یاشماق
یاشماق/yā(a)šmāq/ نوعی روسری که سر و نیمه صورت را با آن می پوشانند؛ دهان بند.[۱]
تعریف
یاشماق یا یشماق روسری بزرگی است که زنان ترک می پوشند و سر و نیمه پایین صورت را با آن می پوشانند. یاشماق در معنای پوشاندن هم بیان شده است. همچنین به معنای پارچه ای است که ناحیه دهان و چانه را می پوشاند.[۱]
کاربرد
زنان ترک و ترکمن روسری بزرگی بر سر می کنند بدین صورت که بخشی از صورت نیز پوشانده می شود. این روسری یاشماق نام دارد.[۲] در مواردی این نوع پوشش فقط برای عروس و به نشانه احترام است. در برخی ایلات نوع بستن یاشماق به گونه ای است که سر و تمام صورت را می پوشاند، اما بیشتر مواقع سر و نیمه پایینی صورت پوشانده می شود.
پوشاک محلی ارامنه
احتمالا آنچه در مورد یاشماق اهمیت دارد بخشی است که روی را میپوشاند. از همین روست که ارامنه فریدن هم برای پوششی که دهان و چانه نوعروسان و زنان را با پارچه سفید چهارگوشی از جنس ململ می بستند و به آن یاشماق می گفتند.[۳] زمانی عروس حق داشت بدون این پوشش صحبت کند که فرزند پسری به دنیا آورد. آنوقت بود که رونما میگرفت و پوشش دهانش را بر میداشت. این پوشش برای دختران مجرد استفاده نمی شد[۴]. ارمنیان چهارمحال و بختیاری به آن «یاخشام» یا «یامشاق» [۵] و ارمنیان جلفا به آن باشماخ میگویند. گاهی نیز زنان برای تزیین دستمالی رنگی و گلدار بر روی آن می بستند که «دنچگال» نام داشت[۶].
منابع
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ دهخدا، علیاکبر (1377). لغت نامه. تهران: دانشگاه تهران: مؤسسه لغت نامه دهخدا. ذیل مدخل «یاشماق»
- ↑ غیبی، مهرآسا (1384). هشت هزارسال تاریخ پوشاک اقوام ایرانی. تهران: هیرمند.
- ↑ Armenian women (2005). In encyclopedia of Women and Islamic Cultures. Leiden: Brill
- ↑ خاچاطور، زویا (1386). پوشاک ارمنیان چهار محال و بختیاری. پیمان. سال11. شماره 41 . (پاییز)
- ↑ خاچاطور، زویا (1387). پوشاک ارمنیان فریدن. پیمان. سال11. شماره 43 . (بهار)
- ↑ ساریان، آندرانیک (1360). تاریخ ارمنیان چهار محال و بختیاری. تهران: نائیری.
نویسنده: حکمت بروجردی