جیران
زندگی‌نامه
جیران همسر و سوگلی ناصرالدین شاه بود که در شمیران به دنیا آمد. پدرش، محمدعلی خان، رعیت تجریشی بود که پس از ازدواج دخترش با شاه قاجار از افراد پرنفوذ دربار شد.
جیران در ابتدا برای کنیزی به دربار مهد علیا، مادر ناصرالدین شاه، رفت و چون بسیار زیبا بود مورد توجه شاه قرار گرفت و به عقد موقت وی درآمد. جیران زنی دلربا، با درایت و باهوش بود و توانست پس از مدتی لقب فروغ السلطنه را کسب نماید. ناصرالدین شاه برای آنکه بتواند جیران را به عقد دایم خود درآورد ستاره خانم، دختر محمد حسن خان ترک، را طلاق داد و بدین ترتیب جیران پنجمین زن عقد دایم ناصرالدین شاه شد. وی به سوارکاری و شکار نیز علاقه‌مند بود و بیشتر وقت خود را صرف این کار می‌کرد.
جیران دو پسر به دنیا آورد که در کودکی درگذشتند. از میان فرزندانش محمد قاسم به ولایتعهدی رسید ولی در سن 5 سالگی در اثر بیماری از دنیا رفت. جیران اندکی پس از فوت فرزندش محمد قاسم در سال 1275؟ ق. درگذشت و در جوار حضرت عبدالعظیم به خاک سپرده شد. به دستور ناصرالدین شاه برای مزار جیران مقبره ساختند.
منابع
تفضلی، ابوالقاسم؛ معتضد، خسرو (1378). از فروغ السلطنه تا انیس الدوله، زنان حرمسرای ناصرالدین شاه. تهران: گلریز.
ه‍ی‌ت‍ی‍ه، آدری‍ن دوری‍س (1370). گ‍زارش‌ه‍ای س‍ی‍اس‍ی ک‍ن‍ت دوگ‍وب‍ی‍ن‍و از ای‍ران. ترجمه ه‍وش‍ن‍گ م‍ه‍دوی، ع‍ب‍دال‍رض‍ا. تهران: جویا.