چارقد قالبی

زنان تهرانی در اندورن با چارقدهای قالبی

چارقدی که آن را با نشاسته آهار می‌زدند تا به اندازه قالب صورت شود و شکل صورت را بگیرد.

طرز درست کردن

چارقدی بود که زنان اندرونی ناصرالدین شاه اختراع کردند. آنها چارقدهای توری را با نشاسته آهار می‌زدند تا اندازه قالب صورت شود. این قالب‌گیری کار دشواری بود، چرا که اندازه صورت افراد متفاوت بود. روش قالب‌گیری بدین صورت بود که آب و نشاسته را جوشانده و آن را از صافی می‌گذراندند. چارقد را داخل آب نشاسته گذاشته، سپس دو نفر گوشه چارقد را می‌گرفتند و زیر آفتاب می‌گرداندند تا دونم شود. آنگاه چهارگوشه چارقد را چهارلا کرده و دوباره در برابر آفتاب می‌گذاشتند و مدام کف دست روی آن می‌کشیدند تا خشک شود. سپس نخی به دور سرشان می‌بستند و در پیشانی گره می‌زدند. آنگاه چارقد را به صورت مثلث دولا کرده، روی سر انداخته و زیر گلو سنجاق می­‌کردند. نخی را که زیر چارقد بود از پیشانی باز کرده در حالی که پشت نخ روی چارقد بود آهسته آهسته نخ را عقب می­‌کشیدند تا چارقد چین بخورد. برای این که قالب چارقد نشکند آن را آویزان می‌کردند. این نوع چارقد مخصوص مهمانی و عروسی بود. در تهران فقط دو سه نفر در این کار مهارت داشتند، یکی از آنها صغری قالبی بود که از این طریق شهرت یافته و صاحب ثروت شده بود. اجرت قالب‌گیری هر چارقد از دو قران تا پنج قران بود. اجرت چارقد عروس یک تومان و یک کله قند بود.

منابع

نویسنده: حکمت بروجردی