امینه اقدس

زندگی نامه

زبیده خانم ملقب به امینه اقدس و امین اقدس( -1311ق.) در بیجار گروس به دنیا آمد. وی که عمه غلامعلی خان ملقب به عزیز­السلطان مشهور به ملیجک بود از همسران ناصرالدین شاه قاجار و از سوگلی‌های دربار بود. ناصرالدین شاه در سفر به مناطق غربی کشور، زبیده را که طفلی یتیم بود، در بیجار گروس خریداری کرد و تربیت او را به زعفران باجی مسئول صندوق­خانه اندرون که خود مورد توجه شاه بود سپرد. بعد از یک سال فراگیری امور و تربیت در اندرونی شاه، او به عقد موقت ناصرالدین شاه درآمد.

زبیده خانم تنها زنی بود که به همراه شاه به منزل جیران فروغ‌السلطنه، همسر محبوب ناصرالدین شاه، رفت و آمد می­کرد. در منزل فروغ‌السلطنه با ننه حاجیه که از زنان اندرون بود آشنا شد و بسیاری از شگردهای عزیز شدن نزد شاه را از وی آموخت. او از گربه‌های محبوب شاه مانند ببری خان و غیره نگهداری می کرد. اعتماد شاه به زبیده به حدی بود که خزانه­داری مخصوص شاه به او سپرده شد و به همین سبب «امین اقدس» نام گرفت. رقیب سرسخت امین اقدس در حرمسرا، انیس الدوله بود که هر دو نیز نازا بودند. برگ برنده امین اقدس برادرزاده اش ملیجک بود که نزد شاه اعتبار داشت.

بیماری چشم بینایی این سوگلی ناصرالدین شاه را از او گرفت. درمان های دکتر دیکسون انگلیسی نیز در بهبودی وی اثری نداشت. شاه برای ادامه درمان از دو چشم پزشک ایرانی به نامهای میرزا ابوالقاسم نایینی و میرزا محمد حسین کحال عراقی نیز دعوت کرد. شاه تصمیم گرفت که امین اقدس را برای عمل جراحی به اروپا بفرستد. به همین منظور در سال 1268 امین اقدس با هیأتی به ریاست «سعد­السلطنه» حاکم قزوین و میرزا حسین کاشی پزشک مخصوص به وین رفتند ولی درمان در آنجا نیز بی نتیجه بود و امین اقدس نابینا به ایران بازگشت.

امینه اقدس نخستین زن ایرانی بود که بدون شوهر و برای معالجه به خارج از ایران سفر کرد.

منابع

تفضلی، ابوالقاسم؛ معتضد، خسرو (1378). از فروغ السلطنه تا انیس الدوله، زنان حرمسرای ناصرالدین شاه. تهران: گلریز.

دژم، عذرا (1384). اولین زنان. تهران: علم.

Amina Aqdas (2000). In encyclopedia Iranica. New York: Bibliotheca Persica Press