در شماره ۵۵ با عنوان «مجلس عالي بادگير»، جلسه ۱۲ آذرماه ۱۲۹۹ مجلس شوراي ملي را كه با حضور احمدشاه و بيست نفر از رجال، وزرا، نمايندگان مجلس چهارم و علما بود، مورد نقد و ارزيابي قرار داد. در اين مقاله بر انتخاب آزاد نمايندگان توسط مردم تأكيد شده و بيان مي كند: «نه همين كه در عمارت بهارستان هر كسي به نام اعضاي آن جمع شد مي تواند كه از طرف اهالي مملكت در سرنوشت كشور و ملت دخالت نمايد». این مقاله و مقاله دیگری با مضمون ابراز نگرانی از حضور نیروهای انگلیسی و تسلط آنها بر نیروهای قزاق باعث شد سپهدار تنكابني رئيس الوزراي وقت، دستور توقيف روزنامه را صادر كند و در تلگراف ۱۵ دي ماه ۱۲۹۹ به حاكم اصفهان نوشت: «روزنامه زبان زنان بدون اجازه وزارت داخله و معارف، جديداً در اصفهان عرض اندام كرده است و برخلاف سياست دولت درافشاني مي¬كند. البته توقيف كرده اطلاع دهيد.» پس از عزیمت صدیقه دولت آبادی به تهران و در سال 1300، زبان زنان با خط نستعلیق ملک الخطاطین و چاپ سنگی و با شعار «الجنه تحت اَقدام الامهات دوباره منتشر شد». قیمت اشتراک روزنامه در سال اول 12 قران و در سال دوم 30 قران و برای دختران دبستانها 24 قران بود. از ويژگي هاي محتوايي روزنامه زبان زنان مي توان به ساده نويسي و استفاده از كلمات اصيل ادبيات فارسي در صفحات روزنامه اشاره كرد. براي نمونه در توضيح اينكه «خانم» كلمه اي فارسي نيست و اين لقب از زمان حكومت مغول ها به كار رفته است مي نويسد: «بيگم» نيز مانند «خانم» از مغول ها مانده است و فارسي اين لقب «بانو» است. انتشار زبان زنان تا پايان سال دوم ادامه داشت و با رفتن صدیقه دولت آبادی به فرانسه برای ادامه تحصیل این نشریه تعطیل شد. منابع ببران، صدیقه (1381). نشریات ویژه زنان: سیر تاریخی نشریات زنان در ایران معاصر. تهران: روشنگران و مطالعات زنان.